กฎหมายที่ประชาชนควรรู้      กฎหมาย  คือ กฎอันมีที่มาจากการตราขึ้นโดยสถาบันหรือผู้มีอำนาจสูงสุดในรัฐ หรือจากจารีตประเพณีอันเป็นที่ยอมรับนับถือ มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการบริหารประเทศ ใช้บังคับบุคคลให้ปฏิบัติตาม หรือกำหนดระเบียบแห่งความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือระหว่างบุคคลกับรัฐ กฎหมายกฎหมายเป็นกฎเกณฑ์ความประพฤติที่กำหนดให้คนในสังคมปฏิบัติตาม ส่วนใหญ่ปรากฏในสังคมที่มีระบบความสัมพันธ์สลับซับซ้อนมาก และมีองค์กรหรือสถาบันคอยกำกับดูแลการประพฤติปฏิบัติตามอย่างเป็นกิจจะลักษณะนักสังคมวิทยาจำแนกความแตกต่างระหว่างกฎหมายกับจารีตประเพณีไว้ดังต่อไปนี้    1. กฎหมายกำหนดระดับต่าง ๆ ของการกระทำความผิด และกำหนดบทลงโทษสำหรับความผิดนั้นตามระดับด้วย ผิดน้อยก็โทษน้อย ผิดมากก็โทษมาก แต่จารีตประเพณีเป็นเรื่องของความรู้สึกว่ารับได้หรือไม่ได้ของสังคมมากกว่า    2. การลงโทษผู้กระทำตามกฎหมายมีองค์กรคอยเป็นธุระจัดการอย่างเป็นกิจจะลักษณะ แต่สำหรับจารีตประเพณีแล้ว ไม่มีองค์กรรับผิดชอบเช่นว่าโดยเฉพาะและมักเป็นการลงโทษของสังคมเอง เช่น การประณาม การเลิกคบค้าสมาคมด้วย ฯลฯ     3. จารีตประเพณีมีความเป็นยาวนานและเปลี่ยนแปลงยาก ในขณะที่กฎหมายแม้อาจมีความเป็นมายาวนานแต่ก็สามารถเปลี่ยนแปลงปรับปรุงให้เข้ากับสถานการณ์เฉพาะหน้าได้ทันที     4. จารีตบางอย่างถูกละเลยโดยคนในสังคม กฎหมายจึงมีประโยชน์กว่าเพราะมีอำนาจบังคับใช้แก่ทุกคนเป็นการทั่วไปอย่างไม่มีการยกเว้น       5. จารีตประเพณีบางทีก็ไม่ชัดเจน ทำให้เกิดปัญหาได้ ขณะที่กฎหมายมีความแน่นอนกว่า        กฎหมายที่ประชาชนควรรู้     กฎหมายเกี่ยวกับชื่อบุคคล ผู้มีสัญชาติไทยต้องมีชื่อตัวและชื่อสกุล ตามปกติเมื่อมีการแจ้งเกิด เจ้าบ้านหรือแม่จะต้องแจ้งชื่อของเด็กกับนายทะเบียน ส่วนบุคคลที่บรรลุนิติภาวะแล้วสามารถขอเปลี่ยนชื่อได้เอง การตั้งชื่อสกุล โดยยื่นคำขอต่อนายทะเบียนท้องที่ที่ตนมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน นายทะเบียนท้องที่ก็จะส่งไปตามลำดับจนได้รับอนุญาตจากนายทะเบียนกลาง แล้วนายทะเบียนท้องที่ก็จะออกหนังสือสำคัญแสดงการรับจดทะเบียนชื่อสกุลให้     กฎหมายเกี่ยวกับบัตรประจำตัวประชาชน  ผู้ที่จะต้องมีบัตรประจำตัวประชาชนได้แก่ ผู้ที่มีสัญชาติไทย มีอายุตั้งแต่ 15 ปีบริบูรณ์ขึ้นไปแต่ไม่เกินเจ็ดสิบปีบริบูรณ์ และมีภูมิลำเนา หรือมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านของท้องที่นั้นๆ      บัตรประจำตัวประชาชน คนไทยซึ่งมีอายุตั้งแต่ 15 ปีบริบูรณ์ขึ้นไปจนถึง 70 ปี บริบูรณ์ ต้องไปขอทำบัตรที่อำเภอหรือที่ว่าการเขตภายใน 60 วัน นับตั้งแต่วันที่อายูครบ 15 ปีบริบูรณ์ บัตรประจำตัวประชาชนชำรุดหรือสูญหาย ต้องยื่นคำร้องขอมีบัตรใหม่ภายใน 30 วัน นับตั้งแต่บัตรเดิมชำรุดหรือสูญหาย (ต้องไปแจ้งบัตรหายที่สถานีตำรวจ) อายุของบัตร กำหนดใช้ได้ 6 ปี เมื่อถึงกำหนดสิ้นอายุบัตรต้องไปติดต่อขอทำบัตรใหม่ภายใน 60 วันนับตั้งแต่วันสิ้นอายุ ณ อำเภอท้องที่ที่มีชื่อในทะเบียนบ้าน ความผิด ผู้ถือบัตรผู้ใดไม่อาจแสดงบัตรได้ในเมื่อเจ้าพนักงานขอตรวจ มีโทษปรับไม่เกิน 100 บาท ผู้ไม่มีสัญชาติไทยยื่นคำร้องขอมีบัตรโดยแจ้งข้อความเท็จต่อเจ้าพนักงานว่าตนมีสัญชาติไทย มีโทษปรับไม่เกิน 2.000 บาทหรือจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือทั้งจำทั้งปรับ ไม่ยื่นคำร้องขอมีบัตรภายในกำหนดเวลา มีโทษปรับไม่เกิน 500 บาท บัตรหมดอายุไม่ต่อบัตรภายในกำหนด มีโทษปรับไม่เกิน 200 บาท   กฎหมายว่าด้วยการรับราชการทหาร มีอยู่ด้วย 4 ประเภทคือ  1. ทหารกองเกิน ชายไทยที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีบริบูรณ์ และยังไม่ถึง 30 ปีบริบูรณ์ เมื่อมีอายุครบ 18 ปีบริบูรณ์ในปีใด ก็ต้องไปลงบัญชีทหารกองเกินภายในเดือนพฤศจิกายนของปีนั้น ที่อำเภอหรือเขตที่ตนมีภูมิลำเนาทหารอยู่ 2. ทหารกองประจำการ คือผู้ที่ได้รับการตรวจเลือกเข้ารับราชการทหาร โดยอำเภอหรือหัวหน้าเขตจะเป็นผู้เรียกทหารกองเกินมาตรวจเลือกปีละครั้ง 3. ทหารกองหนุน คือ ชายไทยอายุตั้งแต่ 18 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป และจะเป็นทหารกองหนุนไปจนถึงอายุ 46 ปีบริบูรณ์ 4. ทหารประจำการ ก็คือทหารอาชีพนั่นเอง    กฎหมายว่าด้วยการทะเบียนราษฎร     การเกิด หมายถึง การที่ทารกคลอดออกจากครรภ์มารดา แล้วมีชีวิตอยู่ การแจ้งเกิดมีหลักเกณฑ์ดังนี้คือ คนที่เกิดในบ้าน เจ้าบ้านต้องแจ้งต่อนายทะเบียนภายใน 15 วัน คนที่เกิดนอกบ้าน ให้แม่แจ้งต่อนาบทะเบียนในท้องที่ที่เกิดภายใน 15 วัน แต่ในกรณีจำเป็นอาจแจ้งภายหลังได้แต่ต้องไม่เกิน 15 วันหลังจากวันที่สามารแจ้งได้   การตาย หมายถึง การที่คนสิ้นชีวิต การแจ้งตายมีหลักเกณฑ์ดังนี้คือ คนตายในบ้าน เจ้าบ้านแจ้งภายใน 24 ชั่วโมง การเก็บ ฝัง เผา หรือย้ายศพ เมื่อมีการตายเกิดขึ้น ห้ามไม่ให้ผู้ใดทำการเก็บ ฝัง เผา หรือย้ายศพ ไปจากสถานที่ตายก่อนได้รับอนุญาตจากนายทะเบียนผู้รับแจ้ง