|
|
|
ตำนานการเห่เรือ
นับแต่โบราณกาลมานอกจากการเสด็จพระราชดำเนิน
“ทางบก” ที่เรียกว่า “พยุหยาตราสถลมารค” แล้ว การเสด็จพระราชดำเนินทางน้ำ
คือ “พยุหยาตราชลมารค” นับเป็นเส้นทางคมนาคมที่สำคัญยิ่งเช่นกัน ซึ่งสิ่งที่อยู่คู่กับการเสด็จพระราชดำเนินทางชลมารคมาช้านานก็คือ
“การเห่เรือ” หลายคนให้คำจำกัดความของ
“การเห่เรือ” ไว้ว่า คือการร้องเพลงเพื่อเป็นจังหวะในการพาย และช่วยสร้างความเพลิดเพลินในการพายเรือ
แท้จริงแล้ว การเห่เรือของไทย
เริ่มต้นขึ้นตั้งแต่เมื่อไร และมีประวัติความเป็นมาอย่างไร ? สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงอธิบายถึง “ตำนานการเห่เรือ” ว่ามีมูลเหตุมาแต่การใช้เรือเป็นพาหนะ
โดยมีฝีพายจำนวนมาก จึงต้องอาศัยเสียงเห่เรือเป็นสัญญาณในการพายให้เกิดความพร้อมเพรียงกันการเห่เรือในกระบวนพยุหยาตราชลมารค
หรือที่เรียกว่า การเห่เรือหลวง ทรงสันนิษฐานว่า
... มีต้นกำเนิดขึ้นโดยพวกพราหมณ์จากอินเดีย และบทเห่ที่ใช้ในกระบวนเรือหลวงก็สันนิษฐานว่า
เป็นคำสวดของพราหมณ์ ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4จึงนำบทเห่เรือเล่นมาใช้ในการเห่เรือหลวง
ซึ่งมีลักษณะบทประพันธ์เป็นบทร้อยกรอง ที่ประกอบด้วยโคลงสี่สุภาพ 1
บทนำ กับมีบทร้อยกรอง เป็นกาพย์ยานี และเป็นบทพรรณนาตามอีกหลายบท
สำหรับ “การเห่เรือเล่น” เป็นการเล่นอย่างหนึ่งในฤดูน้ำหลาก
เช่นเดียวกับ เพลงเรือและดอกสร้อยสักวา ซึ่งมีบทเห่เป็นกลอนสดที่มีเนื้อความสนุกสนาน
ส่วน “บทเห่เรือ” หรือ “กาพย์เห่เรือ” ที่ใช้สำหรับการเห่ในกระบวนพยุหยาตราชลมารคนั้น
ถือกันว่าเป็นศาสตร์แห่งภูมิปัญญาทางภาษาของไทยอย่างหนึ่ง และเป็นองค์ประกอบสำคัญ
ของกระบวนพยุหยาตราชลมารค ที่ได้รับสืบทอดเป็นมรดกอันสำคัญควบคู่กันมาแต่โบราณ
ทั้งนี้ “กาพย์เห่เรือ” ที่ไพเราะซึ่งเป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดี
และได้รับการยกย่องให้เป็นเอกแห่งกาพย์เห่เรือ คือ กาพย์เห่เรือ ชมกระบวนพยุหยาตราชลมารค
พระนิพนธ์ใน เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ หรือ “เจ้าฟ้ากุ้ง” พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
แห่งกรุงศรีอยุธยา นอกจากนี้ยังมีกาพย์เห่เรือซึ่งเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในทั่วไป
คือ กาพย์เห่เรือ ชมเครื่องคาวหวาน พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเป็นต้น
|
จัดทำโดย
นางสาวอุสุมา สิริอิทธิวงศ์
นางสาววนิดา แซ่ซื้อ
โรงเรียนสตรีศรีสุริโยทัย กรุงเทพมหานคร
Copyright(c) 2006 MissUsuma
Siriit-tiwong and MissVanida Sae-sue. All rights reseved.
จำนวนผู้เข้าใช้งาน
ตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2549
thaigoodview.com Version 13.0
บริหารและจัดการโดยทีมงานชาวมัธยมศึกษาและประถมศึกษา
e-mail:
webmaster@thaigoodview.com