สำนวน สุภาษิต และคำพังเพยของภาคอีสาน
ตัวอย่าง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพยของภาคอีสาน
- มีผัวซ่างย่อง มีน้องซ่างออย = มีสามีต้องยกย่องสรรเสริญ มีน้องต้องเอาอกเอาใจ
(ซ่างย่อง = ยกย่องสรรเสริญ ซ่างออย = เอาอกเอาใจ)
- ยำกกให้ยำเหง่า ยำาเงาให้ยำง่า = ตัดโคนต้นไม้ให้ตัดราก ถ้าตัดเงา(ไม่ให้เกิดเงา)ต้องตัดกิ่งไม้
(ยำ = ตัดโค่น กก = ต้นไม้ เหง่า = ราก เหง้า ง่า = กิ่งไม้)
- สิบฮู้บ่ท่อเคย สิบเขยบ่ท่อพ่อเฒ่า = สิบรู้ไม่เท่าเคย สิบลูกเขยไม่เท่าพ่อตา
(ฮู้ = รู้ ท่อ = เท่า)
- ภัยในอย่าให้ออก ภัยนอกอย่าให้เข้า = ความในอย่างนำออกความนอกอย่านำเข้า
- เวลานั่งให้เบิ่งที่ เวลานี้ให้เบิ่งย่อน = เวลานั่งให้ดูที่ เวลาหนี้ให้ดูข้างหลัง
(ย่อน = ข้างหลัง)
- ควายบ่กินหญ้าถึงสิขมกะเขาหัก = ควายไม่กินหญ้าอย่าบังคับ ประเดี๋ยวควายจะเขาหัก เทียบได้กับ อย่าข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า
(สิ = ถ้า ขม = ข่ม บังคับ กะ = ก็)
- ทุกข์เพิ่นว่าดี มีเพิ่นจังว่าน้อง ลุงป้าเอิ้นอาหลาน = ถ้าทุกข์คนอื่นเขาพูดว่าดี ถ้าถึงคราวมี(เงิน) คนอื่นเรียกว่าน้อง
เทียบได้กับ มีเงินก็เรียกน้องมีทองก็เรียกพี่ ไม่มีเงินไม่มีทองไม่มีน้องไม่มีพี่
- เซื้อซาดแห้งหากเหม็นสาบกันเอง ปูต่อปูสอนกันให้ย่างตรงลือสิทำได้ = คนชั่วย่อมเห็นผลชั่วในหมู่คนชั่วกันเอง คนไม่เคยทำความดี สอนให้คนอื่น
ทำความดีได้ยากเหมือนแม่ปูสอนให้ลูกปูเดิน
(แห้ง = แร้ง ลือ = หรือ เซื้อซาด = เชื้อชาติ พันธุ์)