8. ระบบขับถ่าย    

ขอขอบคุณที่มาของภาพจาก : http://www.bwc.ac.th/e-learning/virachai02/pic/11.jpg

                     ไต  มีหน้าที่ขับถ่ายของเสียจากกระบวนการเมตาบอลิซึมของร่างกายได้สูงสุดระหว่างช่วงเช้าถึงเที่ยงวัน

การขับ K+(potassium) ของทารกในครรภ์เริ่มตั้งแต่ สัปดาห์ที่ 4-20 และขึ้นกับปัจจัยหลายประการ เช่น การนอนหลับ

 การเคลื่อนไหว รวมถึงการทำงานของต่อมหมวกไต 

                     คนปกติที่นอน 23.00 น. ตื่นนอน 07.00 น. การขับของเสียสูงสุดในช่วงกลางวัน 10.30-16.30 น.

และต่ำสุดช่วงกลางคืน (เวลานอนหลับ)

การทำงานของระบบขับถ่าย

                      ในร่างกายของเราจะมีการทำงานของกระบวนการของเนื้อเยื่อต่างๆ ซึ่งจะทำให้มีของเสียเกิดขึ้น เช่น

แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ เกลือแร่ ยูเรีย เป็นต้น และจำเป็นต้องขับถ่ายออกไปจากร่างกายซึ่งเป็นการทำงานของระบบขับถ่าย

โดยกระบวนการขับถ่ายของเสียออกจากร่างกายประกอบไปด้วย การกำจัดของเสียทางไต การกำจัดของเสียทางผิวหนัง

การกำจัดของเสียทางปอด และการกำจัดของเสียทางลำไส้ใหญ่

การกำจัดของเสียทางไต 

                        - ทำหน้าที่กรองของเสียออกจากเลือดแล้วนำออกนอกร่างกายเปป็นการทำงานของระบบขับถ่ายใน

รูปของปัสสาวะ

                         1) ไต  ( kidneys )  รูปร่างคล้ายเมล็ดถั่ว  ตั้งอยู่ทางด้านหลังของช่องท้องด้านซ้ายและขวา 

ทำหน้าที่กรองของเสียออกจากเลือด ขับออกมาเป็นน้ำปัสสาวะไหลไปตามท่อเล็กๆในไต  โดยไปรวมกันที่กรวยไต 

จากนั้นก็ไหลผ่านท่อไตลงสู่กระเพาะปัสสาวะ  พร้อมที่จะขับออกมานอกร่างกายทางท่อปัสสาวะ

                         2) ท่อไต (ureters )เป็นท่อที่ออกมาจากไตในแต่ละข้างไปสู่กระเพาะปัสสาวะ มีความยาวประมาณ

10-12 นิ้ว ท่อไตจะรองรับปัสสาวะจากไต แล้วบีบรัดตัวเป็นระยะๆ ให้น้ำปัสสาวะลงไปสู่กระเพาะปัสสาวะเป็นหยดๆ

                         3) กระเพาะปัสสาวะ( bladder)  มีลักษณะคล้ายถุงวางตัวอยู่ในช่องกระดูกเชิงกราน มีผนังที่ประกอบ

ด้วยกล้ามเนื้อเรียบ 3 ชั้นสามารถบรรจุน้ำปัสสาวะได้ประมาณ 1.5 ล.

                         4) ท่อปัสสาวะ (urethra) เป็นท่อเล็กๆ ที่ออกมาจากกระเพาปัสสาวะเพื่อจะนำน้ำปัสสาวะออกไปนกร่างกาย

เพศหญิงท่อปัสสาวะยาวประมาณ 1-1 ½ นิ้ว เพศชายท่อปัสสาวะยาวประมาณ 8 นิ้ว

การจัดของเสียทางลำไส้ใหญ่ 

                  หรือที่เราเรียกว่า อุจจาระทำหน้าที่ขับกากอาหารที่เหลือจากการย่อยอาหารออกจากร่างกายเป็นการทำงานของ

ระบบขับถ่ายในรูปของอุจจาระ

                           1) ลำไส้ใหญ่  ทำหน้าที่ดูดซึมน้ำและเกลือแร่ออกจากกากอาหาร  และขับเมือกออกมาหล่อลื่นให้กากอาหาร

ส่วนที่แข็งเคลื่อนที่ผ่านไปได้

                           2) ทวารหนัก ทำหน้าที่เป็นทางระบายอุจจาระ

การกำจัดของเสียทางปอด

                   ของเสียที่กำจัดทางปอดจะเป็นการหายใจเอาแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากร่างกาย ซึ่งจะเป็นการทำงาน

ของระบบหายใจ โดยจะกล่าวในเรื่องต่อไป

การกำจัดของเสียทางผิวหนัง

                   ของเสียที่กำจัดออกทางผิวหนังจะอยู่ในรูปของเหลวที่เรียกว่า เหงื่อ โดยผ่านออก ทางต่อมเหงื่อ

( sweet gland) ที่มีอยู่ใต้ผิวหนังทั่วร่างกาย เหงื่อจะประกอบด้วยน้ำเป็นส่วนใหญ่  และเกลือบางชนิด ทำให้เหงื่อมีรสเค็ม

การปฏิบัติตนเพื่อดูแลรักษาอวัยวะในระบบขับถ่าย

 ดื่มน้ำสะอาดวันละมาก ๆ รับประทานอาหารที่สุกใหม่ ๆ

 ไม่กลั้นอุจจาระและปัสสาวะเป็นเวลานาน ๆ

  ควรอาบน้ำชำระร่างกายทุกวัน

  ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม

ถ้ามีอาการผิดปกติต้องรีบปรึกษาแพทย์