ความแรงของกรด - เบส

          การเปรียบเทียบความแรงของกรด - เบส อาจพิจารณาได้ ดังนี้

1. สังเกตจากการแตกตัวของกรด

          กรดที่แตกตัวมาก จะมีความเป็นกรดมาก กรดและเบสตัวใดที่แตกตัวได้ 100% จะเรียกว่า กรดแก่ และเบสแก่ ตามลำดับ มีความสามารถในการนำไฟฟ้าได้ดี แต่ถ้ากรดหรือเบสตัวใดแตกตัวได้เพียงบางส่วนจะเรียกว่า กรดอ่อน หรือเบสอ่อน ตามลำดับ ซึ่งความสามารถในการนำไฟฟ้าก็จะไม่ดีตามไปด้วย

          สำหรับการพิจารณาค่าการแตกตัวของกรดและเบสนั้น นอกจากจะคิดในรูปแบบของเปอร์เซ็นต์การแตกตัวแล้ว ยังสามารถดูได้จากค่าคงที่สมดุลของการแตกตัวของกรดหรือเบส (K_a หรือ K_b) นั้นๆได้ด้วย เช่น

          สารละลายของกรดทั้ง 4 ชนิด มีค่าคงที่ของการแตกตัวของกรด ดังนี้

                                                            HClO₂          K_a = 1.1 x 10^-2

                                                            HF               K_a = 6.8 x 10^-4

                                                            CH₃COOH    K_a = 1.8 x 10^-5

                                                            H₂CO₃         K_a = 4.4 x 10^-7

          ความแรงของกรดเรียงลำดับจากมากไปหาน้อยตามค่า K_a ได้ดังนี้

HClO₂  >  HF  >  CH₃COOH  >  H₂CO₃

          ส่วนความแรงของเบสนั้น ให้พิจารณาจากค่า K_b คือ ถ้าค่า K_b มาก สารละลายนั้นจะมีความเป็นเบสมากกว่าสารละลายที่มี K_b น้อย เช่น

                                                            NH₃             K_b = 1.76 x 10^-5

                                                            N₂H₄           K_b = 9.5 x 10^-7

                                                            C₆H₅NH₂     K_b = 4.3 x 10^-10

          ความแรงของเบสเรียงลำดับจากมากไปหาน้อยตามค่า K_b ได้ดังนี้

NH₃  >  N₂H₄  >  C₆H₅NH₂

2. สังเกตจากความสามารถในการให้และรับโปรตอน

          กรดแก่, เบสแก่ คือ กรดหรือเบสที่ให้โปรตอนได้มาก

          กรดอ่อน, เบสอ่อน คือ กรดหรือเบสที่ให้โปรตอนได้น้อย 

 

3. สังเกตจากการเรียงลำดับในตารางธาตุ

     การพิจารณาความแรงของกรด – เบส สังเกตได้จากการเรียงลำดับของธาตุที่อยู่ในกรดตามตารางธาตุ ซึ่งแบ่งได้ ดังนี้

          3.1 กรดออกซี หมายถึง กรดที่ประกอบด้วย H, O และธาตุอื่นอีก เช่น HNO₃, H₃PO₄, H₃AsO₄, HClO₄ เป็นต้น ถ้าจำนวนอะตอมออกซิเจนเท่ากัน ความแรงของกรดจะมีการเรียงลำดับดังนี้

 

ดังนั้น H₂SO₄  >  H₂SeO₄ , H₃PO₄  >  H₃AsO₄

          3.2 กรดไฮโดร หมายถึง กรดที่ไม่มีออกซิเจน เช่น HCl, HBr, HF, และ HI เป็นต้น โดยความแรงของกรดจะเรียงตามลำดับดังนี้

HI  >  HBr  >  HCl  >  HF

H₂S  >  H₂O