การปรับปรุงพันธ์พืช

การปรับปรุงพันธุ์พืช หมายถึง การปรับปรุงที่เปลี่ยนแปลงองค์ประกอบทางพันธุกรรมของพืชเพื่อให้ได้พันธุ์ที่มีลักษณะดีกว่าเดิม ในทุกลักษณะเท่าที่จะทำได้ โดยลักษณะเด่นที่เป็นที่ต้องการของตลาดคือ

1.ให้ผลผลิตสูง

2. มีอายุเก็บเกี่ยวสั้น

3. ทนทานต่อสภาพแวดล้อม

4. ให้ผลผลิตที่มีคุณภาพสูง

5. ทรงต้นเป็นไปตามความต้องการ

6. ลำต้นแข็งหักล้มยาก

7. ต้านทานต่อโรค และแมลงศัตรูพืช

8. ผลผลิตมีสี ขนาด รูปร่าง รส ตามความต้องการของตลาด

หลักและวิธีการปรับปรุงพันธุ์พืช

มี 3 ขั้นตอนดังนี้

1. การรวบรวมพันธุ์พืช (collection) โดยเลือกพันธุ์ที่มีลักษณะตรง ตามต้องการจากแหล่งที่มีอยู่จากบริเวณใกล้เคียง หรือนำมาจากต่างประเทศ (introduction) ใช้เป็นพ่อแม่เพื่อการผสมพันธุ์ ต้นไม้ที่นำเข้ามานี้จะต้อง ปราศจากโรคแมลงศัตรูพืช และปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ได

2. การคัดเลือกพันธุ์ (selection) เป็นการคัดเลือกพันธุ์ให้ตรงตามความต้องการจากพันธุ์ที่มีรวบรวมไว้แล้วนำมาปลูกและใช้เป็นพ่อแม่ในการผสมพันธุ์

3. การผสมพันธุ์ (hybridization) เป็นการสร้างพันธุ์ใหม่ขึ้น จาก การรวบรวมเอาลักษณะที่ดีในแต่ละพันธุ์ให้เข้ามาอยู่ในพันธุ์เดียวกัน โดยการผสมเกสรระหว่างพันธุ์ที่ใช้เป็นต้นพ่อต้นแม่ แล้วคัดเลือกและ ทดสอบจนกระทั่งลักษณะที่ต้องการมีความคงที่

งานการปรับปรุงพันธุ์พืชเป็นงานที่ไม่มีการเสร็จสิ้น จะยังมีการปรับปรุงไปเรื่อยๆ ตราบเท่าที่คนเรายังต้องการพืชแต่ละชนิดให้มีลักษณะ ดีเด่นตรงตามความต้องการที่เปลี่ยนไปเรื่อยๆ เช่น มะเขือเทศที่ขายกันอยู่ ตามท้องตลาดก็จะมีรูปทรง สี ลักษณะภายในและรสชาติเปลี่ยนแปลงไป ตามความนิยมของผู้บริโภค และเป็นที่แน่นอนว่าก็จะต้องมีชื่อพืชพันธุ์ ใหม่ๆ เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา