เพื่อให้ง่ายต่อการศึกษายิ่งขึ้น เราจะจัดจำแนกสัตว์โดยใช้เกณฑ์ต่าง ๆดังนี้

1. พิจารณาจากรูปแบบของสมมาตร (Symmetry)

 

1.1 สมมาตรแบบรัศมี (radial symmetry)

มีสมมาตรที่ผ่าซีกได้เท่าๆ กัน หลายครั้งในแนวรัศมี หรืออาจกล่าวได้ว่ามีแกนสมมาตรมากกว่า 1 แกนได้แก่ สัตว์พวกไฮดรา แมงกะพรุน ดาวทะเล เม่นทะเล

 

1.2 สมมาตรแบบครึ่งซีก (bilateral symmetry)

สมมาตรแบบนี้สามารถผ่าหรือตัดแบ่งครึ่งร่างกายตามความยาวของลำตัวแล้วทำให้ 2 ข้างเท่ากัน ได้เพียงครั้งเดียวเท่านั้น (มีแกนสมมาตรเพียงแกนเดียว) ได้แก่ พวกหนอนตัวกลม แมลง สัตว์มีกระดูกสันหลัง

 

ที่มาของภาพ : http://kentsimmons.uwinnipeg.ca/16cm05/1116/32-05-BodySymmetry-L.gif

 

2. พิจารณาจากจำนวนชั้นของเนื้อเยื่อ (Germ layer)

2.1 พวกที่มีเนื้อเยื่อ 2 ชั้น (diploblastica) ประกอบด้วยเนื้อเยื่อชั้นนอก (ectoderm) และเนื้อเยื่อชั้นใน (endoderm) ได้แก่ พวกไฮดรา แมงกะพรุน โอบีเลีย

2.2 พวกที่มีเนื้อเยื่อ 3 ชั้น (triploblastica) ประกอบด้วยเนื้อเยื่อชั้นนอก(ectoderm) ชั้นกลาง (mesoderm) และชั้นใน (endoderm)ได้แก่พวกหนอนตัวแบนขึ้นไป จนถึงสัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง

 

ที่มาของภาพ : http://pharyngula.org/images/coelom.gif

 

3. พิจารณาจากช่องว่างภายในลำตัวหรือ ช่องลำตัว (Body cavity or coelom)

3.1 ไม่มีช่องว่างในลำตัวหรือไม่มีช่องลำตัว (Acoelomate)   

เป็นพวกที่มีเนื้อเยื่อ 3 ชั้นอยู่ชิดกัน โดยไม่มีช่องว่างในแต่ละชั้น ได้แก่พวกหนอนตัวแบน

3.2 มีช่องตัวเทียม (Pseudocoelomate)    

เป็นช่องตัวที่เจริญอยู่ระหว่าง mesoderm ของผนังลำตัว และ endoderm ซึ่งเป็นทางเดินอาหาร ช่องตัวนี้ไม่มีเยื่อบุช่องท้องกั้นเป็นขอบเขต ได้แก่ พวกหนอนตัวกลม โรติเฟอร์ (rotifer)

3.3 มีช่องตัวที่แท้จริง (Eucoelomate)   

เป็นช่องตัวที่เจริญแทรกอยู่ระหว่าง mesoderm 2 ชั้น คือ mesoderm ชั้นนอกเป็นส่วนหนึ่งของผนังลำตัว (body wall) กับ mesoderm ชั้นในซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของผนังลำไส้ (intestinal wall) และ mesoderm ทั้งสองส่วนจะบุด้วยเยื่อบุช่องท้อง (peritoneum) ได้แก่ ไส้เดือนดิน หอย แมลง ปลา สัตว์มีกระดูกสันหลัง เป็นต้น