รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย หลายฉบับกำหนดให้มีวุฒิสภา หรือสภาสูงควบ คู่กับสภาผู้แทนราษฎร คือ รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ.2489 รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2490 รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2492 รัฐธรรมนูญฯ 2511 รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2517  รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2521 รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2534 และ รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2540 อนึ่ง สำหรับรัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2489 เรียกสภาสูงว่าพฤฒิสภา  ส่วนฉบับอื่น ๆ เรียกวุฒิสภา
การกำหนดให้มีสภาสูงหรือวุฒิสภานั้นโดยหลักการก็เพื่อให้มีการ “กลั่นกรอง”  งานของสภาล่างหรือสภาผู้แทนราษฎรให้เป็นไปด้วยความประณีตและรอบคออบ  เพื่อวัตถุประสงค์ดังกล่าวสภาสูงจึงต้องประกอบด้วยสมาชิกผู้ทรงคุณวุฒิสูง  มีประสบการณ์มาก (ธานินทร์ 2519 : 11) อย่างไรก็ตามในอดีตวุฒิสภา มักถูกมองว่าเป็นเครื่องมือของฝ่ายบริหารหรือพลังของรัฐบาลที่จะถ่างดุล กับพลังของสภาผู้แทนราษฎร ทั้งนี้เพราะรัฐธรรมนูญที่กำหนดให้มีวุฒิสภา มักจะกำหนดให้นายกรัฐมนตรีเป็นผู้มีอำนาจหน้าที่ในการเสนอชื่อผู้ที่ สมควรได้รับการแต่งตั้งให้เป็นสมาชิกวุฒิสภาผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งจึงเป็นผู้ที่นายกรัฐมนตรีไว้วางใจ และสมาชิกวุฒิสภาที่ได้รับการเสนอชื่อแต่งตั้งก็ย่อมกริ่งเกรง และ เอื้ออำนวยประโยชน์แก่นายกรัฐมนตรีผู้เสนอแต่งตั้งตนในกิจการอันควร จะมีเพียงรัฐธรรมนูญฯ 2489 เท่านั้นที่กำหนดไว้ในบทเฉพาะกาลให้สมาชิก สภาผู้แทนในขณะนั้นเป็นผู้เลือกตั้งวุฒิสภาสมาชิก และรัฐธรรมนูญฯ 2492  กำหนดให้ประธานองคมนตรีเป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ
ประธานวุฒิสภาและรองประธานรัฐสภาคนปัจจุบัน คือ นายประสพสุข บุญเดช