ภูมิศาสตร์มีความเป็นมาของศาสตร์และมีความก้าวหน้าในปัจจุบันอย่างไร
                วิชาภูมิศาสตร์เป็นวิชาที่มีพัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง   ในสมัยโบราณมนุษย์ได้เขียนแผนที่ลงบนพื้นทรายหรือผนังถ้ำ เพื่อแสดงสัญลักษณ์บริเวณที่จะออกไปล่าสัตว์เอาไว้  นอกจากนี้ในสมัยโบราณพ่อค้าชาวฟีนิเชียจัดว่าเป็นนักภูมิศาสตร์ชาติแรกที่ถือว่ามีความรู้ทางภูมิศาสตร์แต่ไม่ได้ได้บันทึกไว้เป็นหลักฐาน  ชาวกรีก  สมัยโบราณถือว่าเป็นนักภูมิศาสตร์กลุ่มแรกที่ได้บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกบภูมิศาสตร์ไว้  นักภูมิศาสตร์กรีกสมัยโบราณที่มีบทบาทสำคัญต่อวิชาภูมิศาสตร์  ได้แก่  เฮโรโดตุส(Heroditus) ซึ่งได้บันทึกเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับบริเวณที่เดินทางผ่านเข้าไปในกรีก  เปอร์เซีย และอียิปต์  นอกจากนี้ เพลโต (Plato) ได้ให้ทัศนะเกี่ยวกับภูมิศาสตร์ไว้ในเรื่อง “วิญญาณของท้องทะเลที่มีอิทธิพลต่อมนุษย์  ซึ่งทำให้ประชาชนหรือประเทศที่อยู่ใกล้เคียงกันไม่เป็นมิตรและไม่ซื่อสัตย์ต่อกัน” ส่วนอริสโตเติล(Aristotle) ได้รวบรวมข้อเท็จจริงเกี่ยวกับวิชาภูมิศาสตร์ที่ได้จากการสังเกตและการทดลอง  เอราทอสทีนีส(Eratosthenes) เป็นบุคคลแรกที่นำคำว่า ภูมิศาสตร์ มาใช้ เป็นผู้วัดขนาดของโลกและสร้างแผนที่โลกขึ้นเป็นครั้งแรก  สตราโบ(Strabo) ได้เขียนตำราเกี่ยวกับภูมิศาสตร์ไว้ 17 เล่ม โดยเป็นการบรรยายเรื่องราวของภูมิภาคต่างๆในยุโรป อินเดีย ลุ่มน้ำไทกรีสและยูเฟรทีสของเปอร์เซีย  โตเลมี (Ptolemy) เป็นนักภูมิศาสตร์คนแรกที่ได้นำสถานที่ตั้งเข้ามาเกี่ยวข้องกับวิชาภูมิศาสตร์และได้สร้างแผนที่เพื่อใช้ในการสำรวจ  จากประวัติความเป็นมาดังกล่าว  ทำให้เห็นว่าการศึกษาวิชาภูมิศาสตร์จะเป็นการบรรยายเรื่องราวเกี่ยวกับสถานที่  และความเป็นอยู่ของประชากรเป็นส่วนใหญ่
                หลังจากสมันกรีกวิชาภูมิศาสตร์เข้าสู่ยุคมืด เพราะอิทธิพลของศาสนามาครอบงำวิชาการเอไว้  ทำให้วิชาภูมิศาสตร์ไม่ได้รับความสนใจจากประชาชนในสมัยนั้นแต่วิชาภูมิศาสตร์กลับไปเจริญก้าวหน้าในดินแดนอิสลามทั้งนี้เนื่องจากพวกที่นับถือศสานาอิสลามได้แผ่ขยายอิทธิพลเข้าครอบครองดินแดนต่างๆทำให้นักเดินทางชาวอาหรับได้บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับวิชาภูมิศาสตร์ได้มาก  นักภูมิศาสตร์ชาวมุสลิมที่สำคัญ ชื่อ  อิบึม  ฮาคาล (Ibn  Haukal)  ได้เขียนบรรยายความเจริญรุ่งเรืองของอาณาจักรมุสลิมไว้ในหนังสือชื่อ”วิถีและอาณาจักร”
                ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 19 เป็นต้นมา  การศึกษาวิชาภูมิศาสตร์เริ่มเข้าสู่ยุคการศึกษาภูมิศาสตร์สมัยใหม่  โดยเฉพาะมีความเจริญก้าวหน้ามากในประเทศเยอรมนี  นักภูมิศาสตร์ที่มีบทบาทสำคัญในสมัยนี้  ได้แก่        อะเล็กซานเดอร์  วอน  ฮันโบลด์ (Alexander  von Humboldt) ผู้ที่ได้รับการขนานนามว่า  บิดาแห่งวิชาภูมิศาสตร์สมัยใหม่  ผลงานที่สำคัญ  คือ หนังสือชื่อ  เดอะ  คอสมอส (The Kosmos) ซึ่งเป็นการบรรยายเรื่องราวต่างๆ  เกี่ยวกับโลก  และยังได้สร้างแผนที่โลกที่แสดงบริเวณอุณหภูมิที่เท่ากันไว้ด้วย  ส่วน  คาร์ล  ริทเทอร์ (Carl   Ritter) เป็นนักภูมิศาสตร์ชาวเยอรมันที่สำคัญอีกคนหนึ่ง  ผลงานที่สำคัญ  คือ  หนังสือชื่อ  เออร์ดคูน(Erdkund) ซึ่งได้บรรยายเรื่องราวต่างๆเกี่ยวกับทวีปเอเชีย  และอเมริกาไว้โดยละเอียด  นอกจากนี้ยังมี  ฟรีดริซ  รัทเชิล(Friedrich  Ratzel) นักภูมิศาสตร์ชาวเยอรมันที่ให้ความสนใจด้านภูมิศาสตร์วัฒนธรรม  ผลงานที่สำคัญได้แก่  หนังสือภูมิศาสตร์มนุษย์  (Anthropogeographic) ซึ่งเน้นให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมกับมนุษย์
                ส่วนในประเทศสหรัฐอเมริกา ภูมิศาสตร์สมัยใหม่ได้รับอิทธิพลจากนักภูมิศาสตร์ที่สำคัญหลายคนที่พยายามถ่อยทอดความรู้ด้านวิชาภูมิศาสตร์ให้กับนักภูมิศาสตร์ชาวอเมริกา  ชี้แนะขอบเขตของวิชาภูมิศาสตร์ไว้ว่า”เป็นการศึกษาเรื่องราวของภูมิทัศน์  อันได้แก่ ภูมิทัศน์ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรม”
                จากที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่า  วิชาภูมิศาสตร์ได้มีการพัฒนาและมีการเปลี่ยนแปลงมาโดยตลอด  ทั้งส่วนเนื้อหาและขอบเขตของวิชาตามความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี  ดังจะเห็นได้จากปัจจุบันที่มีการนำเทคโนโลยีด้านอวกาศ  ตลอดจนวิทยาการด้านคอมพิวเตอร์มาประยุกต์ใช้ในการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับภูมิศาสตร์สาขาต่างๆ  ทั้งภูมิศาสตร์กายภาพ  และภูมิศาสตร์มนุษย์  ซึ่งความก้าวหน้าในวิทยาการที่กล่าวมา   ก่อให้เกิดการพัฒนาความรู้โดยใช้ศาสตร์ทางด้าน ภูมิสารสนเทศ(geoinformatics)
          ปัจจุบันประเทศไทยได้นำความรู้ทางภูมิศาสตร์ได้รับมาจากศาสตร์ทางด้านภูมิสารสนเทศมาประยุกต์ใช้  เพื่อให้เกิดการพัฒนา  และการจัดการทางด้านต่างๆของประเทศ  เช่น  การจัดการทางทรัพยากรธรรมชาติในส่วนที่เกี่ยวข้อง  ไม่ว่าจะเป็นทรัพยากรดิน  น้ำ  ป่าไม้  และแร่  การจัดการและการใช้ประโยชน์ในงานด้านอุตุนิยมวิทยา  การใช้ประโยชน์ในการศึกษาข้อมูลต่างๆ  ทั้งที่เกี่ยวข้องกับลักษณะพื้นที่ในปัจจุบันหรือในอดีต  การจัดการด้านการวางผังเมือง   ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นเครื่องยืนยันให้เห็นได้ว่า  ปัจจุบันความรู้ในสาขาวิชาภูมิศาสตร์ได้พัฒนามาสู่ระดับการศึกษาในลักษณะของรายละเอียดที่เจาะลึก  ที่แสดงให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมที่อยู่ในภูมิประเทศนั้นๆโดยเฉพาะมากขึ้น

 ที่มา  http://tc.mengrai.ac.th/punnapa/socal/%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C.htm