สติปัฏฐาน หมายถึง  การตั้งสติกำหนดพิจารณาสิ่งต่างๆ ให้รู้และเข้าใจตามที่เป็นจริง หรือ
การมีสติกำกับดูสิ่งต่างๆ และความเป็นไป โดยรู้เท่าทันตามสภาพของมัน มี4อย่าง คือ

การตั้งสติกำหนดพิจารณากาย (กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน)หมายถึง  การมีสติกำหนดรู้อย่าง
เท่าทันในเรื่องของกาย และ อิริยาบถของร่างกาย ได้แก่ ยืน เดิน นั่ง นอน และ อื่นๆ

การกำหนดอิริยาบถยืน ให้นักเรียนยืนด้วยอาการสำรวม ยกมือไขว้หลัง มือขวาจับมือซ้ายวางไว้
ตรงกระเบนเหน็บ หรือวางไว้ข้างหน้าบริเวณสะดือ ยืนตัวตรง หลับตาสำรวมจิต  ให้สติจับอยู่ที่ร่างกาย
อย่าให้ออกไปนอกกาย กำหนดว่า ยืนหนอ ช้าๆ5 ครั้ง โดยเริ่มจากศรีษะลงมาปลายเท้า และจากปลายเท้า
ขึ้นไปบนศรีษะ กลับขึ้นกลับลง ครบ5ครั้ง แต่ละครั้งแบ่งเป็น2ช่วง คือ

ช่วงแรก กำหนดลงว่า ยืน โดยสำรวมจิต เอาสติตามวาดมโนภาพร่างกาย จากกลากระหม่อมลงมาหยุด
ที่สะดือ  และกำหนดว่าหนอ จากสะดือไปปลายเท้า นับเป็น1ครั้ง
ช่วงสอง กำหนดลงว่า ยืน โดยสำรวมจิต เอาสติตามวาดมโนภาพร่างกาย จากปลายเท้ามาหยุดที่สะดือ  
และกำหนดว่าหนอ จากสะดือไปกลางกระหม่อม นับเป็น2ครั้ง
เมื่อกำหนดครบ  5  ครั้งแล้ว ค่อยๆลืมตาขึ้น ก้มหน้ามองดูปลายเท้า ให้สติจับอยู่ที่เท้า หรือก้มหน้าดูพื้น
ให้สติจับอยู่ที่พื้นในระยะไม่เกิน 3 ก้าว เพื่อ เตรียมเดินจงกรมต่อไป

การกำหนดอิริยาบถเดิน กำหนดให้รู้เฉพาะอิริยาบถเดินอย่างเดียว การกำหนดอิริยาบถเดิน หรือ
ที่เรียกว่าการเดินจงกรมนั้น มี 6 ระยะ ดังนี้

ระยะที่1กำหนดว่า ขวาย่างหนอ ซ้ายย่างหนอ ก่อนจะเดินให้สำรวมจิตอยู่ที่เท้าขวา ตั้งสติไว้ที่เท้าขวาแล้ว
กำหนดในใจว่า ขวา ต้องยกส้นเท้าขึ้นจากพื้นประมาณ 2 นิ้ว สติระลึกรู้พร้อมกับส้นเท้าขวาที่ยกขึ้น กำหนดว่า
ย่าง ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าช้าๆ โดยให้สติระลึกรู้พร้อมกับเท้าขวาเคลื่อนไปข้างหน้า เมื่อก้าวเท้าเสร็จหยุดเท้าค้างไว้
โดยเท้ายังไม่เหยียบพื้น กำหนดว่า หนอ ค่อยๆวางเท้าลงให้ถึงพื้น โดยปลายเท้าและส้นเท้าลงพร้อมกัน
สติระลึกรู้พร้อมกับเท้าที่ลงสัมผัสพื้น