พีรี ระอีส
พีรี ระอีส (ภาษาตุรกี: Piri Reis)(เสียชีวิต ค.ศ. 1555) ผู้แต่งหนังสือ กิตาบบะฮฺรียะหฺ เป็นชาวตุรกี
ชีวประวัติ
คาดว่า พีรี ถือกำเนิดช่วงปี ค.ศ. 1465-70 ที่เมืองแกลลิโปลี ฐานทัพเรือสำคัญของจักรวรรดิออตโตมานบริเวณชายฝั่งทะเลมาร์มารา บิดาของเขาชื่อ ฮัจยีมุฮัมมัด ส่วนลุงของเขา เคมาล ระอีซ เป็นแม่ทัพเรือที่โด่งดังที่สุดคนหนึ่งของยุคนั้น เมื่อพีรีอายุราว 16 ปี เขาได้เป็นลูกเรือของเคมาล ระอีซในกองเรือของราชนาวีออตโตมาน ช่วงปี 1487-93 พีรีได้เข้าร่วมในยุทธนาวีกับลุงของเขาหลายครั้ง

หลังจากเคมาล ระอีซ เสียชีวิตในปี 1511 พีรีออกจากกองทัพเรือ เดินทางกลับไปยังบ้านเกิดเพื่อเริ่มต้นเขียนแผนที่ จากนั้นพักหนึ่งพีรีก็เข้าร่วมรบในกองเรือของวีรบุรุษตลอดกาลของราชนาวีออตโตมาน ‘บาร์บาโรซซา ฮัยเรตตีน ปาชา’ ((Barbarossa Hayrettin Pasha ค.ศ. 1470-1546) ผู้ได้สมญานาม “เจ้าเคราแดง” จากชาวยุโรป เพราะเป็นชาวกรีกหัวแดงที่เป็นมุสลิม บาร์บาโรซซาเป็นผู้ทำให้กองทัพเรือออตโตมานยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์

ปี 1516-17 พีรีเป็นแม่ทัพเรือออตโตมานในศึกอียิปต์ ยึดเมืองอเลกซานเดรียซึ่งเป็นฐานทัพเรือของอียิปต์ได้ ชัยชนะครั้งนี้ทำให้สุลต่านซะลีมที่ 1 (Sultan Selim I ค.ศ.1465-1520 ครองราชย์ 1512-20) เริ่มให้ความสนใจต่อพีรี และพีรีก็ได้โอกาสถวายแผนที่โลกที่เขาทำขึ้นมาที่แกลลิโปลีแด่สุลต่าน

หลังสงครามอียิปต์ พีรีกลับไปแกลลิโปลีอีกครั้ง คราวนี้เพื่อเขียนหนังสือคู่มือเดินเรือ ‘กิตาบบะฮฺรียะหฺ’ ช่วงนั้นสุลต่านซะลีมที่ 1 สิ้นชีพ สุลต่านสุลัยมาน(Suleyman the Magnificent ค.ศ. 1494-1566 ครองราชย์ ค.ศ.1520-66) ขึ้นครองราชย์เป็นคอลีฟะหฺคนต่อมา พีรี ได้รับคำสั่งให้กลับมาเป็นแม่ทัพเรือออตโตมานอีกครั้ง

ในช่วงนี้เองเกิดความวุ่นวายในอียิปต์ มหาเสนาบดีอิบรอฮีม ปาชา ซึ่งเป็นแม่ทัพออตโตมานเพื่อไปปราบปรามในครั้งนี้ ได้สั่งให้ พีรี เป็นผู้ให้คำแนะนำในการเดินเรือในช่วงการนำทัพเรือไปยังอียิปต์ กองเรือออตโตมานต้องแวะหลบพายุที่เกาะโรดส์ ซึ่งเป็นโอกาสให้ พีรี ได้รู้จัก มหาเสนาบดีอิบรอฮีม มากขึ้น ในขณะที่ มหาเสนาบดีอิบรอฮีม ก็สังเกตว่าพีรีมักจดบันทึกการเดินเรือเพื่อนำข้อมูลไปใช้ในการเขียนหนังสือของเขา มหาเสนาบดีอิบรอฮีมจึงบอกให้ พีรี แปลงบันทึกนี้ให้กลายเป็นหนังสือที่สมบูรณ์ ในที่สุด พีรี ก็เขียนหนังสือจนจบ และด้วยความช่วยเหลือของมหาเสนาบดีอิบรอฮีม พีรีก็ได้ถวายหนังสือเล่มนี้แด่สุลต่านสุลัยมาน ซึ่งสร้างความประทับใจแก่สุลต่านมาก จากนั้น พีรี ก็ทำแผนที่ชุดที่สองต่อไป แผนที่ชุดนี้เหลือมาถึงยุคปัจจุบันเพียงบางส่วนคือบริเวณทวีปอเมริกาเหนือ

ในช่วงนั้น กองทัพเรือโปรตุเกสเข้ายึดเมืองเอเดน เมืองท่าของประเทศเยเมน สุลต่านออตโตมานได้แต่งตั้ง พีรี เป็นแม่ทัพเรือมหาสมุทรอินเดีย และสั่งให้พีรี นำทัพเรือไปยึดเอเดนคืน พีรีสามารถยึดเอเดนคืนมาจากโปรตุเกสได้ในปี 1548 และต่อมาได้รับชัยชนะในการรบอีกหลายครั้งติดต่อกัน

ความสำเร็จของพีรีทำให้กูบัต ปาชา เจ้าเมืองบัศเราะหฺ (ปัจจุบันในอิรัก) เกิดความริษยา และส่งเรื่องร้องเรียนไปยังอิสตันบูลว่า พีรี นำกองเรือหนีทัพที่บัศเราะหฺ จากนั้น ดูกากินซาเด มุฮัมมัด ปาชา ผู้ครองอียิปต์ของออตโตมานได้ประหารชีวิต พีรี ที่ไคโรในปี 1555 เวลานั้น พีรี ชราภาพ มีอายุราว 90 ปีแล้ว