ศาสนาและความเชื่อของไทย

            พุทธศาสนาเข้ามาในสังคมไทยก่อนสมัยสุโขทัยแล้ว ประวัติศาสตร์พูดถึงความเชื่อพิธีกรรม และการปฏิบัติศาสนาที่ผสมผสานระหว่างพุทธศาสนา ความเชื่อแบบพราหมณ์และความเชื่อเรื่องผี  ซึ่งจะสังเกตจากความเชื่อและพิธีกรรมต่างๆ  ที่ยังมีอยู่มากโดยเฉพาะในชนบท

          ขวัญเป็นความเชื่อที่มาจากพราหมณ์ ซึ่งเป็นความเชื่อเกี่ยวกับชีวิต มีพิธีบายศรีสู่ขวัญเพื่อให้คนมีสุขภาพดี มีความสัมพันธ์กันแน่นแฟ้น เมื่อพูดถึงวิญญาณก็มักคิดถึงคนที่ตายไปยังมีวิญญาณเหลืออยู่ ในขณะที่ในทางพุทธศาสนาคำว่าวิญญาณเป็นเพียงการรับรู้

          เทวดาเป็นสิ่งที่อยู่บนสวรรค์และอาศัยอยู่ในธรรมชาติ เช่น ต้นไม้ ป่าเขา ถ้าเป็นผี คนก็คิดถึงวิญญาณที่ไม่ดี หรือคนตายที่ยังไม่ได้ไปผุดไปเกิด ยังเร่ร่อนอยู่ ผีมีอิทธิพลต่อชีวิตมนุษย์คนเจ็บไข้ได้ป่วยอาจจะถูกผีทำ ต้องการไล่ผีหรือมีพิธีเพื่อให้ผีพอใจมีการถวายหมูเห็ดเป็ดไก่เป็นเครื่องบูชา ผีมีอยู่ทั่วไปทั้งผีดีและผีร้าย ผีปู่ย่า ผีปู่ตา ผีบ้าน ผีเรือน ผีไร่ ผีนา ผีป่า และผีร้ายอื่นๆ ตามวัฒนธรรมของแต่ละแห่ง

          ความเชื่อที่ผสมผสานอยู่ด้วยกันทั้งพุทธพราหมณ์ และผี ดูมีความกลมกลืนในวิถีชีวิตของชาวบ้าน ไม่มีความขัดแย้งกัน เป็นการเสริมซึ่งกันและกันมากกว่า มีการจัดความสำคัญและหน้าที่ของคนในการปฏิบัติ มีหมอขวัญทำ พิธีทางพราหมณ์ มีหมอธรรม หมอส่อง หมอลำ ผีฟ้าทำพิธีทางผี มีพระสงฆ์ทำพิธีกรรมทางพุทธศาสนา งานบุญประเพณีต่างๆ แสดงให้เห็นการผสมผสานระหว่างความเชื่อทั้งสาม เช่น งานบุญบั้งไฟทางภาคอีสาน เป็นพิธีกรรมขอฝนจากแถน ซึ่งเชื่อว่าเป็นผู้สร้างโลก และสามารถดลบันดาลให้เกิดฝนได้ พิธีกรรมนี้เริ่มจากวัด มีการนำบั้งไฟไปไว้ที่วัด มีพิธีซึ่งพระสงฆ์ พราหมณ์ และชาวบ้านทำร่วมกัน ซึ่งโดยปกติแล้ว พระสงฆ์จะไม่ร่วมพิธีกรรมเกี่ยวกับผี แต่มีหลายหมู่บ้านที่มีเรือนผีและศาลพระภูมิในบริเวณวัด ทแต่อยู่นอกอุโบสถ ซึ่งถือว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สูงสุดทางพุทธศาสนา

          โดยปกติแล้ว ความเชื่อทั้งสามรูปแบบจะมีหน้าที่แตกต่างกันไป ชาวบ้านไปทำบุญที่วัดไปฟังเทศน์ฟังธรรม และร่วมพิธีกรรมทางศาสนาแต่เมื่อทำพิธีสู่ขวัญก็ไปหาพราหมณ์ ถ้าหากเจ็บไข้ได้ป่วยก็หาหมอธรรม หมอส่อง หมอลำผีฟ้าซึ่งทำหน้าที่สัมพันธ์กับผี         

เคล็ดความเชื่อต่างๆ  

 อย่าส่งสิ่งของให้แก่ผู้ใดด้วยมือข้างซ้าย
เพราะมือซ้ายเป็นมือสกปรก เป็นมือชำระล้าง เป็นอัปมงคล เราจึงไม่นิยมส่งของ ให้เงิน ให้ของ ให้ศีลให้พร กันด้วยมือข้างซ้าย แม้การให้พรกัน ผลที่ได้รับมักเป็นไปในทางที่ตรงกันข้าม

ควรให้ทานอาหารแก่อีกา
เพราะความเชื่อที่ว่า อีกาสามารถนำข่าวจากดินแดนแห่งความตายมาส่งข่าวให้เราทราบได้ จากการแสดงออกของมัน มันจะสื่อสารให้เราทราบได้หากเป็นคนช่างสังเกต

อย่าเหยียบย่ำเมล็ดข้าว
ผู้คนจะหมดความเคารพนับถือ ทั้งนี้เพราะข้าวเป็นสิ่งหล่อเลี้ยงชีวิต หมายถึงให้ความเจริญแก่เรา

ผู้หญิงที่มีประจำเดือน ผู้หญิงระหว่างมีประจำเดือนสตรีไม่ควรก้าวล้ำไปในวัด เข้าห้องครัว หรือร่วมปรุงอาหารเพราะการมีประจำเดือนอาจหมายถึง ความสูญเสีย การแท้งบุตร ความตาย
ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงจากอาณาบริเวณที่สร้างพลังหล่อเลี้ยงชีวิต และจิตใจเช่น ห้องครัว ศาสนสถาน วัดวาอารามต่างๆ การเข้าพบพระภิกษุสงฆ์

สีขาว เป็นสีที่บริสุทธิ์ หมายถึง การชำระล้าง
ความสะอาดก็ได้ แต่โดยทั่วไปของมนุษย์ธรรมดาที่ยังมีกิเลสอาจมีความหมายไปในทางโศกเศร้าความหม่นหมอง และความพลัดพรากจากกันชาวจีนจึงแต่งชุดขาวเพื่อไว้ทุกข์ในงานศพ ดังนั้นการใช้สีขาวจึงต้องระวังไม่ควรใช้ทาบ้าน ทาห้องนอน

  อย่าตัดเล็บในเวลากลางคืน
เพราะเชื่อกันว่าวิญญาณร้ายหรือสิ่งไม่ดีอาจเข้ามาสิงสู่ ผ่านเข้ามาทางเล็บมือเล็บเท้าที่ตัดใหม่ๆ ในเวลากลางคืน ช่วงเวลากลางคืนเป็นเวลาของโลกวิญญาณ ดังนั้นจึงต้องระมัดระวังตัว หากเป็นคนจิตไม่เข้มแข็งก็อาจพบกับเรื่องดังกล่าว

 
ความฝันในตอนเช้ามักเป็นความจริง
เพราะเวลาเช้าก่อนตื่นขึ้นมาในความฝันสุดท้าย เชื่อกันว่าเทวดามาโปรดสัตว์ ซึ่งเคยเป็นญาติมิตรของท่าน สิ่งที่ท่านช่วยได้ดีที่สุดก็คือการมาบอกข่าวให้เราทราบนั่นเองและมีข้อสังเกตว่าความฝันชนิดนี้จะต้องมีสีชัดเจนเท่านั้นจึงจะเชื่อถือได้ไม่ใช่เป็นความฝันที่มีภาพแบบขาวดำหรือจำไม่ได้ว่าเป็นสีอะไร

อย่ากางร่มในบ้าน
การกางร่มเพียงเพื่อป้องกันแดดและฝนเท่านั้น ส่วนอีกอย่างหนึ่งคือการกางร่มเดินนำหน้าศพคนตายดังนั้นการกางร่มในบ้าน เปรียบเสมือน ลางร้าย ว่ากำลังจะเกิดเหตุร้ายขึ้นในบ้านนั่นเอง

อย่าฉลองวันเกิดก่อนถึงวันเกิด
เมื่อถึงวันครบรอบวันเกิดหมายถึงเราจะมีอายุเพิ่มขึ้น และเข้าใกล้ความตายมากขึ้นดังนั้นการฉลองวันเกิดก่อนถึงวันจริงจึงหมายถึงการรีบเร่งไปสู่ความตาย

ภูมิปัญญาไทย

ลักษณะของภูมิปัญญาไทย

 ๑. ภูมิปัญญาไทยมีลักษณะเป็นทั้งความรู้ ทักษะ ความเชื่อ และพฤติกรรม ๒. ภูมิปัญญาไทยแสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน คนกับธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และคนกับสิ่งเหนือธรรมชาติ ๓. ภูมิปัญญาไทยเป็นองค์รวมหรือกิจกรรมทุกอย่างในวิถีชีวิตของคน ๔. ภูมิปัญญาไทยเป็นเรื่องของการแก้ปัญหา การจัดการ การปรับตัว และการเรียนรู้ เพื่อความอยู่รอดของบุคคล ชุมชน และสังคม ๕. ภูมิปัญญาไทยเป็นพื้นฐานสำคัญในการมองชีวิต เป็นพื้นฐานความรู้ในเรื่องต่างๆ ๕. ภูมิปัญญาไทยมีลักษณะเฉพาะ หรือมีเอกลักษณ์ในตัวเอง ๗. ภูมิปัญญาไทยมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อการปรับสมดุลในพัฒนาการทางสังคม     

สาขาภูมิปัญญาไทย           

๑. สาขาเกษตรกรรม หมายถึง ความสามารถในการผสมผสานองค์ความรู้ ทักษะ และเทคนิคด้านการเกษตรกับเทคโนโลยี โดยการพัฒนาบนพื้นฐานคุณค่าดั้งเดิม ซึ่งคนสามารถพึ่งพาตนเองในภาวการณ์ต่างๆ ได้

๒. สาขาอุตสาหกรรมและหัตถกรรม หมายถึง การรู้จักประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการแปรรูปผลิตผล เพื่อชะลอการนำเข้าตลาด เพื่อแก้ปัญหาด้านการบริโภคอย่างปลอดภัย ประหยัด และเป็นธรรม อันเป็นกระบวนการที่ทำให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจได้

๓. สาขาการแพทย์แผนไทย หมายถึง ความสามารถในการจัดการป้องกันและรักษาสุขภาพของคนในชุมชน โดยเน้นให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองทางด้านสุขภาพและอนามัยได้

๔. สาขาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึง ความสามารถเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งการอนุรักษ์ การพัฒนา และการใช้ประโยชน์จากคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน

๕. สาขากองทุนและธุรกิจชุมชน หมายถึง ความสามารถในการบริหารจัดการด้านการสะสมและบริการกองทุน และธุรกิจในชุมชน ทั้งที่เป็นเงินตราและโภคทรัพย์ เพื่อส่งเสริมชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกในชุม

 ๖. สาขาสวัสดิการ หมายถึง ความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกันคุณภาพชีวิตของคน ให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม  

๗. สาขาศิลปกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานทางด้านศิลปะสาขาต่างๆ เช่น จิตรกรรม ประติมากรรม วรรณกรรม ทัศนศิลป์ คีตศิลป์ ศิลปะมวยไทย เป็นต้น

๘. สาขาการจัดการองค์กร หมายถึง ความสามารถในการบริหารจัดการดำเนินงานขององค์กรชุมชนต่างๆ ให้สามารถพัฒนา และบริหารองค์กรของตนเองได้ตามบทบาท และหน้าที่ขององค์การ เช่น การจัดการองค์กรของกลุ่มแม่บ้าน กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มประมงพื้นบ้าน เป็นต้น

๙. สาขาภาษาและวรรณกรรม หมายถึง ความสามารถผลิตผลงานเกี่ยวกับด้านภาษาทั้งภาษาถิ่น ภาษาโบราณ ภาษาไทยและการใช้ภาษา ตลอดทั้ง ด้านวรรณกรรมทุกประเภท เช่น การจัดทำสารานุกรมภาษาถิ่น การปริวรรต หนังสือโบราณ การฟื้นฟูการเรียนการสอนภาษาถิ่นของท้องถิ่นต่างๆ เป็นต้น  

๑๐. สาขาศาสนาและประเพณี หมายถึง ความสามารถประยุกต์และปรับใช้หลักธรรมคำสอนทางศาสนา ความเชื่อ และประเพณีดั้งเดิมที่มีคุณค่าให้เหมาะสมต่อการประพฤติปฏิบัติ ให้บังเกิดผลดีต่อบุคคลและสิ่งแวดล้อม

แหล่งอ้างอิง : 

http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=voiceofangel&month=04-2008&date=24&group=4&gblog=5 

http://guru.sanook.com/encyclopedia/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2/ 

http://74.125.153.132/search?q=cache:ehtFWbYL1mEJ:kanchanapisek.or.th/kp6/BOOK23/chapter1/chap1.htm+%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2&cd=1&hl=th&ct=clnk&gl=th 

จัดทำโดย  : รณชัย  ไข่มุกข์   เลขที่2  ม.4/1

             :  กิตติมา   หงส์นฤชัย  เลขที่7  ม.4/1

                :  ชฎาธาร   เอี้ยวสกุลรัตน์  เลขที่10  ม.4/1