ตามริมฝั่งทะเลทั้งด้านอ่าวไทยและด้านทะเลอันดามันมีเกาะเล็กเกาะน้อยและโขดหินกลางทะเลอยู่เป็นจำนวนนับพันเกาะ เกาะเล็กเกาะน้อยเหล่านี้ส่วนใหญ่ประกอบด้วยหน้าผาสูงชันจรดทะเล หรือมีถ้ำทะลุที่มีผนังสูงชันอยู่ตรงกลาง จึงเป็นที่เหมาะสำหรับนกทะเลหลายชนิด เช่น นกนางนวลแกลบและนกนางแอ่นกินรัง ใช้ทำรังและวางไข่นกทะเลแบ่งออกได้เป็นนกอยู่ประจำที่พวกหนึ่งกับนกอพยพอีกพวกหนึ่ง ซึ่งไม่ทำรังและวางไข่ในประเทศไทย แต่อพยพย้ายถิ่นมาจากแถบอื่นของโลกช่วงถึงฤดูหนาว เนื่องจากอากาศหนาวจัด อาหารขาดแคลน จึงพากันบินอพยพลงมาทางใต้ซึ่งอากาศอบอุ่นกว่า เข้าอยู่หากินตามชายทะเลของไทย เมื่อหมดฤดูหนาวก็พากันอพยพกลับไป นกเช่นนี้ได้แก่ นกนางนวลธรรมดา และนกชายเลนหลายชนิด ซึ่งเราจะพบเห็นได้ตามชายทะเลในบางฤดูนกนางนวลและนกนางนวลแกลบเป็นนกทะเลซึ่งเป็นที่รู้จักกันทั่วโลก แต่นกนางแอ่นกินรังมีเฉพาะตามเกาะและบริเวณชายฝั่งของประเทศไทย พม่า มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ หมู่เกาะอันดามัน และหมู่เกาะนิโคบาร์เท่านั้น

นกนางนวล

นกนางนวลธรรมดาเป็นนกสีขาวตัวขนาดกลาง ปีกสวย ชอบบินร่อนในอากาศ คอยโฉบจับเหยื่ออยู่ตามชายทะเล
กินอิ่มแล้วก็พากันไปลอยน้ำเล่นเป็นกลุ่มพบทั่วไปทั้งในอ่าวไทยและด้านฝั่งทะเลอันดามัน นกนางนวลบินเก่งและเป็นนกย้ายถิ่น ประมาณปลายเดือนตุลาคมหรือเดือนพฤศจิกายน จะพากันบินมาถึง
ฝั่งทะเลไทย หากินอยู่แถบนี้นานประมาณหกเดือนก็จะพากันทยอยบินกลับไปทำรังและวางไข่ตามริมทะเลสาบในประเทศจีน และมองโกเลีย

นกนางนวลแกลบ

นกนางนวลแกลบมีหลายชนิด แตกต่างกันที่สีหัว สีขา และจะงอยปากมีรูปร่างลักษณะคล้ายนกนางนวล แต่ตัวเล็กกว่า ชอบบินร่อนโต้ลม และโฉบกินปลาแต่ไม่ลอยน้ำเล่นในทะเลหรือตามลำแม่น้ำนกนางนวลแกลบบางชนิด เช่น นกนางนวลแกลบเล็ก นกนางนวลแกลบท้ายทอยดำและนกนางนวลแกลบหงอนดำ ผสมพันธุ์วางไข่ตามเกาะและโขดหินในทะเลไทย โดยทำรังขึ้นอย่างง่าย ๆ บางทีก็วางไข่ตามแอ่งหินบนหน้าผา หรือวางบนดินทรายเฉย ๆ เพราะบนหน้าผากลางทะเลเช่นนั้นไม่มีผู้คนเดินทางไปถึง จะมีก็แต่เหยี่ยวที่คอยโฉบจับกินลูกนกเท่านั้น นกนางนวลแกลบบางชนิดเป็นนกย้ายถิ่นเข้ามาอาศัยหากินเฉพาะระหว่างฤดูหนาว เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ก็จะพากันบินกลับไปยังแถบเหนือของโลกเพื่อวางไข่ นกนางนวลแกลบย้ายถิ่นได้แก่ นกนางนวลแกลบธรรมดา และนกนางนวลแกลบปากหนา ซึ่งมีจะงอยปากเป็นสีดำ ชอบหากินอยู่ตามหาดเลน ริมทะเล

นกชายเลน

นกชายเลนมีหลายชนิด มันชอบลงเดินหากินบนหาดเลนยามน้ำลด หรือเดินท่องน้ำตื้น ๆ ตามชายฝั่งทะเล นกพวกนี้มักมีปากยาว บางชนิดมีปากยาวแอ่นงอนขึ้นใช้สำหรับล้วงลงไปในรูหอย รูปู ตามดินเลนเพื่อควานหาเหยื่อ อาหารคือสัตว์หน้าดินไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น พวกไส้เดือนทะเล หนอนทะเล หอย กุ้ง ปู และตัวอ่อนของสัตว์ทะเลบางชนิด ซึ่งมีอยู่จำนวนมากที่หาดเลน เพราะที่แห่งนี้มีอินทรียวัตถุสะสมอยู่มากมาย ซึ่งนับเป็นดินที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งนกชายเลนส่วนใหญ่เป็นนกอพยพ บินหนีหนาวมาจากทางตอนเหนือของโลก มาอาศัยหากินนานราวหกเดือน เมื่อถึงฤดูร้อนก็จะพากันบินกลับถิ่นเดิม เพื่อวางไข่และเลี้ยงลูกอ่อน ครั้นถึงฤดูหนาวอากาศหนาวจัดและอาหารขาดแคลนก็พากันบินกลับมายังชายทะเลไทยอีกสีตัวนกชายเลนมักเป็นสีเทา หรือน้ำตาล เกือบทุกตัวกลมกลืนเข้ากันกับสีดินเลนอย่างเช่น นกชายเลนปากแอ่น มีขนสีเทามัว ๆ ปากยาวแอ่นขึ้น มันจะใช้ปากไล่ตามเหยื่อไปตามพื้นโคลน บางครั้งเมื่อเหยื่อวิ่งหนีลงรู มันก็จะใช้ปากล้วงเอาตัวขึ้นมาได้โดยง่าย คาบเหยื่อได้ก็เอาไปล้างน้ำตามร่องน้ำก่อนกลืนกิน บางทีลงไปเดินท่องน้ำหากินในน้ำตื้น ๆ ใช้ปากกวาดไปซ้ายทีขวาที เหมือนคนใช้สวิงช้อน นกเช่นนี้มีขายาว ระหว่างนิ้วมีแผ่นหนังซึ่งติดอยู่เหมือนตีนเป็ดทำให้สามารถเดินบนเลนได้โดยตัวไม่จมลงไป ส่วนนกพลิกหิน หากินตามชายเลน มีปากสั้นไม่ยาวเหมือนนกปากแอ่น มีวิธีหาอาหารโดยใช้ปากพลิกก้อนหินหรือก้อนกรวดเล็ก ๆ ให้กลิ้งไป เพื่อจับสัตว์น้ำเล็ก ๆ ที่แอบซ่อนตัวอยู่ข้างใต้ก้อนหินนั้นกินเป็นอาหาร

นกนางแอ่นกินรัง

นกทั่วไปทำรังโดยใช้ใบหญ้า ใบไม้ หรือกิ่งไม้สานเข้าด้วยกัน บางชนิดทำรังด้วยดินโคลน บางชนิดทำรังโดยเจาะลำต้นไม้ให้เป็นโพรงจนตัวมุดเข้าไปวางไข่ได้แต่นกนางแอ่นกินรังทำรังด้วยน้ำลายล้วน ๆ ที่ขากออกมาจากปาก น้ำลายของนกนี้เหนียวและมีสีขาว เมื่อทิ้งไว้จะแข็งตัวและแข็งแรงมากพอรับน้ำหนักของไข่และลูกนกได้นกนางแอ่นกินรังอาศัยอยู่รวมกันเป็นจำนวนมากตามเกาะหินปูนกลางทะเลซึ่งมีถ้ำทะลุสูง ๆ อยู่ตรงกลาง นกนี้กินแมลงเป็นอาหาร เมื่อถึงเวลาทำรังเพื่อวางไข่ก็จะสร้างรังติดไว้กับผนังถ้ำสูงขนาดตึกสิบชั้น รังมีรูปร่างเหมือนถ้วยตะไล เส้นผ่าน-ศูนย์กลางประมาณสองเซนติเมตร ปีหนึ่งทำรังเพียงครั้งเดียวประมาณเดือนกุมภาพันธ์หรือเดือนมีนาคม เมื่อทำรังเสร็จก่อนวางไข่ ก็จะถูกนักเก็บรังนกปีนบันไดขึ้นมาเก็บรังนกไปจนหมด ดังนั้นแม่นกก็จะทำรังใหม่เป็นครั้งที่สองในที่เดิม ซึ่งนักเก็บรังนกเก็บเอาไปอีกครั้งหนึ่ง แม่นกต้องทำรังใหม่เป็นครั้งที่สามอย่างเร่งรีบและวางไข่ได้ เพราะนักเก็บรังนกจะไม่เก็บรังไป เนื่องจากมีกฎหมายห้ามไว้เพื่อให้นกได้มีโอกาสวางไข่และเลี้ยงลูกบ้างจะได้ไม่สูญพันธุ์หมดไป ต่อเมื่อลูกนกโตและออกจากรังไปแล้วนักเก็บรังนกจึงจะพากันมาเก็บรังที่สามนี้ไป รังนกนางแอ่นชนิดนี้คนกินได้แต่ต้องเอาไปทำความสะอาดแล้วนำมาต้มกับน้ำตาลหรือน้ำซุปไก่ บางคนเชื่อว่าในรังนกมีตัวยาที่ช่วยให้ร่างกายแข็งแรงนกนางแอ่นกินรังมีอยู่เฉพาะในประเทศไทย พม่าตอนใต้ มาเลเซีย เวียดนามอินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์เท่านั้น ไม่พบในแถบอื่นของโลก รังนกนางแอ่นกินรังมีราคาแพงมาก ประมาณกิโลกรัมละสามหมื่นบาท ประเทศที่รับซื้อรังนก คือ จีนฮ่องกง และสหรัฐอเมริกา