|
สุริยุปราคา (Solar Eclipse)
เงาของดวงจันทร์มี 2 แบบ คือ เงามืด
กับเงามัวพื้นที่ส่วนใดบนโลกเงามืด ของดวงจันทร์ทอดผ่าน
ผู้คนในแทบนั้นจะมองเห็นดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์มืดหมดดวง
เกิดเป็นสุริยุปราคาเต็มดวง ส่วนผู้คนในพื้นที่ที่งัวเคลื่อนผ่านจะมองเห็นเป็น
สุริยุปราคาชนิดบ่างส่วน ในกรณีที่เงามืดของดวงจันทร์ทอดผ่านเลยขั้วเหนือเหนือขั้วใต้ของโลกไปในอวกาศครั้งนั้นก็ไม่เกิดสุริยุปราคาเต็มดวงให้เห็น
คงมีแต่เพียงสุริยุปราคาชนิดบ่างส่วนให้เห็นในพื้นที่ที่เงามัวเคลื่อนผ่านเท่านั้น
สุริยุปราคาแบบที่ 3 เกิดขึ้นเมื่อ เงามืดของดวงจันทร์เคลื่อนผ่านโลก
แต่เงามือไม่ยาวพอที่จะตกลงสัมผัสพื้นโลกได้
ปลายกรวยแหลมของเงามืดจึงตกลงที่จุดหนึ่งในอวกาศก่อนสัมผัสผิวโลกกรณีเกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์อยู่ไกลออกไปในวงโคจรรอบโลก
จึงปรากฎมีขนาดเล็กกว่าดวงอาทิตย์จนไม่สามารถบดบังดวงอาทิตย์ให้มือมิดหมดดวงได้ยังคงมีขอบดวงอาทิตย์
เหลือล้อมดวงดำของดวงจันทร์ เรียกว่าเป็น สุริยุปราคาวงแหวน (Annular ecilpse)
“สุริยุปราคา” หรือ “สุริยะคราส” เกิดจากการที่ดวงจันทร์โคจรผ่านหน้าดวงอาทิตย์
เราจึงมองเห็นดวงอาทิตย์ค่อยๆ แหว่งมากขึ้น จนกระทั่งมืดมิดหมดดวง
และโผล่กลับมาอีกครั้ง คนในสมัยโบราณเชื่อว่า “ราหูอมดวงอาทิตย์” สุริยุปราคาจะเกิดขึ้นเฉพาะในวันแรม 15
ค่ำ แต่ไม่เกิดขึ้นทุกเดือน เนื่องจากระนาบที่โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์
และระนาบที่ดวงจันทร์โคจรรอบโลก มิใช่ระนาบเดียวกัน หากตัดกันเป็นมุม 5 องศา
(ภาพที่ 1) ดังนั้นโอกาสที่จะเกิดสุริยุปราคาบนพื้นผิวโลก จึงมีเพียงประมาณปีละ 1
ครั้ง และเกิดไม่ซ้ำที่กัน เนื่องจากเงาของดวงจันทร์ที่ทาบไปบนพื้นผิวโลก
ครอบคลุมพื้นที่ขนาดเล็ก และโลกหมุนที่รอบตัวเองอย่างรวดเร็ว
เงาของดวงจันทร์
ดวงจันทร์เคลื่อนที่บังแสงอาทิตย์
ทำให้เกิดเงาขึ้น 2 ชนิด คือ เงามืด และเงามัว
.gif) เงามืด (Umbra) เป็นส่วนที่มืดที่สุด
เนื่องจากดวงจันทร์บดบังดวงอาทิตย์จนหมดสิ้น ถ้าหากเข้าไปอยู่ ในเงามืด
เราจะมิสามารถมองเห็นดวงอาทิตย์ได้เลย
เงามัว (Penumbra)
ไม่มืดมากนักเนื่องจากได้รับแสงเป็นบางส่วนจากอาทิตย์ ถ้าหากเราเข้าไปอยู่ ในเงามัว
เราจะมองเห็นบางส่วนของดวงอาทิตย์โผล่พ้นส่วนโค้งของดวงจันทร์ออกมาก
สุริยุปราคา 3
ชนิด
สุริยุปราคาเต็มดวง
(Total Solar Eclipse)
เกิดขึ้นเมื่อผู้สังเกตการณ์อยู่ในตำแหน่งเงามืดบนพื้นผิวโลก (A)
ดวงจันทร์จะบังดวงอาทิตย์จนหมดสิ้น
สุริยุปราคาบางส่วน (Partial Solar Eclipse)
เกิดขึ้นเมื่อผู้สังเกตการณ์อยู่ในตำแหน่งของเงามัว (B)
จึงมองเห็นดวงอาทิตย์เป็นสว่างเป็นเสี้ยว
สุริยุปราคาวงแหวน (Annular Solar Eclipse)
เนื่องจากวงโคจรของดวงจันทร์เป็นรูปวงรี
บางครั้งดวงจันทร์อยู่ห่างจากโลกมากเสียจนเงามืดของดวงจันทร์จะทอดยาวไม่ถึงผิวโลก
(C)
ดวงจันทร์จะมีขนาดปรากฏเล็กกว่าดวงอาทิตย์
ทำให้ผู้สังเกตการณ์มองเห็นดวงอาทิตย์ปรากฏเป็นรูปวงแหวน
|
