Porifera มาจากภาษาละติน (porudus + ferre = pore + bearing) หมายถึงสัตว์ที่มีรูพรุน

โดยฟองน้ำส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ในน้ำเค็มพบประมาณ 10,000 สปีชีส์ บางชนิดอาศัยอยู่ในน้ำจืดพบประมาณ 50 สปีชีส์   

 ......

 

- เป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการต่ำที่สุด
- ไม่มีเนื้อเยื่อแท้จริง(Parazoa)
- ประกอบด้วย
-ทางน้ำเข้า (Ostia) รูเล็ก ๆ ตัว
-ทางน้ำออก (Osculum) รูใหญ่ด้านบน
- Choanocyte จับอาหารที่มากับน้ำโดยใช้flagellum
- อาศัยทั้งในน้ำจืดและน้ำเค็ม
- มีโครงร่างแข็งค้ำจุน
-Spicule หินหรือแก้ว
-Spongin เส้นใยโปรตีน
-  Amebocyte เป็นcell ในโครงร่าง
-  สร้าง Gemmule เวลาสภาวะแวดล้อมไม่เหมาะสม
ex.  ฟองน้ำหินปูน ฟองน้ำแก้ว ฟองน้ำถูตัว ฟองน้ำจืด 

 .........

การจำแนกประเภท
ฟองน้ำจำแนกตามลักษณะของโครงร่างเป็น 4 คลาส (Lutz, 1986 และ Hickman et al., 1982) คือ

1. Class Calcispongiae (Calcarea)

เรียกว่า ฟองน้ำแคลคาเรีย (calcareous sponge)
Calcareous spicule แท่งเดียวหรือ 3 แฉก หรือ 4 แฉก
Water circulation มีทั้ง 3 แบบ ขนาดเล็กสูงไม่เกิน 10 ซม.
ไข่และสเปิร์มเปลี่ยนแปลงมาจากโคเอโนไซต์และปฏิสนธิภายใน
ส่วนใหญ่มีสีคล้ำ แต่บางชนิดมีสีสด เช่น เหลือง แดง เขียว เป็นต้น
ดำรงชีวิตอยู่ในบริเวณชายฝั่ง
ฟองน้ำแบบแอสโคนอยด์มีการแตกหน่อออกไปเป็นโคโลนี
ตัวอย่าง คือ Leucosolenia, Scypha (Sycon), Grantia  

2. Class Hyalospongiae (Hexactinellida)

มีชื่อเรียกทั่วไปว่าฟองน้ำแก้ว (glass sponge)
ส่วนใหญ่ดำรงชีวิตอยู่ในทะเลลึกประมาณ 500-1,500 เมตร
สมมาตรรัศมี มีลักษณะรูปร่างคล้ายแจกันหรือกรวย
ขนาดของฟองน้ำแก้วสูงประมาณ 7.5-10 ซม. หรืออาจมากกว่า 1.3 เมตร
hexaxon siliceous spicule ที่สานต่อกันเป็นตาข่ายจัดเป็นโครงร่างที่แข็งแรง
megascleara และ  microscleara
Euplectella (Venus's flower basket) ความหมายที่มีคือ "จนกว่าความตายจะมาพรากจากกัน" (till death us do part) กุ้งขนาดเล็กสกุล Spongicola ที่ผ่านเข้าไปในตัวฟองน้ำตามกระแสน้ำแล้วดำรงชีวิตอยู่ในตัวฟองน้ำจนเมื่อตัวโตขึ้นจะไม่สามารถผ่านตาข่ายของสปิคูลออก มา จึงต้องอยู่ภายในตัวฟองน้ำจนตายไป

3. Class Demospongiae

มีฟองน้ำประมาณร้อยละ 95 ของฟองน้ำทั้งหมดในไฟลัม ส่วนใหญ่เป็นฟองน้ำขนาดใหญ่
siliceous spicule ที่ไม่เป็นหกแฉก หรือ มีสปันจินเป็นที่ฝังตัวของขวาก และบางชนิดมีเฉพาะสปันจินอย่างเดียว ทางเดินน้ำเป็นแบบลิวโคนอยด์ ดำรงชีวิตในทะเล ยกเว้น family Spongillidae ที่เป็นฟองน้ำน้ำจืด
ฟองน้ำน้ำจืดกระจายทั่วไปในน้ำที่มีออกซิเจนสูง ฟองน้ำน้ำจืดจะอยู่เป็นกลุ่มก้อน เกาะอยู่ตามกิ่งก้านของพืชน้ำหรือชิ้นไม้ในน้ำ ลักษณะคล้ายเศษสิ่งของที่มีรูพรุน ฟองน้ำน้ำจืดเจริญดีในช่วงกลางฤดูร้อน แต่บางชนิดก็พบว่าเจริญดีในฤดูหนาว ฟองน้ำจะตายและสลายตัวไปในปลายฤดูหนาวโดยทิ้งเจมมูลไว้
- ฟองน้ำทะเลมีขนาดรูปร่างและสีที่แตกต่างกันมาก บ้างเป็นกลุ่มก้อน บ้างเป็นทรงสูงและแตกแขนงคล้ายนิ้ว บางชนิดเตี้ยและแผ่กว้าง บางชนิดเจาะฝังเข้าไปในเปลือกหอย บางชนิดมีรูปร่างคล้ายพัด แจกัน หรือลูกบอล เป็น Loggerhead sponge เป็นฟองน้ำขนาดใหญ่มีเส้นผ่าศูนย์กลางหลายเมตร
- ฟองน้ำถูตัว (Spongia, Hippospongia) โครงร่างเป็นสปันจิน จึงเหมาะแก่การใช้ในกิจกรรมต่างๆ ในครัวเรือน เมื่อเก็บฟองน้ำถูตัวมาตากไว้ เนื้อเยื่อจะเน่าเปื่อย ซึ่งจะล้างออกเหลือก้อนสปันจินไว้ใช้ ฟองน้ำถูตัวจึงเป็นฟองน้ำที่มีคุณค่าทางการค้า (commercial sponge) ในยุคก่อน

4. Class Sclerospongiae

อยู่ตามรอยแยกของแนวปะการังจึงมักเรียกว่า ฟองน้ำปะการัง (coralline sponge) ทางเดินน้ำแบบลิวโคนอยด์ มีสปิคูลเป็นสารซิลิกอน และมีสปันจิน ด้านนอกมีชั้นของหินปูนเป็นโครงร่างบางๆหุ้ม ลักษณะอื่นๆเหมือนฟองน้ำใน Class Demospongiae

http://www.bio.miami.edu/dana/pix/spongeanatomy.jpg