Home  Introduce 5  Kingdom   Reference    Who Am I ?

        พืชในกลุ่มนี้ได้แก่ liverworts ในสมัยโบราณเชื่อว่า สามารถนำมารักษาโรคตับได้ ทั้งยังมีรูปร่างคล้ายตับของมนุษย์ ดังนั้นจึงได้ชื่อว่า liverworts (liver = human liver, wort = herb) มีประมาณ 8,500 ชนิด
      
        ลักษณะของ liverworts
             มีตั้งแต่ขนาดเล็กซึ่งพบในกลุ่ม leafy liverwort มีเส้นผ่าศูนย์กลางเล็กกว่า 5 mm มีวงชีวิตแบบสลับ โดยมีระยะ gametophyte เด่น ดังนั้นต้นที่พบทั่วไปจะเป็นต้นแกมีโตไฟต์ บางครั้งจะพบชั้น cuticle และสปอร์ที่ มีผนังหนาซึ่งเป็นลักษณะการปรับตัวของ liverworts เพื่อที่จะสามารถอาศัยอยู่บนบกได้

               แกมีโตไฟต์ แบ่งเป็น 2 แบบ คือ
    1. Leafy liverworts เป็น liverworts เป็นเส้นสาย มีลักษณะคล้ายมอส มีใบ 3 แถว มี สมมาตรแบบ bilateral symmetry Leafy ลิเวอร์เวิร์ทประมาณ 80 % จะเป็น leafy liverworts อาศัยในบริเวณที่มีปริมาณน้ำมาก
    2. Thallus liverworts เป็น liverworts ที่มีลักษณะเป็นแผ่นแบนคล้ายริบบิ้น (ribbonlike) เช่น Marchantia เป็นพืช perennial plant แผ่นทัลลัสสามารถแตกเป็นคู่ซึ่งเรียกการ แตกแขนงแบบนี้ว่า dichotomous branching การเจริญของแกมมีโตไฟต์จะ เจริญจากเนื้อเยื่อเจริญบริเวณร่องที่อยู่ปลายสุด (apical notch) ลักษณะพิเศษอีกอย่างของ thallus liverworts คือ มีเซลล์เรียงต่อกันเป็นช่อง (chamber) รูปร่างคล้ายเพชร (diamond-shaped plates) ซึ่งภายในจะประกอบด้วยเซลล์ที่เรียงต่อกันเป็นเส้นสีเขียว  คล้ายต้นกระบองเพชรมีหน้าที่สังเคราะห์ด้วยแสง Gametophytes ทั้ง leafy และ thallus มักจะมีลักษณะเป็น lobe และ bilateral symmetry ไม่มี midrib บริเวณด้านบนของ thallus ทำหน้าที่สังเคราะห์ด้วยแสง ส่วนด้านล่างใช้ในการสะสมอาหาร Rhizoids มักมีเซลล์เดียว

                สปอร์โรไฟต์
        สปอร์โรไฟต์ไม่มีปากใบ รูปร่างค่อนข้างกลม ไม่มีก้าน ยึดติดกับแกมมีโตไฟต์จนกว่าจะแพร่กระจายสปอร์ (shed spores) สร้าง capsule บริเวณปลาย ซึ่งจะมี calyptra ช่วยป้องกันอันตราย ภายใน capsule มีเนื้อเยื่อที่สร้างสปอร์ เรียก sporogeneous tissue เกิดการแบ่งตัวแบบไมโอซิสสร้างสปอร์ ซึ่งมีบางเซลล์ที่ฝ่อไปเปลี่ยนเป็นโครงสร้างที่เรียกว่า elaters มีลักษณะคล้ายขดลวด พบแทรกอยู่ทั่วไป ใน capsule มีคุณสมบัติไวต่อความชื้น (hygroscopic) เมื่ออากาศแห้งสปริงจะกางออกทำให้เกิดการดีดสปอร์ออกไปได้ไกลๆ เมื่อมีความชื้น elaters ขดตัวเหมือนเดิม

              การสืบพันธุ์
        แกมีโตไฟต์ของลิเวอร์เวิร์ทหลายชนิด จัดเป็น unisexaul เช่น Marchantia สร้าง archegoniophores รูปร่างคล้ายร่ม บริเวณด้านล่างของ archegoniophores จะมี archegonium ยื่นออกมา ส่วน antheridium สร้างบริเวณด้านบนของ antheridiophores ส่วนลิเวอร์เวิร์ทชนิดอื่นมีโครงสร้างง่ายกว่า Marchantia เช่นใน Pellia จะไม่มีโครงสร้าง ของ chambers หรือ pores และ ใน Riccia สร้าง antheridium และ archegonium ในทัลลัสเดียวกัน

              Asexual reproduction
      Liverworts สืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ โดยการสร้าง gemma cup ภายในมี gemma หรือ gemmae มีรูปร่างคล้ายไข่ หรือรูปดาว หรือคล้ายเลนส์ ซึ่งจะหลุดจาก gemma cup เมื่อได้รับน้ำฝน เมื่อ Gemmae หลุดไป สามารถเจริญเป็นต้นใหม่ได้หรืออาจเกิดจากการขาดของต้นเดิมเนื้อเยื่อ ที่หลุดจากต้นสามารถเจริญเป็นต้นใหม่ได้เช่นกัน

http://www4.nau.edu/biology/bio182/phylum_hepaticophyta_files/image002.jpg (ซ้าย)

http://bryophytes.plant.siu.edu/images/Pellia_epiphylla.jpg  (ขวา)

ที่มาของข้อมูล  http://www.magicit.net/biology/site/plantae/hepatophyta.html