กรุงรัตนโกสินทร์ตอนกลาง
► วัดประจำรัชกาลที่ 4-6
รัชกาลที่ 4 : วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
[ http://www.tripsthailand.com/images/bangkok/wat_ratchapradit01.jpg ]
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระบรมราชโองการให้สถาปนาวัดราชประดิษฐ์เพื่อให้เป็นไปตามโบราณราชประเพณีที่นิยมกันว่าราชธานีนั้นจะต้องประกอบไปด้วยวัดสำคัญ 3 วัด คือ วัดมหาธาตุ วัดราชบูรณะ และวัดราชประดิษฐ์ นอกจากนั้นยังมีพระราชดำริที่จะอุทิศพระอารามนี้แก่พระสงฆ์ฝ่ายธรรมยุติกนิกายโดยเฉพาะ เพื่อประโยชน์ในการที่เจ้านายและข้าราชการฝ่ายหน้า ฝ่ายใน สามารถทำบุญให้ทานตามคติฝ่ายธรรมยุติกนิกายได้สะดวกเพราะวัดนี้อยู่ใกล้พระบรมมหาราชวังแม้ว่าวัดนี้จะมีเนื้อที่เพียง 2 ไร่ 3 งานเศษ แต่ก็ประกอบไปด้วย ศิลปกรรมที่ประณีตงดงาม ในพระอุโบสถมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน ฝีมือช่างสมัยรัชกาลที่ 5 พระบาท สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้จำลองรูปพระพุทธสิหิงค์ขนาดหน้าตัก 1 ศอก 6 นิ้วมาประดิษฐานบนบุษบก 3 ยอด เหนือฐานชุกชี เป็นพระประธานในพระอุโบสถ พระราชทานนามว่า “พระพุทธสิหังคปฏิมากร” ซึ่งต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้แบ่งพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว มาประดิษฐานพระพุทธรูปองค์นี้ นอกจากนั้นพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้สร้างหอพระจอมเป็นพระปรางค์ยอดพรหมพักตร์ บนลานไพทีด้านตะวันตกของพระอุโบสถ ไว้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมรูปพระ บาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยืนเต็มพระองค์ ขนาดเท่าพระองค์จริง
รัชกาลที่ 5 : วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
[ http://img357.imageshack.us/img357/6991/imgp89341jm6.jpg ]
วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามเป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดราชวรวิหาร รัชกาลที่ 5 โปรดให้สร้างขึ้นเพื่อเป็นวัดประจำรัชกาลของพระองค์ โดยสร้างเลียนแบบ 2 วัดคือ วัดพระปฐมเจดีย์กับวัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมารามซึ่งเป็นวัดประจำรัชกาลที่ 4
โดยภายในวัดแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ เขตพุทธาวาส เขตสังฆาวาส และเขตสุสานหลวง
ตัวพระอุโบสถภายนอกสถาปัตยกรรมแบบไทยแท้ ประกอบด้วยลวดลายกระเบื้องเคลือบเบญจรงค์รูปเทพประนม(มือ) ภายในเป็นสถาปัตยกรรมโกธิค พระประธานคือ พระพุทธอังคีรส ภายใต้พระประธานมิได้เพียงบรรจุพระสรีรังคารของ รัชกาลที่ 5 เพียงเท่านั้นยังบรรจุพระสรีรังคารของพระมหากษัตริย์พระองค์อื่น ๆ ด้วย
รัชกาลที่ 6 : วัดบวรนิเวศวิหาร
วัดบวรนิเวศวิหาร
[ http://www.thaigoodview.com/library/studentshow/2549/m6-3/no31/wat_in_pakklang/pictrue/01.jpg ]
ตามพระราชประเพณีที่ถือปฏิบัติสืบกันมาว่า เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใดเสด็จสวรรคตก็จะอัญเชิญพระบรมราชสรีรังคารไปประดิษฐานไว้ที่วัดใดวัดหนึ่งอันทรงสร้างหรือทรงเกี่ยวข้อง และถือเป็นวัดประจำรัชกาล
อย่างใดก็ตามในทางนิตินัย วัดประจำรัชกาลได้สิ้นสุดลงในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 โดยได้มีพระราชดำริว่า พระอารามหลวงในกรุงเทพฯ มีเป็นจำนวนมากแล้ว และการสร้างวัดนั้นก็เพื่อประโยชน์ในทางศึกษาของเยาวชนด้วย เพราะการศึกษาของไทยแต่โบราณกาลมาก็เริ่มที่วัด ดังนั้น จึงทรงสถาปนา โรงเรียนมหาดเล็กหลวง หรือในปัจจุบันคือ โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย ขึ้นเพื่อแทนการสร้างวัดประจำรัชกาล และให้ถือว่าเป็นวัดประจำรัชกาลของพระองค์
สำหรับประวัติของวัดบวรนิเวศวิหาร วัดประจำรัชกาลที่ 6 นั้น วัดบวรนิเวศวิหาร ราชวรวิหาร หรือ วัดบวรนิเวศวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดราชวรวิหาร ฝ่ายธรรมยุต ตั้งอยู่ต้นถนนตะนาวและถนนเฟื่องนคร เขตพระนคร กรุงเทพฯ แต่เดิมวัดแห่งนี้ ชื่อว่า “วัดใหม่” ตั้งอยู่ใกล้กับวัดรังษีสุทธาวาส
โดย สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ วังหน้าในรัชกาลที่ 3 ได้ทรงสร้างขึ้นใหม่ด้วยศิลปะไทยผสมจีน โดยทรงผูกพัทธสีมาเป็นครั้งแรกเมื่อปีพุทธศักราช 2372 ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ยุบวัดรังษีสุทธาวาสมารวมกับวัดบวรนิเวศวิหาร
แหล่งอ้างอิง
http://www.templeofkingsiam.com/html/kingrama4.html
http://www.dhammathai.org/watthai/bangkok/watratbhopit.php