แม่ฮ่องสอน จังหวัดชายแดนด้านตะวันตกทางภาคเหนือของไทย ติดต่อกับประเทศพม่า มีสภาพภูมิประเทศมากกว่าร้อยละ 80 เป็นทิวเขาสูงและป่าไม้ เต็มไปด้วย ภูเขาสูงสลับซับซ้อน โดยมีทิวเขาเรียงตามแนวเหนือ - ใต้ 3 ทิวเขา คือทิวเขาถนนธงชัยตะวันตก  ทิวเขาถนนธงชัยกลาง  และทิวเขาถนนธงชัยตะวันออก ขนานกับ ทิวเขาแดนลาว ที่แบ่งเขตแดนกับพม่า พื้นที่จังหวัดมีความสูงจากระดับน้ำทะเล ปานกลาง ตั้งแต่ 100 - 2,000 เมตรมีดอยแม่ยะเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในจังหวัด  ประมาณ 2,005เมตร ในเขตอำเภอปาย

แม่ฮ่องสอน ได้ชื่อว่าเมืองสามหมอก เนื่องจากเป็นเมืองในหุบเขา ล้อมรอบด้วยภูเขาสลับซับซ้อน มีพื้นที่อยู่บนที่สูงเหนือระดับน้ำทะเล ทำให้มีอุณหภูมิสูงในตอน กลางวันเนื่องจากถูกแสงแดด ส่วนในตอนกลางคืนจะได้รับอิทธิพลจากลมภูเขา ทำให้อากาศเย็นลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งเมื่อความร้อนในตอนกลางวันลอยตัวขึ้นปะทะกับ ความชื้นของอากาศจึงทำให้เกิดหมอกปกคลุมโดยทั่วไปในตอนกลางคืน  

แม่ฮ่องสอน มีทิวทัศน์สวยงามตามธรรมชาติของเทือกเขา และป่าไม้นานาพันธุ์จนมีคำกล่าวว่าเปรียบเสมือนกับเป็นสวิตเซอร์แลนด์ของเมืองไทย เส้นทางที่เข้าสู่ แม่ฮ่องสอนจะต้องตัดผ่านภูเขา หรือเลียบไหล่เขา มากบ้างน้อยบ้าง มีทัศนียภาพสองข้างทางสวยงาม แม่ฮ่องสอนมีแหล่งท่องเที่ยวชมธรรมชาติสวยๆที่มีชื่อเสียง อยู่หลายแห่ง เช่นยอดดอยปุยกับธรรมชาติที่สวยงาม และทัศนียภาพโดยรอบ 360 องศาของภูเขาที่สลับซับซ้อนเรียงรายอยู่ตรงหน้า ถ้ำปลา ที่มีทิวทัศน์ของสภาพป่า หน้าผาเขาหินปูนอันเป็นธรรมชาติที่สวยงามมาก น้ำตกแม่สุรินทร์ เป็นน้ำตกที่สูงที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ ชมดงดอกซากุระดอยที่ห้วยน้ำดัง ทุ่งบัวตองดอยแม่อูคอ ในช่วงเดือนพฤศจิกายน - ต้นเดือนธันวาคมจะบานเหลืองสะพรั่งทั้งภูเขา มีความสวยงามมาก ปางอุ๋ง กับทัศนียภาพของป่าสนสองใบสนสามใบล้อมรอบอ่างเก็บน้ำ อันกว้างใหญ่ เป็นสถานที่ที่เหมาะสำหรับผู้ที่ชอบธรรมชาติและความสงบเงียบ

แม่ฮ่องสอน เป็นถิ่นที่อยู่ของชนชาวเขาหลายเผ่า ที่ยังรักษาขนบธรรมเนียม ประเพณี วิถีชีวิต แบบดั้งเดิม เช่น บ้านกะเหรี่ยงคอยาว , หมู่บ้านละว้า, บ้านแม่ละอูบ, บ้านกะเหรี่ยงพะมะลอ ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมเฉพาะชาติพันธุ์ที่น่าสนใจเข้าไปเที่ยวชม เพื่อความเข้าใจในเพื่อนร่วมชาติที่แม้จะต่างกันทางชาติพันธุ์ ได้ดียิ่งขึ้น

อาณาเขต

• ทิศเหนือและทิศตะวันตก   ติดต่อกับประเทศสหภาพพม่า รวม 3 รัฐ คือ รัฐฉานตอนใต้ รัฐคะยา และรัฐคอทูเล โดยมีเทือกเขาถนนธงชัยตะวันตก แม่น้ำสาละวิน และแม่น้ำเมยเป็นแนวพรมแดนกั้นระหว่างประเทศ
• ทิศใต้   ติดต่อกับอำเภอท่าสองยาง จ.ตาก โดยมีแม่น้ำยวม และแม่น้ำเงา เป็นแนวเขตจังหวัด
• ทิศตะวันออก   ติดต่อกับ อ.เวียงแหง อ.เชียงดาว อ.แม่แตง อ.แม่แจ่ม อ.ฮอด และอ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ โดยมีเทือกเขาถนนธงชัยกลาง และเทือกเขาถนนธงชัยตะวันออกเป็นแนวเขต

โดยทุกอำเภอของจังหวัดแม่ฮ่องสอน จะมีแนวพรมแดนติดต่อกับประเทศสหภาพพม่า รวมความยาวประมาณ 483 กิโลเมตร