สงครามกลางเมืองของโรมัน

สภาพที่ทหารโรมันตกงาน ข้าราชการฉ้อฉล มีความขัดแข้งและช่องว่างระหว่างคนรวยกับคนจน เกิดมีทหารรับข้างเข้ามาแทนทหารอาชีพ คุณธรรมโรมันถูกลบเลือน โรมันเกิดความระส่ำระส่ายหนัก และแตกออกเป็นกลุ่ม ดังนี้

1.กลุ่มออปติมาตีส (Optimates) เป็นกลุ่มหัวเก่าในสภาซีเนต เรียกตัวเองว่า กลุ่มนี้ดีที่สุด

2.กลุ่มแอกติวิตีส (Activites) อยู่ในดินแดนโพ้นทะเล มีความร่ำรวยและผลประโยชน์ทางการค้า

3.กลุ่มพอพพิวลารีส (Populares) คือประชาชนทั่วไปที่ผลักดันแนวความคิดของ กากิอุส แกรกซุส

ที่มารูปภาพ : http://www.thaigoodview.com/files/u1213/_froman_soldiers.jpg

กลุ่มออปติมาตีสและกลุ่มพอพพิวลารีสมีผู้นำเป็นนายพลที่เรืองอำนาจมุ่งแสวงหาผลประโยชน์และอำนาจตามมณฑลต่างๆมากกว่าหลักการ บรรดานายพลได้รับชัยชนะจากสงครามในมณฑลต่างๆ จะได้รับการเฉลิมฉลองที่กรุงโรมอย่างยิ่งใหญ่ และมีเกียรติ รับการปูนบำเหน็จอย่างงามจากผู้บังคับบัญชาที่สังกัด มากกว่าทำเพื่อโรม

มานิอุส (Marnius) เป็นผู้นำกลุ่มพอพพิวลารีส เขาเป็นนายพลผู้มีชัยชนะเหนือพวกอนารยชนเยอรมัน และมีชัยชนะต่ออัฟริกาเหนือ เขาได้ยุบกฎหมายการเลือกตั้งกงสุลสมัยที่ 2 ต้องรอเป็นเวลา 10 ปี และได้ กำหนดให้ มีทหารเข้ามาแทนทหารเกณฑ์ต่อมาในปี 88 ก่อนค.ศ. ดินแดนโรมันถูกคุกคามโดยกษัตริย์ มิทริเดตีส (Mithidates)
แห่ง ปอนตุส (Pontus) ที่ตั้งมั่นอยู่แถบฝั่งตะวันออกทะเลดำ โดยแยกทัพมาตีดินแดนโรมในเอเชียไมเนอร์
เป็นขณะเดียวกันกับการเปลี่ยนแปลงอำนาจในโรม ซึ่งแตกเป็น 2 ฝ่าย คือ

1.กลุ่มพอพพิวลารีส เลือกมาริอุสกลับเข้ามาเป็นผู้นำทั้งที่ได้เกษียณไปแล้ว

2.กลุ่มออปติมาตีส โดยสภาซีเนตได้เลือก ซัลลา (Sulla) ซึ่งเป็นนายพลหนุ่มเป็นผู้นำ

จนเกิดสงครามกลางเมืองระหว่างมาริอุสกับซัลลา มาริอุสตายในปี 86 ก่อนค.ศ.ซัลลาได้เป็นผู้นำโรมัน ได้ยกทัพไปปราบกษัตริย์มิทริเดตีส ที่คุกคามจนสำเร็จและได้กลับโรมพร้อมกับฐานะใหม่ คือ "ผู้บงการ" (Dictator) ที่มีอำนาจเบ็ดเสร็จอยู่ในมือทั้งหมดเขาได้ลดอำนาจทรีบูนส์ เพิ่มอำนาจแก่สภาซีเนต เพื่อให้มีอำนาจสมบูรณ์ในทางนิติบัญญัติซัลลาลาออกในปี 76 ก่อนค.ศ. และสิ้นชีวิตในเวลาต่อมา