ระบบกล้ามเนื้อ
 

กล้ามเนื้อแบ่งเป็น  3  ชนิด  คือ  กล้ามเนื้อยึดกระดูก  กล้ามเนื้อหัวใจ  กล้ามเนื้อเรียบ

 1.กล้ามเนื้อยึดกระดูก(skeleton)  เป็นกล้ามเนื้อที่เกาะติดกับโครงกระดูก  เช่น  กล้ามเนื้อแขน  กล้ามเนื้อขา  จึงทำหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของร่างกายโดยตรง  เมื่อนำเซลล์กล้ามเนื้อเหล่านี้มาศึกษาด้วยกล้องจุลทรรศน์จะมองเห็นเป็นแถบลาย  ()  เซลล์กล้ามเนื้อนี้มีลักษณะเป็นทรงกระบอกยาว  แต่ละเซลล์มีหลายนิวเคลียส  การทำงานของกล้ามเนื้อยึดกระดูกถูกควบคุมโดยระบบประสาทโซมาติก  ดังนั้นการทำงานของกล้ามเนื้อชนิดนี้  ร่างกายสามารถบังคับได้หรืออาจกล่าวว่าอยู่ในอำนาจจิตใจ

2.กล้ามเนื้อหัวใจ(cardiac  muscle)  เซลล์มีรูปร่างเป็นทรงกระบอก  แต่สั้นกว่าเซลลืกล้ามเนื้อยึดกระดูกและเห็นเป็นลายเช่นเดียวกัน  แต่ตอนปลายของเซลล์มีการแตกแขนงและเชื่อมโยงติดต่อกับเซลล์ข้างเคียง    การทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจถูกควบคุมโดยระบบประสาทอัตโนมัติ  ดังนั้นร่างกายไม่สามารถบังคับได้  จึงเป็นกล้ามเนื้อที่อยู่นอกอำนาจจิตใจ

3.กล้ามเนื้อเรียบ(smooth  muscle)    เป็นกล้ามเนื้อที่พบอยู่ตามอวัยวะภายใน  เช่น  ผนังกระเพาะอาหาร  ผนังลำไส้  ผนังหลอดเลือด  และม่านตา  เป็นต้น  กล้ามเนื้อเหล่านี้ประกอบด้วยเซลล์ที่มีลักษณะยาว  หัวท้ายแหลม  แต่ละเซลล์มี  1  นิวเคลียส  ไม่มีลายพาดขวาง  การทำงานของกล้ามเนื้อเรียบถูกควบคุมโดยระบบประสาทอัตโนมัติ

โครงสร้างของกล้ามเนื้อลาย

เซลล์กล้ามเนื้อลายมีลักษณะเป็นเส้นใยยาวเรียกว่า  เส้นใยกล้ามเนื้อ(musclefiber)  หรือเซลล์กล้ามเนื้อ(muscle  cell)  อยู่รวมกันเป็นมัด  ภายในเส้นใยกล้ามเนื้อจะมีเส้นใยย่อย(myofibril)  กระจายอยู่ทั่วไป  ภายในเส้นใยย่อยประกอบด้วยเส้นใยเล็กๆเรียกว่า  เส้นใยกล้ามเนื้อเล้ก(myofilament)  มีลักษณะเป็นท่อนยาวเรียงซ้อนกัน  เส้นใยกล้ามเนื้อเหล่านี้จะอยู่รวมกันเป็นมัด  เส้นใยกล้ามเนื้อเล้กประกอบด้วย  ไมโครฟิลาเมนต์  2  ชนิด  คือ  ชนิดบางซึ่งเป็นสายโปรตีนแอกทิน(actin)  และชนิดหนา  ซึ่งเป็นโปรตีนไมโอซิน(myosin)  แอกทินและไมโอซินเรียงตัวขนานกัน

กลไกการทำงานของกล้ามเนื้อลาย นักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาการทำงานของเส้นใยกล้ามเนื้อมานานแล้ว  แต่ยังไม่ทราบแน่ชัด  ต่อมา  ฮักเลย์  และ  แฮนสัน  ได้เสนอสมมติฐานการหดตัวของกล้ามเนื้อเกิดจากการเลื่อนตัวของแอกทินเข้าหากันตรงกลาง  การเลื่อนของโปรตีนดังกล่าวทำให้เส้นใยกล้ามเนื้อหดตัว  การเคลื่อนไหวในแต่ละส่วนของร่างกาย  โดยกล้ามเนื้อจะทำงานรวมกันเป็นคู่ๆในลักษณะแอนตาดกนิซึม(antagonism)  ได้แก่

1.กล้ามเนื้อที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวงอและเหยียด
1.1กล้ามเนื้อเฟล้กเซอร์(flexor)  เป็นกล้ามเนื้อที่หดกตัวแล้วทำให้เกิดการเคลื่อนไหวงอหรือพับ  ได้แก่  กล้ามเนื้อไบเซพ(bicape)
1.2กล้ามเนื้อเอ็กเทนเซอร์(extenser)  เป็นกล้ามเนื้อที่หดตัวแล้วทำให้เกิดการเคลื่อนไหวเหยียดตรง  ได้แก่  กล้ามเนื้อไตรเซพ(tricepe)
2.กล้ามเนื้อที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวไปข้างหน้าและข้างหลัง
2.1กล้ามเนื้อ  protracter  เป็นกล้ามเนื้อที่หดตัวแล้วทำให้เกิดการเคลื่อนไหวไปข้างหน้า
2.2กล้ามเนื้อ  retracter  เป็นกล้ามเนื้อที่หดตัวแล้วทำให้เกิดการเคลื่อนไหวไปข้างหลัง
3.กล้ามเนื้อที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวไปด้านข้างและแนบลง
3.1กล้ามเนื้อ  abductor  เป็นกล้ามเนื้อที่หดตัวแล้วทำให้เกิดการเคลื่อนไหวออกจากข้างลำตัว
3.2กล้ามเนือ้  adductor  เป็นกล้ามเนื้อที่หดตัวแล้วทำให้เกิดการเคลื่อนไหวแนบลำตัว