การบริโภคและการจำหน่าย

        สมัยโบราณยากลายปลูกกันไม่มากนัก  แต่จะปลูกกันเกือบทุกบ้าน ผลิตกันเพื่อบริโภคในครัวเรือน  ชาวบ้านจะใช้ยากลายที่ผลิตเป็นรูปยาเส้นนั้นห่อด้วยใบจากสำหรับสูบแทนที่จะซื้อยาสูบที่ผลิตจากโรงงานยาสูบ  ทั้งใช้สูบเองและรับรองแขก  ใบจากนั้นจะซื้อมาจากอำเภอปากพนังและอำเภอหัวไทร  จังหวัดนครศรีธรรมราช  หรือไม่ก็จะแลกเปลี่ยนกันคือชาวบ้านอำเภอปากพนัง   อำเภอหัวไทร  เอาใบจากมาให้และเอายากลายกลับไป  หรือชาวกลายอาจจะเอายากลายไปให้และนำใบจากกลับมา  ในสมัยก่อนชาวบ้านจะมีการติดต่อกันอย่างใกล้ชิด  ชาวกลายเล่าว่า “พอถึงหน้าฝานยา  ชาวนอกจะขึ้นเหนือเอาใบจากมาแลกกับยากลาย”  นอกจากเส้นยากลายจะใช้สูบในรูปสูบยาใบจาก แล้วยากลายยังใช้เหนียด  คือเหน็บยาเส้นในขณะกินหมากซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “เหนียดยา”  ซึ่งจะมีกระปุกยาเส้นทุกเชี่ยนหมาก  มีความเชื่อว่าจะทำให้รสชาติของหมากกลมกล่อมขึ้นและป้องกันฟันผุ   ชาวบ้านยังใช้ยาเส้นเป็นยารักษาโรคด้วยโดยเฉพาะประเภทยาเบื่อและยาฆ่าเชื้อโรค   เขาจะใช้ยาเส้นผสมกับน้ำมันหล่อลื่นปิดปากแผลของสัตว์ เช่น วัว  ควาย   เป็นการป้องกันไม่ให้แมลงวันตอมกันแผลเป็นหนองได้   ทั้งยังเป็นการฆ่าเชื้อโรคและฆ่าหนอนที่เกิดขึ้น  กล่าวกันว่าพวกหนอนต่าง ๆ หากกินยาเส้นหรือดูดน้ำที่แช่ยากลายลงไปด้วย  มันจะเมารสฉุนของยาเส้นทำให้ตายหรือแม้เพียงแต่ได้กลิ่นก็ตายได้  ชาวไร่ยากลายจึงนิยมนำเส้นยากลายที่จัดอยู่ในระดับตีนยามาเผาไล่ยุง  ใช้แทนธูปกันยุงได้ด้วย  นอกจากนี้ชาวไร่ยากลายยังใช้ก้านใบยากลายเป็นปุ๋ยสำหรับพืชด้วย    คือชาวไร่จะเอาก้านใบไปกองสุมตามโคนมะพร้าวเชื่อว่าจะทำให้มะพร้าวมีผลดก