สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือ อาเซียน เป็นองค์กรทางภูมิรัฐศาสตร์และองค์การความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ มีประเทศสมาชิกทั้งหมด 10 ประเทศ ได้แก่

ไทย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย สิงคโปร์ บรูไน ลาว กัมพูชา เวียดนาม และพม่า อาเซียนมีพื้นที่ราว 4,435,570 ตารางกิโลเมตร มีประชากรราว 590 ล้านคน ในปี พ.ศ. 2553 จีดีพีของประเทศสมาชิกรวมกันคิดเป็นมูลค่าราว 1.8 ล้านล้านดอลล่าร์สหรัฐ คิดเป็นลำดับที่ 9 ของโลกเรียงตามจีดีพี มีภาษาอังกฤษเป็นภาษาทางการ

อาเซียนมีจุดเริ่มต้นจากสมาคมอาสา ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2504 โดยไทย มาเลเซีย และฟิลิปปินส์ แต่ได้ถูกยกเลิกไป ต่อมาในปี พ.ศ. 2510 ได้มีการลงนามใน "ปฏิญญากรุงเทพ" อาเซียนได้ถือกำเนิดขึ้นโดยมีรัฐสมาชิกเริ่มต้น 5 ประเทศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อความร่วมมือในการเพิ่มอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ การพัฒนาสังคม วัฒนธรรมในกลุ่มประเทศสมาชิก และการธำรงรักษาสันติภาพและความมั่นคงในภูมิภาค และเปิดโอกาสให้คลายข้อพิพาทระหว่างประเทศสมาชิกอย่างสันติ หลังจาก พ.ศ. 2527 เป็นต้นมา อาเซียนมีรัฐสมาชิกเพิ่มขึ้นจนมี 10 ประเทศในปัจจุบัน กฎบัตรอาเซียน ได้มีการลงนามเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2551 ซึ่งทำให้อาเซียนมีสถานะคล้ายกับสหภาพยุโรปมากยิ่งขึ้น เขตการค้าเสรีอาเซียนได้เริ่มประกาศใช้ตั้งแต่ต้นปี พ.ศ. 2553 และกำลังก้าวสู่ความเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ในปี พ.ศ. 2558

วัตถุประสงค์จากสนธิสัญญาความสามัคคีและความร่วมมือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้มีการสรุปแนวทางของสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไว้จำนวนหกข้อ ดังนี้-ให้ความเคารพแก่เอกราช อำนาจอธิปไตย ความเท่าเทียม บูรณภาพแห่งดินแดนและเอกลักษณ์ของชาติสมาชิกทั้งหมด-รัฐสมาชิกแต่ละรัฐมีสิทธิที่จะปลอดจากการแทรกแซงจากภายนอก การรุกรานดินแดนและการบังคับขู่เข็ญ-จะไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับกิจการภายในของรัฐสมาชิกอื่น ๆ-ยอมรับในความแตกต่างระหว่างกัน หรือแก้ปัญหาระหว่างกันอย่างสันติ-ประณามหรือไม่ยอมรับการคุกคามหรือการใช้กำลัง-ให้ความร่วมมือระหว่างกันอย่างมีประสิทธิภาพปัญหาและอุปสรรคของความร่วมมือทางเศรษฐกิจของเขตการค้าเสรีอาเซียน
         ผลกระทบของการเปิดเสรีทำให้หลายประเทศเกรงว่าจะทำให้เสียเปรียบกับต่างประเทศทางการค้าและการลงทุน แต่สิ่งที่ควรพิจารณาถึงผลกระทบของการเปิดเสรีคือเป็นการแบ่งปันผลประโยชน์ของคนในชาติระหว่างคนจนและคนรวยให้มีความเสมอภาคมากขึ้น ซึ่งในการเปิดเสรีนี้จะมีส่วนช่วยทำให้สินค้าของคนจนภายในประเทศส่งออกได้มากขึ้น และช่วยลดการป้องกันอุตสาหกรรมของคนรวยภายในประเทศให้ลดลง อย่างไรก็ตามอุปรรคของความร่วมมือทางเศรษฐกิจยังมีอยู่ดังต่อไปนี้
- ความแตกต่างในการดำเนินนโยบายเศรษฐกิจของแต่ละประเทศสมาชิกส่งผลให้เกิดความร่วมมือไม่เต็มที่
- สภาพภูมิศาสตร์และเศรษฐกิจที่คล้ายคลึงกัน ตลอดจนการพัฒนาเศรษฐกิจอยู่ในระดับใกล้เคียงกัน ทำให้การพึงพาซึ่งกันและกันอยู่ในระดับต่ำ
- ประเทศสมาชิกภายในกลุ่มอาเซียนพยายามที่จะแข่งขันกันในทุกๆ อุตสาหกรรมทำให้ไม่ได้ใช้ความชำนาญเฉพาะอย่างที่ตัวเองถนัด แต่ถ้ามีการเปิดเสรีจะมีผลทำให้โครงสร้างเปิดและทำในเฉพาะอุตสาหกรรมที่เราถนัด ซึ่งจะทำให้เกิดขบวนการเรียนรู้และพัฒนาซึ่งเป็นผลที่ดีต่ออุตสาหกรรมที่ตนเองมีความได้เปรียบมากที่สุด- ช่วยเสริมสร้างสถานะการแข่งขัน การนำเข้าวัตถุดิบในราคาต้นทุนต่ำ การขยายตลาดการผลิตสินค้าที่แต่ละประเทศมีความเชี่ยวชาญและได้เปรียบด้านต้นทุน ตลอดจนการถ่ายทอดเทคโนโลยีที่ได้รับการลงทุนจากต่างประเทศจะทำให้อาเซียนสามารถผลิตสินค้าได้ในราคาต้นทุนที่ต่ำ ซึ่งจะเป็นการเสริมสร้างสถานะการแข่งขันการส่งออกของอาเซียนในเวทีการค้าระหว่างประเทศ
- การลงทุน การจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน ทำให้ตลาดอาเซียนกลายเป็นตลาดใหญ่มีประชากรเกือบ 500 ล้านคน ซึ่งจะเป็นจุดดึงดูดการลงทุนจากต่างประเทศและก่อให้เกิดมีการจ้างงานการถ่ายทอดเทคโนโลยี ซึ่งจะมีผลนำไปสู่ความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจมาสู่ภูมิภาค โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศสมาชิกใหม่ของอาเซียน อันได้แก่ ลาว เวียดนาม และพม่า ล้วนแล้วแต่เป็นประเทศที่มีความอุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรตามธรรมชาติ แรงงานมีราคาที่ไม่สูง การเข้ารวมตัวกับอาเซียนของทั้งสามประเทศ จึงเท่ากับเป็นการสร้างศักยภาพในการขยายตัวทางการค้าและการลงทุนให้กับอาเซียนด้วย - การขยายการค้า ข้อตกลงเขตการค้าเสรีอาเซียนกำหนดให้ลดอุปสรรคทางการค้า ทั้งทางด้านภาษีและที่มิใช่ภาษีระหว่างประเทศสมาชิก ซึ่งจะส่งผลให้มีการขยายการค้าภายในอาเซียนเพิ่มมากขึ้น ทั้งสินค้าสำเร็จรูป สินค้าขั้นกลางและวัตถุดิบ