หลอกหมาให้น้ำลายไหล......เมื่อเพียงแค่สั่นกระดิ่ง

มาดูกันว่าเป็นในเมื่อไม่ได้มีอาหารมากระตุ้นแล้วหมาน้ำลายไหลยังไงกันค่ะ?

ทฤษฎีการเรียนรู้แบบการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิค

(ClassicalConditioning Theory)

           พาฟลอฟ (Pavlov, 1849-1936) พาฟลอฟได้พบหลักการเรียนรู้ที่เรียกว่า Classical Conditioning ซึ่งอาจจะอธิบายโดยย่อได้ดังต่อไปนี้ พาฟลอฟได้ทำการทดลองโดยสั่นกระดิ่งก่อนที่จะเอาอาหาร (ผงเนื้อ) ให้แก่สุนัข เวลาระหว่างการสั่นกระดิ่งและให้ผงเนื้อแก่สุนัข จะต้องเป็นเวลาที่กระชั้นชิดมาก ประมาณ .25 ถึง .50 วินาที ทำซ้ำควบคู่กันหลายครั้ง และในที่สุดหยุดให้อาหารเพียงแต่สั่นกระดิ่ง ก็ปรากฏว่าสุนัขก็ยังคงมีน้ำลายไหลได้ ปรากฏการณ์เช่นนี้เรียกว่า พฤติกรรมของสุนัข ถูกวางเงื่อนไข หรือที่เรียกว่าสุนัขเกิดการเรียนรู้แบบการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิก

การทดลองของพาฟลอฟเกี่ยวกับการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิกเป็นการทดลองทางวิทยาศาสตร์อย่างละเอียด พาฟลอฟให้รายละเอียดเกี่ยวกับการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิกหลายอย่าง จนได้หลักการเกี่ยวกับการเรียนรู้หลายประการ เป็นหลักการที่นักจิตวิทยา ยังคงใช้อยู่จนถึงปัจจุบันนี้ทฤษฏีการเรียนรู้จากเงื่อนไขคลาสสิก (Classical of respondent conditioning) เป็นทฤษฎีที่นักสรีรวิทยาชาวรัสเซียชื่อ พาฟลอฟ (Ivan Pavlov) ได้พัฒนาขึ้น โดยการทดลองกับสุนักในห้องปฏิบัติการของเขา ดังนี้

        เมื่อนำผงเนื้อ (สิ่งเร้า) ให้สุนัขกิน สุนัขจะมีน้ำลายไหลออกมามาก (การตอบสนอง) ทุกครั้งซึ่งแสดงให้เห็นว่า ผงเนื้อสามารถกระตุ้นให้สุนัขตอบสนองโดยอัตโนมัติตามธรรมชาติ             พาฟลอฟ เรียกสิ่งเร้า(ผงเนื้อ)ที่เป็นตัวกระตุ้นนี้ว่าไม่ต้องวาง เงื่อนไข” (Unconditioned Stimulus : UCS)  และเรียกการตอบสนอง สุนัขน้ำลายไหล ซึ่งเกิดขึ้นโดยอัตโนมัตินี้ว่าเป็น “การตอบสนองที่ไม่ต้องวางเงื่อนไข” (Unconditioned response: UCR) เพราะเป็นธรรมชาติธรรมดา

ต่อมาพาฟลอฟ ใช้วิธีวางเงื่อนไขโดยการสั่นกระดิ่งก่อน แล้วจึงยื่นผงเนื้อให้สุนัขกิน ทำเช่นนี้ซ้ำๆ กันหลายๆ ครั้งเป็นประจำ (สั่นกระดิ่ง       ให้ผงเนื้อ   สุนัขน้ำลายไหล)    จนในที่สุดในตอนหนึ่งของการทดลอง เมื่อถึงเวลาให้อาหาร พาฟลอฟ ทดลองเพียงสั่นกระดิ่ง แต่ไม่ให้ผงเนื้อแก่สุนัขกิน ผลปรากฏว่าสุนัขก็ยังน้ำลายไหล เป็นการตอบสนองต่อเสียงกระดิ่งอันเป็นสัญญาณบอกเวลาที่มันจะได้กินอาหาร ปรากฏการณ์เช่นนี้อธิบายได้ว่า ในระยะเริ่มแรกนั้นการสั่นกระดิ่งอย่างเดียว จะไม่สามารถที่จะกระตุ้นให้สุนัขน้ำลายไหลได้เลย นักจิตวิทยาเรียกสิ่งเร้า คือการสั่นกระดิ่งในระยะเริ่มแรกว่าเป็น “สิ่งเร้าที่เป็นกลาง” (Neutral stimulus) ต่อมาเมื่อนำการสั่นกระดิ่งมาเสนอควบคู่กับการให้ผงเนื้อแก่สุนัข จึงทำให้เกิดการเชื่อมโยงความสัมพันธ์ขึ้น การสั่นกระดิ่งในตอนหลังจึงสามารถกระตุ้นให้สุนัขมีปฏิกิริยาตอบสนองโดยมีน้ำลายไหลออกมาได้ ซึ่งนักจิตวิทยาเรียกสิ่งเร้าในตอนหลังนี้ว่า“สิ่งเร้าที่มีเงื่อนไข”(Conditioned stimulus : CS) และเรียกการตอบสนองที่สุนัขแสดงออกมา (มีน้ำลายไหล) ว่าเป็น “การตอบสนองที่มีเงื่อนไข” (Conditioned response : CR)

    จากผลการทดลองของพาฟลอฟ จึงสามารถสรุปหลักการเรียนรู้จากการวางเงื่อนไขคลาสสิก ได้ดังนี้คือ (Mowen and Minor. 1998:130)

        “เมื่อนำสิ่งเร้าที่เป็นกลางหรือสิ่งเร้าที่ต้องวางเงื่อนไข (CS) เสนอควบคู่กับสิ่งเร้าที่ไม่ต้องวางเงื่อนไข (UCS) ซ้ำ ๆ หลายครั้ง ในที่สุดสิ่งเร้าที่เป็นกลางนั้น จะกลายเป็นสิ่งเร้าที่สามารถกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองได้ด้วยตัวมันเอง”

  จะเห็นได้ว่าพฤติกรรมของสุนัขที่เปลี่ยนไป (คือ น้ำลายไหลเมื่อได้ยินเสียงกระดิ่ง) เกิดจากประสบการณ์ที่ได้รับ หรือจากผลการกระทำซ้ำๆ ซากๆ ซึ่งสอดคล้องกับคำจำกัดความของการเรียนรู้ดังกล่าวมาแล้วข้างต้น

        เนื่องจากทฤษฎีการเรียนรู้ของ พาฟลอฟ เป็นทฤษฎีเก่าแก่และที่เรียกว่าเป็นคลาสสิก เพราะมีประวัติการศึกษาทดลองก่อนทฤษฎีการเรียนรู้อื่นๆ นักจิตวิทยารุ่นหลังได้นำแนวความคิดมาศึกษาค้นคว้าต่อมาอีกมายมาย

ขอบคุณทุกท่านที่เข้ามาชมค่ะ

 ขอขอบคุณข้อมูลและรูปภาพจากhttp://learners.in.th/file/naratip/ biokongkang.blogspot.com/2009/08...ing.html    http://su-tech12.blogspot.com/2008/06/blog-post_23.html  http://natruto-world.spaces.live.com/?_c11_BlogPart