ยุคราชวงศ์ฮั่น
วัฒนธรรมของราชวงศ์ฮั่น
สำหรับความเจริญก้าวหน้าในด้านวัฒนธรรมและวิทยาการในสมัยฮั่นตะวันออกนั้นมีมากมาย อาทิ ในยุคต้นของราชวงศ์ ก่อเกิดนักคิดแนววัตถุนิยมที่โดดเด่นคือหวังชง ส่วนการศึกษาทางประวัติศาสตร์ก็มีการจดบันทึกประวัติศาสตร์ชนชาติฮั่น ทางด้านวรรณคดีที่เป็นตัวแทนแห่งยุคสมัยได้แก่บทความเชิงปกิณกะและเพลงพื้นบ้านต่าง ๆ ในช่วงปลายราชวงศ์ยังก่อเกิด สัตตกวีแห่งยุค ได้แก่ข่งหยง เฉินหลิน หวังชั่น สวีกั้น หยวนอวี่อิงหยังและ หลิวเจิน ซึ่งมีผลงานที่โดดเด่นส่งอิทธิพลถึงยุคสามก๊กในเวลาต่อมา
นอกจากนี้ยังมี คณิตศาสตร์ 9 บท เป็นหนังสือคณิตศาสตร์ที่ได้รวบรวมผลงานของนักคณิตศาสตร์หลายคนตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก หนังสือได้แบ่งเป็น 9 บท "รวบรวมเอาโจทย์คำถามทางคณิตศาสตร์ไว้ทั้งสิ้น 246 คำถาม"
บันทึกหลักวิธีการคำนวณเศษส่วนและสมการไว้ในหนังสือ นอกจากนี้ยังมีวิธีการคำนวณหาพื้นที่ หาปริมาตร และการวัดด้วยสูตรตรีโกณมิติ หนังสือเล่มนี้มีความสำคัญมากต่อการพัฒนาทางด้านคณิตศาสตร์ของจีนในสมัยโบราณ และยังได้รับการแปลเป็นภาษาอื่นๆ อีกมากมาย
ในเรื่องการเทคโนโยยีการแพทย์ได้รับการพัฒนามาจากสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก เช่นกาวินิจฉัยโรคด้วยการจับชีพจร การรักษาโรคด้วยวิธีการฝังเข็ม ก็ได้รับการพัฒนามาถึงระดับที่ค่อนข้างสมบูรณ์
ในช่วงกลางของฮั่นตะวันออก ยังมีนักปราชญ์ที่มีชื่อเสียงอย่าง จางเหิง ซึ่งนับเป็นเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ในสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันออกทางด้านดาราศาสตร์และภูมิศาสตร์ โดยเขาได้คิดประดิษฐ์"เครื่องวัดตำแหน่งดวงดาว" และ "เครื่องวัดแผ่นดินไหว" ที่สามารถใช้ในทางวิทยาศาสตร์ได้อีกด้วย
เครื่องวัดแผ่นดินไหว
ที่มาของรูปภาพ http://hilight.kapook.com/admin_hilight/spaw2/newimg/artist/02_3.jpg
เครื่องวัดตำแหน่งดวงดาว
ในรัชสมัยเหอตี้ ก็ยังมี "ไช่หลุน" ผู้ซึ่งได้ปรับปรุงกรรมวิธีการผลิตกระดาษจากพืช ซึ่งทำให้ราคากระดาษถูกลง และนิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย อันเป็นการสร้างคุณูปการต่อชาวโลกครั้งยิ่งใหญ่ นอกจากนี้ องค์ความรู้ต่าง ๆในด้านการเกษตร และอื่นๆ ต่างก็ประสบความก้าวหน้าใหญ่ ศาสนาพุทธและเต๋าที่ทรงอิทธิพลล้ำลึกทางความคิด วัฒนธรรมและวิถีชีวิตในสังคมจีน ก็ล้วนเจริญรุ่งเรืองขึ้นในยุคนี้เอง
แหล่งอ้างอิง http://www.thaichinese.net/History/Imperial/imperial.html#Han http://www.thaisamkok.com/china-dynasty-9.shtml http://www.thaisamkok.com/china-dynasty-10.shtml http://forum.mthai.com/view_topic.php?table_id=1&cate_id=34&post_id=45615