• หน้าแรก
• กลไกการเกิดพฤติกรรม
• ประเภทของพฤติกรรม
• ความสัมพันธ์กับระบบประสาท
• การสื่อสารระหว่างสัตว์

การสื่อสารระหว่างสัตว์ > การสื่อสารด้วยสารเคมี

การสื่อสารด้วยสารเคมี

.

.....การสื่อสารด้วยสารเคมี (chemical communication) มีความสำคัญมากในสัตว์ต่างๆ แต่ในคนมีความสำคัญน้อย สัตว์ต่างๆ จะสร้างสารเคมีที่เรียกว่า ฟีโรโมน (pheromone) ใช้ในการติดต่อสื่อสารในสัตว์ชนิดเดียวกัน 

.....สัตว์ได้รับฟีโรโมน 3 ทางด้วยกัน ได้แก่ การดมกลิ่น การกิน และการดูดซึม การได้รับฟีโรโมนทางกลิ่นส่วนมากเพื่อการดึงดูดเพศตรงข้าม ซึ่งผลิตได้ทั้งเพศผู้และเพศเมียขึ้นอยู่กับชนิดของสัตว์ เช่น การปล่อยฟีโรโมนของผีเสื้อไหมเพศเมีย หรือเพื่อการบอกให้รู้ว่าอยู่ที่ไหน เช่น การปล่อยฟีโรโมนของมดนอกจากนี้ฟีโรโมนยังใช้เตือนภัยได้ เช่น ผึ้งที่อยู่ปากรังจะคอย ระวังอันตรายเมื่อมีศัตรู แปลกปลอมเข้ามาจะปล่อยฟีโรโมนเตือนภัยให้พวกรู้ และบินอกมารุมต่อยศัตรูทันที อย่างไรก็ดีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เช่น ชะมดที่มีกลิ่นตัวแรง กลิ่นนี้สร้างจากต่อมใกล้อวัยวะสืบพันธุ์ที่ปล่อยออกมาทั้งเพศผู้และเพศเมีย มนุษย์สามารถสกัดจากต่อมของสัตว์พวกนี้มาทำเป็นน้ำหอมได้

.....การรับฟีโรโมนโดยการกิน เช่น ผึ้งราชินีผลิตสารเคมีชนิดหนึ่งที่ต่อมบริเวณยางค์ปาก เมื่อผึ้งงานซึ้งเป็นเพศเมียกินเข้าไป สารนี้จะไปยับยั้งการเจริญและผลิตไข่และทำให้ผึ้งงานเป็นหมัน

.....การรับฟีโรโมนโดยการดูดซึม พบในสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเช่น แมลงสาบและแมงมุมบางชนิด เพศเมียจะปล่อยฟีโรโมนทิ้งไว้เมื่อเพศผู้มาสัมผัสเข้า สารนี้จะซึมผ่านเข้าไปกระตุ้นให้เพศผู้เกิดความต้องการทางเพศ  และติดตามเพศเมียไปเพื่อผสมพันธุ์ ในตั๊กแตนเพศผู้ จะปล่อยฟีโรโมนทิ้งไว้หลังการผสมพันธุ์ เมื่อตัวอ่อนของตั๊กแตนมาสัมผัสเข้าก็จะกระตุ้นให้ตัวอ่อนเติบโตและสืบพันธุ์ได้ 

ฟีโรโมนผึ้ง

ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=a7Dl1CtSihc 

 > กลับไปยัง : การสื่อสารระหว่างสัตว์