แหล่งที่มาของภาพ

http://www.thaigoodview.com/files/u31711/2010-07-29_095316.png

http://www.jomvet.com/wp-content/uploads/2010/01/study_m7.jpg

อักษรคู่ อักษรเดี่ยว

       อักษรต่ำ 24 ตัว ยังแบ่งออกเป็น 2 พวก คือ 

           1. อักษรคู่
                 คือ อักษรต่ำที่มีอักษรสูงเป็นคู่ มี 14 ตัวได้แก่ ค ค(ค.คน) ฆ ช ซ ฌ ฑ ฒ ท ธ พ
ฟ ภ ฮ จับคู่กับ อักษรสูง 7 คู่    ได้แก่ 
           ค ค(ค.คน) ฆ            คู่กับ        ข ข (ข ขวด ส่วนหัวมีหยัก)     
           ช ฌ                       คู่กับ        ฉ
           ซ                          คู่กับ        ศ ษ ส     
           ฑ ฒ ท ธ                คู่กับ        ฐ ถ   
           พ ภ                       คู่กับ        ผ  
           ฟ                          คู่กับ        ฝ      
           ฮ                          คู่กับ        ห 

                อักษรคู่เหล่านี้ เมื่อนำอักษรสูงที่เป็นคู่มาผันร่วมกันระหว่างคู่ของตน จะได้เสียงวรรณยุกต์ครบ ทั้ง 5 เสียง ตัวอย่างเช่น
            สามัญ       เอก       โท       ตรี       จัตวา
              คา         ข่า         ค่า       ค้า         ขา
                                       ข้า
              ชา         ฉ่า         ช่า      ช้า         ฉา
                                                 ฉ้า
          2. อักษรเดี่ยว 
                    คือ พยัญชนะที่ไม่มีอักษรสูงเป็นคู่ มี 10 ตัว ได้แก่ ง ญ  ณ  น  ม  ย  ร  ล  ว  ฬ หากต้องการจะผัน ให้ครบทั้ง 5 เสียง ต้องใช้ ห   นำ       

       ตัวอย่าง เช่น
              สามัญ       เอก        โท        ตรี        จัตวา
                งอ         หง่อ        ง่อ        ง้อ        หงอ
                                         หง้อ
                มอ         หม่อ        ม่อ       ม้อ        หมอ
                                         หม้อ

     ข้อสังเกต อักษรเดี่ยวทั้ง 10 ตัวนี้ ถ้าเขียนตามอักษรกลางหรืออักษรสูง และประสมสระเดียวกัน เสียงวรรณยุกต์ของอักษรเดี่ยว  จะตามเสียงวรรณยุกต์อักษรกลาง   หรืออักษรสูงที่มาข้างหน้า ไม่ว่าจะ เป็น พยางค์เดียว หรือสองพยางค์    เช่นในคำ  หรู   อยู่ เฉลา    ปลัด    สนาม