อารยธรรมกรีก

ปัจจัยทางภูมิศาสตร์กับการตั้งถิ่นฐาน

                อารยธรรมกรีกกำเนิดบนผืนแผ่นดินบริเวณที่ราบชายฝั่งทะเลอีเจียน และบริเวณหมู่เกาะต่างๆในทะเลอีเจียน ดินแดนกรีซบนพื้นแผ่นดินในทวีปยุโรปแบ่งได้เป็น 3 ส่วน คือ 1 ภาคเหนือ ได้แก่ แคว้นมาซิโดเนีย เทสซาลี และเอไพรัส 2 ภาคกลาง ได้แก่ บริเวณที่เป็นเนินเขาสูง เป็นที่ตั้งของนครเทบีส นครเดลฟี เทอร์มอปิเล และยอดเขาพาร์นาสซุส ซึ่งเป็นที่สถิตของแอโปโล หรือสุริยเทพ ตรงปลายสุดของด้านตะวันออก คือ แคว้นแอตติกะ วึ่งมีเมืองหลวง คือ นครรัฐเอเธนส์ แหล่งกำเนิดของระบอบการปกครองประชาธิปไตย 3 บริเวณคาบสมุทรเพโลพอนนีซัส ที่อยู่ตอนใต้อ่าวคอรินท์เป็นที่ตั้งของเมืองอาร์กอลิส ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอารยธรรมกรีก และเป็นที่ตั้งของนครรัฐสปาร์ตา ที่มีชื่อเสียงทางการรบ และเมืองโอลิมเปีย ซึ่งเป็นที่สิงสถิตของบรรดาเทพเจ้ากรีก กรีซเป็นดินแดนที่ปัจจัยทางภูมิศาสตร์มีอิทธิพลของการตั้งถิ่นฐานและการดำรง ชีวิตของประชาชน เนื่องจากลักษณะทางภูมิศาสตร์มีอิทธิพลต่อการพัฒนาการของอารยธรรมกรีก มี ๓ ประการ คือ ภูเขา พื้นดิน และ ทะเล
สภาพภูมิประเทศของดินแดนกรีซเต็มไป ด้วยภูเขาและเนินเขาซึ่งแบ่งแผ่นดินกรีซออกเป็นที่ราบหุบเขามากมาย ภูเขาจะเป็นอุปสรรคสำคัญในการติดต่อระหว่างผู้คนที่อยู่อาศัยตามที่ราบหุบ เขาต่างๆ หมู่บ้านตามหุบเขาจึงปกครองเป็นอิสระต่อกัน สภาพการเมืองในดินแดนกรีซจึงมีลักษณะแตกแยกเป็นชิ้นเล็กๆมากมาย
ดินส่วน ใหญ่ของกรีซเป็นดินขาดความอุดมสมบูรณ์ แม่น้ำในกรีซเป็นแม่น้ำสายสั้นๆ ในฤดูที่มีน้ำไหลมากน้ำจะไหลเชี่ยวและพัดพาเอาดินที่อุดมสมบูรณ์ไป พื้นที่ราบตามหุบเขาแม้มีความอุดมสมบูรณ์แต่มีพื้นที่ขนาดเล็กไม่สามารถเพาะ ปลูกได้มากนัก สภาพภูมิศาสตร์ของกรีซจึงไม่สามารถผลิตพืชผลเพียงพอกับจำนวนพลเมือง แต่ดินแดนกรีซส่วนใหญ่มีลักษณะคล้ายแหลมยื่นไปในทะเล ชายฝั่งทะเลสามารถใช้เป็นอ่าวธรรมชาติสำหรับจอดเรือได้เป็นอย่างดี ที่ตั้งและสภาพภูมิประเทศจึงเป็นปัจจัยส่งเสริมให้ชาวกรีกหันมาทำการค้าขาย ทางทะเลกับดินแดนอื่นๆอย่างกว้างขวาง ทำให้ชาวกรีกได้เรียนรู้วัฒนธรรมอื่นๆ เช่น อารยธรรมของอียิปต์ อารยธรรมเมโสโปเตเมียเป็นต้น ส่วนหมู่เกาะในทะเลอีเจียนที่สำคัญ คือ เกาะครีต วึ่งเป็นเกาะใหญ่อันดับหนึ่งและมีความสำคัญในฐานะเป็นอู่อารยธรรมกรีกดินแดน คาบสมุทรกรีซ เป็นดินแดนที่มีทรัพยากรธรรมชาติพอสมควร ได้แก่ เหล็ก ทอง เงิน หินอ่อน เป็นต้น ดังนั้นชาวกรีกจึงนำหินอ่อนมาใช้ในการก่อสร้างบ้านเรือน และศาสนสถานต่างๆมากมาย ลักษณะภูมิประเทศดังกล่าวทำให้การตั้งถิ่นฐานบ้านเมืองของชาวกรีกแบ่งออก เป็นนครรัฐต่างๆ แต่ละนครรัฐมีสภาพสังคมและวัฒนธรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะเป็นของตนเอง