|
การสร้างบ้านของชุมชนในภูมิภาคตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่สมัยโบราณมักเลือกทำเลที่ตั้งอยู่ตามที่ราบลุ่มที่มีแม่สำคัญ
ๆ ไหลผ่าน เช่น แม่น้ำโขง แม่น้ำมูล แม่น้ำชี แม่น้ำสงคราม ฯลฯ
รวมทั้งอาศัยอยู่ตามริมหนองบึง
ถ้าตอนใดน้ำท่วมถึงก็จะขยับไปตั้งอยู่บนโคกหรือเนินสูง
ดังนั้นชื่อหมู่บ้านในภาคอีสานจึงมักข้นต้นด้วยคำว่า "โคก
โนน หนอง" เป็นส่วนใหญ่
ลักษณะหมู่บ้านทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสานนั้นมักจะอยู่รวมกันเป็นกระจุก
ส่วนที่ตั้งบ้านเรือนตามทางยาวของลำน้ำนั้นมีน้อย
ผิดกับทางภาคกลางที่มักตั้งบ้านเรือนตามทางยาว
ทั้งนี้เพราะมีแม่น้ำลำคลองมากกว่า
หนุ่มสาวชาวอีสานเมื่อแต่งงานกันแล้ว
ตามปกติฝ่ายชายจะต้องไปอยู่บ้านพ่อตาแม่ยาย
ต่อเมื่อมีลูกจึงขยับขยายไปอยู่ที่ใหม่เรียกว่า "ออกเฮือน"
แล้วหักล้างถางพงหาที่ทำนา ดังนั้น
ที่นาของคนชั้นลูกชั้นหลานจึงมักไกลออกจากหมู่บ้านไปทุกที
และเมื่อบริเวณเหมาะสมจะทำนาหมดไป
เพราะพื้นที่ราบที่มีแหล่งน้ำจำกัด
คนอีสานชั้นลูกหลานก็มักชวนกันไปตั้งบ้านใหม่อีก
หรือถ้าที่ราบในการทำนาบริเวณใดกว้างไกลไปมาลำบาก
ก็จะชักชวนกันไปตั้งบ้านใหม่ใกล้เคียงกับนาของตน
ทำให้เกิดการขยายตัวกลายเป็นหมู่บ้านขึ้น
|