พฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิดในโพรติสต์ และสัตว์

ไคนีซีส (Kinesis)

คือ พฤติกรรมการเคลื่อนที่เข้าหาหรือหนีออกจากสิ่งเร้าอย่างไม่มีทิศทางที่แน่นอน
ทิศทางจึงไม่สัมพันธ์กับทิศของสิ่งเร้าเพราะไม่มีหน่วยรับความรู้สึกที่รับสิ่งเร้าที่อยู่ไกลหรือมีแต่ไม่เจริญ

ตัวอย่าง

- การเคลื่อนที่ของตัวกุ้งเต้น (woodlice) ต่อความชื้น คือ ขึ้นจะอยู่นิ่ง แห้ง จะเคลื่อนที่ไปมา
- การเคลื่อนที่ของแมลงสาบที่โล่งวิ่งไปมาสัมผัสกับของแข็งอยู่นิ่ง
- การขยับตัวไปมาของพารามีเซียมต่อฟองแก๊ส หรืออุณหภุมิสูง

แทกซีส (Taxis)

คือ พฤติกรรมการเคลื่อนที่เข้าหาหรือหนีออกจากสิ่งเร้าอย่างมีทิศทางแน่นอนสัมพันธ์กับทิศของสิ่งเร้าเพราะมีหน่วยรับความรู้สึกที่เจริญดี

ผล - ทำให้สัคว์รวมกลุ่มกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ข้อสังเกต - คล้ายกับทรอปิซึม (tropism) ในพืช

ตัวอย่าง

- การเคลื่อนที่เข้าหาแสงของยูกลีนา แมลงเม่า พลานาเรีย และเห็บ
- การเคลื่อนที่หนีออกจากแสง เช่น หนอนแมลงวัน
- การเคลื่อนที่ของค้างคาวเข้าหาแหล่งอาหารตามเสียงสะท้อน
- การบินเข้าหาผลไม้สุกของแมลงหวี่

รีเฟลกซ์ (Reflex)

คือ พฤติกรรมที่ตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่ไปกระตุ้นในทันทีทันใดของส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย เพื่อหลีกเลี่ยงอันตราย

ตัวอย่าง

- การกะพริบตาเมื่อผลเข้าตา
- การหดขาหนีเมื่อเหยียบตะปู
- การกระตุกเข่าเมื่อถูกเคาะ
- การหรี่ของม่านตาเมื่อมีแสงสว่างมาก
- การไอหรือจาม