หนุมานเป็นวานรเผือก เมื่อแสดงฤทธิ์หนุมานจะมีลักษณะดังนี้

                                               มีกุณฑลขนเพชรอลงการ์           เขี้ยวแก้วแววฟ้ามาลัย
                                               หาวเป็นดาวเป็นเดือนรวีวร          แปดกรีสี่หน้าสูงใหญ่

                                 ในเวลาปกติหนุมานจะมีร่างเป็นลิงเผือกธรรมดา และพระรามซึ่งเป็นนารายณ์อวตารเท่านั้นจึง
                      จะเห็น "กุณฑลขนเพชรเขี้ยวมณี" ได้ หนุมานมีฤทธิ์เหาะได้ และแปลงกายได้
                                 พระยาวานรกายสีขาวเผือก ปากอ้า อาวุธ คือ ตรีเพชรซึ่งติดอยู่ที่หน้าอก เป็นโอรสพระพายกับ
                      นางสวาหะตามคำบัญชาของพระอิศวร เมื่อพระอิศวรรู้ว่านางสวาหะต้องคำสาปของนางกาลอัจนาผู้เป็น
                      แม่ จึงทำให้พระพายซัดเทพศาสตราวุธทั้งสามอย่างของพระองค์ คือ คทาเพชร ตรีเพชร และจักรแก้ว
                      เข้าไปในปากของนางสวาหะ เพื่อให้นางตั้งครรภ์โดยคทาเพชรไปเป็นสันหลังตลอดหาง ตรีเพชรไปเป็น
                      ลำตัว มือและเท้าจักรแก้วไปเป็นหัว หนุมานถือกำเนิดเมื่อวันอังคารเดือน ๓ ปีขาล มีลักษณะผิดกว่าลิง
                      อื่น ๆ คือ หนุมานอาศัยอยู่ในท้องแม่นางถึง ๓๐ เดือน เวลาเกิดกระโดดออกมาทางปากแม่ ตัวโตเท่า
                      กับลิงอายุ ๑๖ ปี และทันทีที่ออกจากท้องแม่สามารถแผลงฤทธิ์ได้คือ เหาะขึ้นไปในอากาศเปลี่ยนรูป
                      เป็น ๔ หน้า ๘ มือ มีเขี้ยวแก้วที่กลางเพดานปาก มีกุณฑลขนเพชร สวมมาลัยทอง และหาวเป็นดาวเป็น
                      เดือน แล้วจึงกลับลงมาไหส้พ่อและแม่ หนุมานมีอีกชื่อหนึ่งว่า วายุบุตร แปลว่า ลูกของพระพาย
      
                                                ครั้งได้ศุภฤกษ์ยามดี                   พระรวีหมดเมฆแสงฉาน
                                                ปีขาลเดือนสามวันอังคาร            เยาวมาลย์ก็ประสูติโอรส
                                                เป็นวานรผู้เผ่นออกทางโอษฐ์      เผือกผ่องไพโรจน์ทั้งกายหมด
                                                ใหญ่เท่าชันษาได้โสฬส              อลงกตดั่งดวงศศิธรฯ

                                                        บัดนั้น                                วายุบุตรวุฒิไกรดังไกรสร
                                                ครั้นออกบวชจากครรภ์มารดร      ก็เหาะขึ้นอัมพรด้วยฤทธา

                                 ต่อมาพระพายได้พาหนุมานไปเข้าเฝ้าพระอิศวร พระอิศวรจึงประทานพรให้ว่า แม้ถูกอาวุธใดสลบ
                      ไปหรือเสียชีวิตก็ดี เมื่อพระพายพัดมาถูกกายก็จะฟื้นคืนสติขึ้นมาอีก และบอกคาถาแปลงกายหายตัวให้แก่
                      หนุมาน พร้อมกับให้หนุมานและชมพูพานลิงที่พระอิศวรทรงชุบขึ้นมาไปอยูเมืองขีดขินกับพาลีและสุครีพผู้
                      เป็นน้า
                                  หนุมานเป็นตัวละครที่มีบทบาทมาก และมีพฤติกรรมที่น่าสนใจหลายด้าน ด้านที่สำคัญที่สุดคือ 
                      ด้านทหารเอกซึ่งรับใช้ราชการได้ดีเป็นที่ถูกใจของพระรามมาก    นอกจากนี้หนุมานยังเป็นนักรักตัวยงที่
                      สามารถแบ่งคาวมรักจากงานได้อย่างเหมาะสม และความรักของหนุมานก็ยังประโยชน์ต่อราชการด้วย
                      แต่ข้อเสียของหนุมานก็คือ ทำเกินคำสั่งในบางครั้ง แต่ก็มิได้ทำให้เกิดความเสียหาย หนุมานเป็นกำลัง
                      สำคัญฝ่ายพระราม ซึ่งมีบทบาทอย่างมากในการช่วยให้พระรามมีชัยต่อฝ่านทศกัณฐ์ หนุมานรับใช้พระราม
                      อย่างไม่กลัวตาย เช่นกล้าไปยึดรถพระอาทิตย์จนร่างไหม้เหลือแต่ขนเพชร พระอาทิตย์ต้องชุบขึ้นมาใหม่
                      และที่ดีเด่นมากก็คือ ทศกัณฐ์ซื้อความซื่อสัตย์ของหนุมานไม่ได้ หนุมานจงรักภักดีต่อพระรามอย่างเสมอต้น
                      เสมอปลาย ยากที่จะหาผู้ใดเสมอได้สมดังที่พระรามเคยกล่าวไว้ว่า

                                                   แม้นจะหาทิพยสมบัติ                 ดวงแก้วจักรพรรดิพอหาได้
                                                   อันจะหาทหารคู่ใจ                     หาไม่ได้เหมือนหนุมาน

                                               
                                                  ภาพจากหนังสือ "ภาพและประวัติตัวละครวรรณคดีรามเกียรติ์" 

                    
                                     - http://writer.dek-d.com/Writer/story/viewlongc.php?id=318897&chapter=41
                                     - หนังสือ "ตัวละครในรามเกียรติ์"
                                     - หนังสือ "ภาพและประวัติตัวละครวรรณคดีรามเกียรติ์"