สภาวการณ์ของโลกหลังสงครามเย็น

       สงครามเย็นยุติลงหลังจากการล่มสลายของสหภาพโซเวียต ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญต่อสังคมโลก ดังนี้

                   สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศอภิมหาอำนาจชาติเดียว

         หลังสงครามเย็นยุติลงศูนย์กลางแห่ง อำนาจทาง การเมืองของโลกอยู่ที่ประเทศ สหรัฐอเมริกา เห็นได้จากการประกาศ นโยบายการจัดระเบียบโลกใหม่ โดยแนวคิดของอดีต ประธานาธิบดี จอร์จ ดับลเบิ้ลยู บุช (George W Bush) แห่งสหรัฐ ซึ่งเป็นการหาแนวทาง ในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติหลังสิ้นสุดยุค สงครามเย็นของประชาคมโลกโดยยึดหลักคือ 

      1. การปกครองระบอบประชาธิปไตย

      2. การมีระบบเศรษฐกิจ แบบเสรี (ทุนนิยม)

      3. การเคารพสิทธิ มนุษยชน

      4. การรักษาสิ่งแวดล้อม

          ทุกประเทศในสังคมโลกต้องปฏิบัติตาม หากประเทศใดไม่ปฏิบัติตามจะถูกมาตรการบีบบังคับหลายวิธีการ เช่น มาตรการลงโทษทางการค้า การคว่ำบาตร การใช้กำลังทหารบังคับ นโยบายการจัดระเบียบโลกใหม่ถูกนำมาใช้ในภูมิภาคต่างๆของโลก เช่น การแก้ไขปัญหาความขัดแย้งระหว่างอิสราเอล-ปาเลสไตน์ในตะวันออกกลาง ระหว่างอิรักกับคูเวต ซึ่งมีสาเหตุมาจากการแย่งชิงแหล่งน้ำมัน โดยสหรัฐอเมริกาอาศัยข้อมติของสหประชาชาติเข้าทำสงครามกับอิรักและมีชัยชนะในที่สุด ความขัดแย้งเรื่องการนับถือศาสนาในโคโซโว ซึ่งเป็นรัฐหนึ่งของอดีตยูโกสลาเวีย สหรัฐอเมริกาก็ใช้กำลังทางอากาศเข้าถล่มยูโกสลาเวีย จนรัฐบาลยูโกสลาเวียต้องถอนทหารจากโคโซโว การกระทำตนเป็นเสมือนตำรวจโลกของสหรัฐอเมริกา การกระทำตนเป็นเสมือนตำรวจโลกของสหรัฐอเมริกา ที่นิยมการใช้กองกำลังทางทหารเข้าแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในหลาย ๆ กรณีมากกว่าการเจรจาโดยสันติ สร้างความไม่พอใจให้กับประเทศต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มประเทศมุสลิม เพราะเห็นว่า เป็นเจตนาที่สหรัฐจะเข้าแทรกแซงกิจการภายในของประเทศนั้นๆ เพื่อผลประโยชน์ของตน ทำให้เกิดการต่อต้านสหรัฐอเมริกาอย่างรุนแรงตามภูมิภาคต่างๆ จนในที่สุดไม่มีใครคาดคิดมาก่อนว่า ประเทศอภิมหาอำนาจชาติเดียวของโลกอย่างสหรัฐอเมริกาจะถูกก่อวินาศกรรมในวันที่  11 กันยายน ค.ศ.2001นำมาสู่ความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ของคนอเมริกันซึ่งสหรัฐอเมริกาเชื่อว่า เป็นการกระทำของกลุ่มผู้ก่อการร้ายอัลกอร์อิดะห์ (Al-Qaeda) ซึ่งรัฐบาลตาลิบันของอัฟกานิสถานให้การสนับสนุนอยู่ ทั้งเปิดค่ายฝึก และ ให้ที่พักพิง สหรัฐอเมริกาจึงอาศัยข้อมติของสหประชาชาติ ทำสงครามกับอัฟกานิสถานจนมีชัยชนะ                                  เกิดการแข่งขันทางเศรษฐกิจและการค้าระหว่างประเทศ

          หลังสงครามเย็นความ สัมพันธ์ระหว่างประเทศในด้านเศรษฐกิจเปลี่ยนรูปแบบไป คือ แต่ละประเทศแข่งขันกันทางด้านเศรษฐกิจและการค้าระหว่างประเทศทำให้เกิดการแย่งชิงพื้นที่ที่เป็นแหล่งกำเนิดของทรัพยากรธรรม-ชาติที่สำคัญ ที่จะเอื้อประโยชน์ต่อเศรษฐกิจและการค้าระหว่างประเทศของประเทศนั้น ๆ เช่น การอ้างกรรมสิทธิ์เหนือหมู่เกาะสแปรตลีย์ในทะเลจีนใต้ ซึ่งเป็นเกาะที่มีทรัพยากรน้ำมัน โดยเป็นการแย่งชิงกันระหว่างสาธารณรัฐประชาชนจีนฟิลิปปินส์และเวียดนาม

                  เกิดการเปลี่ยนแปลงบทบาทเพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน                 ประเทศต่าง ๆ ต้องปรับเปลี่ยนบทบาทใหม่ เพื่อให้สอดคล้องกับสภาวการณ์ที่เปลี่ยนไป โดยเฉพาะญี่ปุ่นซึ่งเป็นประเทศมหาอำนาจทางเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม ได้เข้ามามีบทบาทและมีอิทธิพลทางการเมืองเพิ่มมากขึ้น ดังเช่น เมื่อเกิดการตกต่ำทางเศรษฐกิจใน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ญี่ปุ่นมีบทบาทในการช่วยฟื้นฟูหลายรูปแบบที่สำคัญได้แก่โครงการมิยาซาวา

                              เกิดกระแสชาตินิยม    

              การเกิดกระแสชาตินิยมจะเกิดในประเทศที่เกิดขึ้นใหม่  ที่เคยเป็นดินแดนของอดีตสหภาพโซเวียตและยูโกสลาเวีย ภายหลังจากการล่มสลายของลัทธิคอมมิวนิสต์ สืบเนื่องมาจากความแตกต่างทางพื้นฐานวัฒนธรรมทั้งทางด้านชาติพันธุ์และศาสนา ทำให้ปัญหาความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลท้องถิ่นกับรัฐบาลกลางทวีความรุนแรงขึ้น และเป็นตัวกระตุ้นปลุกเร้าให้เกิดความรู้สึกชาตินิยมรุนแรงมากขึ้น ซึ่งยังคงเป็นปัญหายืดเยื้อมาถึงปัจจุบัน เช่น ความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลรัสเซียกับ ชนกลุ่มน้อยชาวเชชเนีย ความขัดแย้งระหว่างบอสเนียมุสลิมกับบอสเนียเซิร์บคริสเตียน ความขัดแย้งระหว่างโครแอทกับเซิร์บ