ขุนแผนพานางวันทอง และสีหมอกลงเรือข้ามฟากมา  จากนั้นก็เดินทางเรื่อยมาจนถึงเขาพระ  จนล่วงเข้าในป่าซึ่งมีสัตว์ต่างๆ และพรรณไม้มากมาย

ขุนช้างเตรียมพล

          เมื่อรับพรจากนายเทพทองแล้ว ให้ศรพระยาเตรียมบ่าวไพร่พร้อมอาวุธ ติดตามนางวันทองไปในป่า เมื่อออกมานอกเมืองสุพรรณ บังเอิญพบพรานป่าเห็นผู้ร้ายขี่ม้าลักพาเมียตนไป จึงให้พรานป่ารีบนำทางไป  ฝ่ายโหงพรายและกุมารทองเห็นมีกำลังยกมาก็รีบไปบอกขุนแผน  ที่นอนหลับอยู่ใต้ต้นไทรกับนางวันทอง 
          เมื่อรู้เรื่องขุนแผนก็ปลุกนางวันทองว่าให้เตรียมตัวดูศึกชู้กับผัว  นางวันทองจึงว่าที่มานี่ก็ตัดอาลัยขุนช้างมาหวังฝากชีวิตไว้ จะขอตายอยู่ที่นี่ไม่กลับไป ขุนแผนฟังแล้วก็ดีใจและร่ายมนต์วิเศษกำบังนางวันทองไว้ไม่ให้ใครเห็น จากนั้นก็ขึ้นม้าสีหมอก แล้วสั่งให้พรายไปถอนหญ้าแพรกมา แล้วเสกเป็นคนมากมายแต่ให้ซ่อนตัวไว้ก่อน เมื่อขุนแผนเรียกจึงค่อยออกไปช่วยรบ

ขุนแผนรบขุนช้าง

          ขุนแผนออกไปต่อสู้กับขุนช้าง  ขุนช้างพ่ายแพ้ตกคอช้างหนีไปนั่งแอบอยู่ในดงหนาม ศรพระยาให้บ่าวไพร่หาขุนช้าง ส่วนขุนแผนนั้นเมื่อชนะขุนช้างก็ไม่ได้ติดตามไป เพราะห่วงนางวันทอง ใกล้รุ่งสางก็ชวน  นางวันทองออกเดินทาง โดยว่าเราจะอยู่ที่นี่นานไม่ได้  เพราะขุนช้างอาจไปทูลพระพันวษาให้ยกกองทัพมาจับ ควรจะไปในป่า
          ฝ่ายกุมารทองก็นำขุนแผนและนางวันทองเดินทางข้ามเข้าป่ามาถึงเขตไร่ของบ้านละว้า ขุนแผนได้พานางวันทอง เข้าไปในไร่จนมาถึงบ้านละว้า  ยายละว้าให้จัดที่นอนแล้วเอาเผือกมันมาให้กิน  ส่วนขุนแผนก็เอาสร้อยตุ้มหู กำไล แหวนพิรอดให้สาวชาวละว้า  และสั่งให้กุมารทองคอยดูทัพว่ามีติดตามมาหรือไม่

ขุนช้างกลับบ้าน

          ฝ่ายขุนช้างเจ็บแค้นใจมาก คิดจะไปทูลพระพันวษาให้สั่งกองทัพมาจับขุนแผน  แล้วสั่งศรพะยาให้ผูกช้างและให้บ่าวไพร่รับเดินทางกลับ  เมื่อมาถึงเรือนแล้วก็ให้คิดถึงนางวันทองมาก
          นางศรีประจันรู้ข่าวว่าขุนช้างแพ้กลับมา ก็มาเยี่ยมขุนช้างเล่าให้ฟังว่า ขุนแผนกลับพานางวันทอง และเครื่องเงินทอง  เสื่อผ้าไป ตนได้ตามไปพบที่ต้นไทรในป่าได้ต่อสู้กัน เกือบจะจับขุนแผนได้ ช้างเกิดตื่นวิ่งเข้าป่า ขุนแผนหนีไปได้ แต่นางศรีประจันไม่เชื่อ เพราะรู้ว่าขุนแผนเป็นคนเก่งและชำนาญการรบ