จับบทออกพราน
จับบทออกพราน
การจับบทออกพราน ในการรำโนราลงครู ซึ่งโนราใหญ่และพรานจะร่วมกันแสดงทั้ง ๑๒ เรื่อง เรียกว่า “จับบทสิบสอง” ตัวแสดงมีตัวละครเพียง ๓ ตัวคือ ตัวพระ ได้แก่ นายโรง หรือโนราใหญ่ ตัวนาง และตัวตลก คือ ตัวพราน
การรำทำบท สมัยก่อนการเดินทางของคณะโนรา ทำได้ ๒ วิธี คือ โดยการเดินทางเท้าหรือไปโดยเรือ ระหว่างทางเมื่อพบความงามของธรรมชาติ ก็จะทำบทชมความงามที่พบนั้น
ที่มาของภาพ : วิสุทธิ์ ใจจักรคำ
การแสดงเมื่อเป็นโรงประชันหรือแข่งขัน แต่ก่อนจะมีการทำไสยศาสตร์อย่างจริงจังหลายอย่างที่เห็นได้ชัดเจนคือ การเฆี่ยนพราย โดยใช้ผ้าทำหุ่นแล้วลงชื่อนายโรงโนราฝ่ายตรงข้าม แสดงท่ารำให้ขลังเฆี่ยนพรายฝ่ายตรงข้าม และสมมุติว่าฝ่ายตรงข้ามนั้นแพ้ก็จะสวดบทอนิจจา วตสังขารา…(บทบังสุกุลผู้ตาย) อีกอย่างหนึ่งที่ทำร่วมกันไปคือ เหยียบมะนาว (สมมติมะนาว คือ ฝ่ายตรงข้าม) โดยแสดงท่ารำแล้วกระทืบมะนาวทีละลูก ถ้าไม่แตกคนในคณะก็พากันใจเสีย ตอนหลังจึงเกิดสำนวนว่า “สูกับเรามาถีบลูกนาวกัน” มีความหมายว่า เป็นศัตรูคู่แข่งกัน