มีผู้ศึกษานิทานและพยายามจัดหมวดหมู่หรือแบ่งแยกเพื่อให้ง่ายต่อการศึกษา ซึ่งแบ่งได้หลายวิธี ดังนี้

   แบ่งนิทานตามเขตพื้นที่ คือ พบนิทานที่ถิ่นใดก็เป็นของถิ่นนั้น เช่น เขตอินเดีย เขตประเทศนับถือศาสนาอิสลาม เขตชนชาติยิวในเอเซียไมเนอร์ เป็นต้น
แบ่งนิทานตามแบบของนิทาน แบ่งออกได้ ดังนี้
- นิทานปรัมปรา
- นิทานท้องถิ่น แยกย่อยเป็น
- นิทานอธิบายสิ่งต่าง ๆ
- นิทานเกี่ยวกับความเชื่อ
- นิทานวีรบุรุษ
- นิทานนักบวช
- นิทานเกี่ยวกับสมบัติที่ฝังไว้
- นิทานสอนใจ
- เทพนิยาย
- นิทานสัตว์ แบ่งเป็น
- นิทานสอนคติธรรม
- นิทานเล่าไม่รู้จบ
- นิทานตลก
   แบ่งนิทานตามชนิดของนิทาน เป็นการแบ่งตามแบบที่ 2 ที่แบ่งให้ย่อยแต่ละชนิดละเอียดลงไปอีก
   แบ่งนิทานตาม สารัตถะ ของนิทาน หมายถึงการพิจารณาที่ "แก่น" (element) ของนิทาน เป็นหลัก ในการจัดหมวดหมู่นิทาน การแบ่งโดยใช้ "แก่น" ของนิทานนี้จะแบ่งได้ละเอียดที่สุดในที่นี้จะกล่าวถึงนิทานชาวบ้านตามแบบที่ 2 เพราะส่วนใหญ่นิยมใช้และเข้าใจได้ดี นิทานก้อม หมายถึง นิทานขนาดสั้นหรือเป็นตอนๆ เป็นนิทานพื้นบ้านของชาวอีสาน
         นิทานพื้นบ้านอีสาน และเรื่องราวท้องถิ่นในจังหวัดอุดรธานี ที่เล่าต่อกันมา อาจมีบันทึกใน คัมภีร์ใบลาน ที่อยู่ตามวัดต่าง ๆ พอหาได้ ซึ่งส่วนใหญ่จะเขียนด้วยตัว อักษรธรรม หรือตัวไทยน้อย