การเจริญเติบโตสมวัย การเจริญเติบโตของวัยรุ่นนั้นจะแตกต่างกันไป  ขึ้นอยู่กับปัจจัยทั้งภายในและภายนอก  บางคนเจริญเติบโตช้า  บางคนเจริญเติบโตเร็ว  และในขณะที่บางที่คนมีการเจริญเติบโตสมวัย 

ปัจจัยภายใน หมายถึงปัจจัยที่มีอยู่แล้วภายในร่างกายของมนุษย์ แล้วส่งผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่นประกอบด้วย พันธุกรรมเป็นการถ่ายทอดลักษณะเฉพาะต่างๆ จากบรรพบุรุษไปสู่ลูกหลาน ทำให้มนุษย์มีลักษณะบางอย่างที่แตกต่างกันออกไปมี 2 ลักษณะ  1. ลักษณะทางกาย ได้แก่ สัดส่วนของร่างกาย ความสูง ความเตี้ย กลุ่มเลือดที่แตกต่างกันเช่น  A, B, O, และ AB,  เพศซึงเป็นเพศชาย หรือเพศหญิงขึ้นอยู่กับโครโมโซม  ลักษณะทางสติปัญญา  พบว่าเด็กที่เกิดในตระกูลที่มีระดับสติปัญญาต่ำจะมีแนวโน้มของเชาว์ปัญญาต่ำ  แต่ก็ไม่เสมอไปทุกราย  เนื่องจากพบว่าสิ่งแวดล้อมก็มีอิทธิพล  การกระตุ้น และการเพิ่มโอกาสในการเรียนรู้ จะทำให้มีสติปัญญาดีได้       พื้นฐานทางอารมณ์  จิตใจพบว่าบุคคลที่มีพื้นฐานทางอารมณ์  จิตใจที่มั่นคง  จะทำให้มีพัฒนาการทางด้านต่างๆ ดีขึ้นด้านร่างกาย สังคม บุคลิกภาพ หรือสติปัญญา

ปัจจัยภายนอก หมายถึงปัจจัยที่เกิดขึ้นภายนอกร่างกาย ทั้งที่มีอยู่เองตามธรรมชาติ หรือไม่ได้เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ แต่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น  การอบรมเลี้ยงดูและสัมพันธภาพภายใน  สภาพแวดล้อมทางสังคม  อาหารที่บริโภค  การออกกำลังกายที่เหมาะสมกบวัย  การเจ็บป่วยหรืออุบัติเหตุ  ถือเป็นปัจจัยที่ทำให้การเจริญเติบโตและพัฒนาการต่างๆ หยุดชงัก  ทั้งในลักษณะชั่วคราว  หรือถาวร  ดังนั้นควรดูแลสุขภาพและสวัสดิภาพของตนเองให้มากเป็นพิเศษ

เกณฑ์มาตรฐานการเจริญเติบโต  เป็นดรรชนีหนึ่งที่ใช้วัดภาวะสุขภาพของมนุษย์จะพิจารณาจากน้ำหนักตัวและส่วนสูงเป็นหลัก  ซึ่งนิยมนำมาใช้เป็นเกณฑ์มาตรฐานในการเปรียบเทียบ  เพื่อวิเคราะห์ภาวะการเจริญเติบโตของวัยรุ่นในแต่ละคน