โรคไข้กาฬหลังแอ่น
โรคไข้กาฬหลังแอ่น คืออะไร
โรคไข้กาฬหลังแอ่นคือเป็นโรคติดเชื้อที่มีอาการรุนแรงโรคนี้ี่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชื่อ Neisseria meningitidis เชื้อตัวนี้แบ่งออกเป็น 13 กลุ่มแต่กลุ่มที่ทำให้เกิดโรคได้บ่อยคือชนิด groups B and C
เชื้อนี้สามารถตรวจพบในคอของคนปกติร้อยละ 20โดยที่ไม่เกิดโรคหรืออาการ แต่มีผู้ป่วยบางท่านที่เชื้อนี้เข้ากระแสเลือดและทำให้เกิดโรค โดยมากเป็นกับเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีและช่วงอายุ 15-24 ปี เป็นโรคที่พบไม่บ่อยแต่อันตรายถึงชีวิตอัตราการเสียชีวิตร้อยละ 5-10 แม้ว่าจะให้การรักษาอย่างเต็มที่แล้วก็ตาม การติดเชื้อมีได้ 2 ลักษณะคือ
- การติดเชื้อธรรมดา
- ยื่อหุ้มสมองอักเสบ meningitis อัตราการเสียชีวิตร้อยละ3
- ลหิตเป็นพิษ meningococcemia อัตราการเสียชีวิตร้อยละ50
นอกจากเยื่อหุ้มสมองแล้ว เชื้อนี้ยังสามารถทำให้เกิดโรคที่ ข้อ ปอดบวม
การติดต่อ
มีการสัมผัสกับผู้ป่วยทาง
เยื่อเมือกในปากและจมูก เช่นการจูบ การเป่าปากและจมูก หรือหน้าใกล้ชิดกันเป็นเวลานาน
เสมหะหรือน้ำลายผู้ป่าวย
เชื้อนี้จะติดต่อทางน้ำลายหรือเสมหะโดยการสูบบุหรี่ร่วมกัน ดื่มน้ำแก้วเดียวกัน จูบปากกัน หรือผายปอดช่วยชีวิต
ระยะฝักตัวของโรค
ระยะฝักตัว(ระยะเวลาตั้งแต่รับเชื้อโรคจนกระทั่งเกิดอาการของโรค)ประมาณ3-4 วันโดยเฉลี่ย 1-10 วัน
ระยะติดต่อ
เชื้อนี้สามารถติดต่อไปสู่คนอื่นตราบที่ยังพบเชื้อนี้อยู่ แต่หลังจากให้ยา 24 ชั่วโมงแล้วจะไม่ติดต่อ
ผื่นเป็นจุดแดง เหมือนไข้เลือดออก มักจะพบตามแขน ขา ทดสอบเอาแก้วกดบนผื่น ผื่นจะไม่จางหาย
ผื่นโรคไข้กาฬหลังแอ่นแดงเป็นปลื้น กดไม่จางผื่นจะมีขนาดใหญ่กว่าผื่นของไข้เลือดออก
ในรายที่รุนแรงผื่นจะรวมตัวกันเป็นปลื้นดังรูป รูปทั้งสองได้จากThe South Australian Department of Health
อาการที่พบในเด็ก
ไข้สูง
ไม่ดูดนม
อาเจียน
เด็กจะซึม ปลุกไม่ตื่น
ผื่นตามตัวและแขนขา
ผิวซีด เป็นรอยจ้ำๆ
อาการที่พบในเด็กวัยรุ่น
ไข้สูง
ปวดศรีษะ
อาเจียน
คอแข็ง
ซึมลง
ผื่นตามแขนขา
ทนแสงจ้าๆไม่ได้
อาการของชนิดโลหิตเป็นพิษ
ไข้สูง
หมดสติ
ความดันต่ำ
ผื่นตามตัว
โดยสรุปอาการประกอบด้วย ไข้สูง ปวดศีรษะ คอแข็ง ผื่นตามตัว คลื่นไส้อาเจียน ซึมลง ผื่นจะมีลักษณะ เป็นจุดแดง หรือดำคล้ำ บางที่เป็นตุ้มน้ำซึ่งมีเชื้ออยู่ภายในเนื่องจากโรคดำเนินเร็วมาก หากมีอาการดังกล่าวตั้งแต่ 2 อย่างขึ้นไปโดยเฉพาะผู้ที่สัมผัสผู้ป่วยต้องรีบพบแพทย์โดยด่วน
การตรวจร่างกาย
ไข้สูงโดยเฉลี่ย 39.5 องศา
ผื่นตามลำตัวแขน ขา
ในรายที่มีอาการรุนแรงผื่นอาจจะรวมตัวเป็นปลื้น
ความดำโลหิตต่ำในรายที่เป็นรุนแรง
ตรวจพบคอแข็ง
การวินิจฉัย
การตรวจเลือด CBC จะพบจำนวนเม็ดเลือดขาวสูง
การตรวจน้ำไขสันหลัง จะพบเซลล์ในน้ำไขสันหลังสูง
การตรวจหาเชื้อจากเลือด เช่นการเพาะเชื้อ หรือการย้อมเชื้อจากตุ่มน้ำ หรือเลือด
ภาวะแทรกซ้อน
หูหนวก พบได้ร้อยระ 10-20
โรคลมชัก
ข้ออักเสบ พบได้บ่อยมักเป็นหลายๆข้อ
ปอดอักเสบ
การรักษา
ในรายที่สงสัยควรรีบให้การรักษาโดยเร็วไม่ควรรอจนเกิดผื่น ยาที่ใช้คือ penicilli
penicillin G
Ceftriaxone, cefotaxime, and cefuroxime are cephalosporins
chloramphenicol, rifampin, erythromycin, and tetracyclines.
ciprofloxacin
การป้องกัน
การให้ยาป้องกันการติดเชื้อควรจะให้กับคนที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อจากผู้ป่วยเท่านั้น ยาที่ใช้ในการป้องกันได้แก่
Sulfonamides,
rifampin,
minocycline,
ciprofloxacin,
ceftriaxone
การให้ยาป้องกันการติดต่อควรจะให้ในกลุ่มบุคคลใด
สมาชิกในครอบครัวของผู้ที่ติดเชื้อในช่วง 7 วันก่อนเกิดอาการของโรค เพราะอัตราการติดเชื้อของสมาชิกเพิ่มขึ้น มากกว่า100 เท่า
day care
nursing home
เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลที่ต้องสัมผัสกับเสมหะผู้ป่วย เช่น การใส่ท่อช่วยหายใจ การดูดเสมหะ
วัคซีนป้องกันโรค และยาปฏิชีวนะสำหรับผู้สัมผัสโรค
ใครที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ผู้ป่วยที่มีปัจจัยเหล่านี้จะมีโอกาสเป็นโรคไข้กาฬหลังแอ่น คือ
ผู้ติดเชื้อทางเดินหายใจ
ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันพกพร่อง
ผู้ที่สัมผัสกับโรค
ผู้ที่ท่องเที่ยวไปเหล่งระบาด
พฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดโรคคือ การสูบบุหรี่มวนเดียวกัน การดื่มแก้วเดียวกัน หรือการจูบปากกัน