ฉันท์
ฉันท์ ฉันท์คือลักษณะถ้อยคำที่กวีได้ร้อยกรองขึ้นให้เกิดความไพเราะซาบซึ้ง
โดยกำหนด คณะครุ ลหุ และ สัมผัส ไว้เป็นมาตราฐาน ซึ่งวางคำครุ ลหุ โดยวิธีต่างๆ
ฉันท์แบบโบราณคือ คำกานท์ สันสกฤตและบาลี ซึ่งนักปราชญ์คัดเอามาจากคัมภีร์ วุตโตทัย
ฉันท์ในตำราวุตโตทัย แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ
๑. ฉันท์วรรณพฤติ คือ ฉันท์ที่กำหนด คำครุ ลหุ เป็นเกณฑ์ที่นำไปใช้ในภาษาไทยประเภทหนึ่ง
๒. ฉันท์มาตราพฤติ คือ ฉันท์ที่กำหนดจังหวะสั้นและยาว
ฉันท์มีหลายประเภท เพื่อให้สะดวกต่อการศึกษาจึงมีการแบ่งฉันท์ตามคำครุ ลหุ ดังนี้
ฉันท์ ๘ ฉันท์ ๑๑ ฉันท์ ๑๒
จิตรปทาฉันท์ ๘ อุปัฏฐิตาฉันท์ ๑๑ อินทรวงส์ฉันท์ ๑๒
วิชชุมมาลาฉันท์ ๘ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ โตฎกฉันท์ ๑๒
มาณวกฉันท์ ๘ อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ ภุชงคประยาตฉันท์ ๑๒
ฉันท์ ๑๔ วสันตดิลกฉันท์ ๑๔
ฉันท์ ๑๕ มาลินีฉันท์ ๑๕
ฉันท์ ๑๙ สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙
ฉันท์ ๒๑ สัทธราฉันท์ ๒๑