http://micro.magnet.fsu.edu/cells/procaryotes/images/procaryote.jpg

     เซลล์โปรคาริโอต ( Prokaryotic Cell ) เป็นเซลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส  จึงทำให้ไม่มีออร์แกเนลล์ ( Organelle ) ที่มีเยื่อหุ้มอยู่

ด้วย

ลักษณะสำคัญ

     1) ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเครียสดีเอ็นเอหรือโครโมโซมอยู่ในไซโทพลาซึม เมื่อดูด้วยกล้องบจุลทรรศน์จะเห็นว่าเซลล์ไม่มีนิวเครียส

         ที่ชัดเจน ยกเว้นในระยะที่เซลล์มีการแบ่งตัวดีเอ็นเอหรือโครโมโซมจะจับกลุ่มกันหนาแน่นทำให้มองเห็นทึบแสง เรียกว่า

         นิวคลีออยด์

     2) ปกติมีดีเอ็นเอเพียงหนึ่งโมเลกุลและไม่มีสารพวก ฮิสโทน ปน การรเจริญเพิ่มจำนวนจจึงเป็นไปในรูปแบบจากหนึ่งเป็นสอง

         คล้ายๆแบ่งครึ่งหรือแบ่งท่อนแต่จะไม่มีการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส บางกรรณีอาจมีการสับเปลี่ยนยีนบางส่วนได้คล้ายๆ กัน

         กับการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ

     3) ส่วนประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์ปกติจะไม่มีสารพวกสเตียรอล

     4) เยื่อหุ้มของโครงสร้างต่างๆภายในไซโทรพลาซึมจะเป็นแบบง่ายๆ เช่น เยื่อหุ้มของโซโซม 

     5) มีไรโบโซมชนิดที่มีขนาดเล็ก

     6) ไม่มี organelle ที่มีเยื่อหุ้มแบบง่ายๆภายในไซโทรพลาซึม

     7) ระบบหายใจที่ใช้ออกซิเจนจะเกิดที่เยื่อหุ้มเซลล์หรือโซโซม

     8) พวกโปรคาริโอตบางชนิดที่สามารถสังเคราะห์แสงได้ ส่วนโครงสร้างที่จะช่วยสังเคราะห์แสงจะอยู่ในเยื่อหุ้มภายใน

         ไม่มีคลอโรพลาสต์

     9) โครงสร้างที่ช่วยในการเคลื่อนไหวของเซลล์พวกที่เคลื่อนไหวได้จะเป็นแฟลเจลลัม ซึ่งมีขนาดเล็กมากและไม่มีอะไรหุ้ม

    10) เซลล์ทั่วๆไปมีขนาดเล็ก มักมีเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่า 2 ไมครอน

    11) ผนังเซลล์มีเพปทิโดไกลแคน ยกเว้นพวก ไมโคพลาสมา

โครงสร้างของเซลล์

    1) ผนังเซลล์ ( Cell Wall ) เป็นส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์อยู่อีกทีหนึ่ง โครงสร้างนี้ไม่มีชีวิต สร้างขึ้นจากโปรโตพลาสต์ มีความหนา

ประมาณ 10 นาโนเมตร ทำหน้าที่ให้ความแข็งแรงกับเซลล์และช่วยให้เซลล์คงรูปร่างได้ทั้งแบคทีเรียและสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน

สารที่ประกอบขึ้นเป็นผนังเซลล์ คือ เปปติโดไกลแคน ( Peptidoglycan ) ภายนอกผนังเซลล์อาจมี Sheath หรือ Capsule หุ้ม

กรณีของ Sheath เป็นโครงสร้างของสารที่เซลล์ขับออกมาเพื่อป้องกันความแห้งแล้งและเพื่อการลื่นไถล ( gliding ) ไปตามพื้นผิวที่

สัมผัส อาจใส หรืออาจมีสีแดงถ้าสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยมี pH ค่อนข้างต่ำ แต่ถ้าสภาพแวดล้อมมีค่า pH สูงจะมีสีน้ำเงิน แต่ถ้าอยู่

อาศัยมีความเค็มสูงกว่าปกติ Sheath จะมีสีน้ำตาลหรือเหลือง

     2) เยื่อหุ้มเซลล์ ( Cell Membrance ) ประกอบด้วยเยื่อบางๆ 2 ชั้นประกบกันเยื่อหุ้มเซลล์บางส่วนจะยื่นเข้าไปในเซลล์ เรียกว่า

มีโซโซม ( Mesosome ) เอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาออกซิเดชั่นจะอยู่ที่นี้และในระยะที่มีการแบ่งเซลล์สายของ DNA จะมาเกาะ

ดังนั้นหน้าที่ของ โครงสร้างนี้จึงเกี่ยวข้องกับการจำลองตัวเองของ DNA และการหายใจของเซลล์

     3) นิวคลีออยด์ ( Nucleoid ) เป็นบริเวณที่มีสีจางๆ มักอยู่ตรงกลางเซลล์บริเวณนี้เป็นที่อยู่ของโครโมโซมของแบคทีเรีย ซึ่ง

ประกอบด้วย โมเลกุลของ DNA ที่มีลักษณะเป็นวงกลม ความหนาของสาย DNA ประมาณ 3-5 นาโนเมตร

     4) ไรโบโซม ( Ribosome ) มีขนาด 70S ลักษณะกลมเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 20-30 นาโนเมตร ทำหน้าที่สังเคราะห์

โปรตีนให้กับเซลล์

     5) แฟลกเจลลัม ( Flagellum ) เป็นโครงสร้างที่ช่วยในการเคลื่อนที่พบเฉพาะในแบคทีเรียบางกลุ่มแต่ไม่พบในเซลล์ของ

สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน

     6) ไพลัส ( Pillus ) เป็นโครงสร้างที่เกี่ยวข้องกับการเกาะติดกันของเซลล์เมื่อเซลล์มาเรียงต่อกันเป็นสาย

     7) เอนโดสปอร์ ( Endospore ) เป็นโครงสร้างที่มี dipicolinic acid และ แคลเซียมอิออนเป็นส่วนประกอบ โครงสร้างนี้

ทำหน้าที่ป้องกันอันตรายให้กับเซลล์