จอห์น ล็อค

ที่มาของรูป : http://2.bp.blogspot.com/_y4oXC5Fjd4o/Sm3RNGpCysI/AAAAAAAAAAU/oOzNM82Pi8A/s320/John_Locke%5B1%5D.jpg

จอห์น  ล็อค   นักปรัชญาชาวอังกฤษ   ในยุคคริสต์ศตวรรษที่ 17  ให้ความสนใจในเรื่อง  สังคมและทฤษฎีความรู้  

     แนวคิดของล็อกที่เกี่ยวกับ  "ผู้ปกครองที่ได้รับจากผู้ใต้ปกครอง"  ซึ่งล็อคเชื่อว่า  มนุษย์ทุกคนั้นมีสภวะในธรรมชาติเท่ากันย่อมมีเสรีภาพอย่างสมบูรณ์  และมีความเสมอภาคกัน  ที่ว่ามีเสรีภาพอย่างสมบูรณ์  หมายความว่า  มนุษย์แต่ละคนมีเสรีภาพที่จะทำอะไรก็ได้  รวมทั้งการจัดการกับทรัพย์สมบัติและกับตัวของเขาเองอย่างไรก็ได้ตามที่เห็นสมควร  ภายใต้ขอบเขตของกฎธรรมชาติ  โดยไม่ขึ้นอยู่กับหรือเป็นทาสของเจตจำนงผู้อื่น  จากแนวความคิดดังกล่าว  แสดงให้เห็นว่า  เสรีภาพนี้ไม่ใช่การกระทำอะไรตามอำเภอใจ  แต่กระทำภายใต้กรอบของกฏเกณฑ์

    ตามความคิดของล็อคแล้วมนุษย์ในสภาวะธรรมชาติมีลักษณะที่สำคัญ  2  ประการคือ  มีเสรีภาพโดยสมบูรณ์  ภายใต้กรอบของกฏเกณฑ์ที่ไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น  และมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน

   จากแนวความคิดดังกล่าว ถึงแม้สภาวะทางธรรมชาติจะสงบสุข แต่ก็มีความไม่สะดวกอยู่อย่างหนึ่งคือ สภาวะนี้ไม่มีอำนาจจากส่วนกลางที่จะตัดสินความเป็นธรรมและยุติความขัดแย้งของมนุษย์  เมื่อมนุษย์ไม่มีอำนาจส่วนกลางมาตัดสินความเป็นธรรมย่อมนำไปสู่สภาวะสงครามได้  นี่คือเหตุผลสำคัญที่ทำให้มนุษย์ละทิ้งจากสภาวะธรรมชาติและอยู่ร่วมกันเป็นสังคมการเมือง

  เมื่อมนุษย์แต่ละคนมาอยู่ร่วมกันเป็นสังคมการเมืองแล้วจะต้องสละเสรีภาพของตนและย่อมอยู่ภายใต้อำนาจส่วนกลาง  และเมื่ออำนาจส่วนกลางจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อบุคคลทั้งหมดยินยอมสละอำนาจและเสรีภาพของตน  สังคมการเมืองมีกำเนิดขึ้นจากการที่ทุกคนตกลงที่จะร่วมมือกัน ข้อตกลงระหว่างมนุษย์นี้ล็อคเรียกว่า  ปฐมสัญญา  ( original compact ) หรือเป็นที่รู้จักกันในภายหลังต่อมาว่า สัญญาประชาคม (social contract ) ซึ่งแก่นของทฤษฎีการเมืองของล็อคก็อยู่ที่สัญญาประชาคมนี้

    ในเมื่อสังคมการเมืองเกิดขึ้นจากการที่มนุษย์ทุกคนยอมที่จะมอบอำนาจของตนให้อำนาจส่วนกลาง  ความยินยอมนี้ย่อมมีส่วนกำหนดรูแแบบของรัฐด้วย เพราะในการสละอำนาจนี้ทุกคนจะต้องสละอำนาจให้แก่สังคมและสังคมจะต้องกำหนดตัวผู้มอบอำนาจนี้อีกทีหนึ่ง  การกำหนดตัวผู้รับมอบอำนาจนี้จะกระทำโดยวิธีเลือกจากเสียงส่วนใหญ่ ไม่ว่าเสียงส่วนใหญ่จะเป็นเช่นไร สมาชิกแต่ละคนจะต้องยอมรับในมติเสียงส่วนใหญ่นั้น และยอมรับพันธะที่จะกระทำตามเสียงส่วนใหญ่  ล็อคไม่ได้กำหนดว่าสังคมการเมืองที่ชอบธรรมจะต้องมีรูปแบบอย่างใดอย่างหนึ่งตายตัวลงไป  สำหรับล็อครูปแบบสังคมการเมืองจะเป้นเช่นไรไม่สำคัญ  ขอเพียงให้มติเสียงส่วนใหญ่เป็นสิ่งกำหนดเท่านั้น

       มนุษย์เมื่อเข้ามาอยู่ในสังคมการเมือง  มนุษย์มีสิทธิอะไรบ้าง ที่รัฐจะก้าวก่ายไม่ได้  ล็อคเชื่อว่ามนุษย์นั้น มีสิทธิในชีวิต เสรีภาพ และทรัพย์สิน เป็นสิทธิที่มนุษย์มีอยู่แล้วในธรรมชาติ การกล่าวว่า  รัฐที่ชอบธรรมต้องไม่ทำลายชีวิต  ทรัพย์สิน  และเสรีภาพของประชาชน  ย่อมหมายความว่า รัฐที่ชอบธรรมต้องเคารพสิทธิธรรมชาติเหล่านี้  นั่นก็คือ  ถึงแม้มนุษย์จะสละบางอย่างเมื่อต้องอยู่ในสังคมการเมือง  แต่มนุษย์ยังคงมีสิทธิในสิทธิ ทรัพย์สิน  และเสรีภาพอยู่  เป็นสิทธิที่ใครจะพรากมิได้

     จากแนวคิดของล็อคดังที่กล่าวมาแล้ว อิทธิพลของงล็อคได้ส่งผลโดยสมบูรณ์ต่อการปฏิวัติอเมริกา  ในศตวรรษที่  18  ในศตวรรษนั้นแนวความคิดของล็อคนิยมโดยทั่วไป ความคิดแบบล็อคได้กลายเป็นสามัญสำนึกของนักคิด  บรรดาผู้นำและปัญญาชนก็ล้วนแต่ได้รับการศึกษาอบรมมาทางทฤษฎ๊แบบของล็อค  เมื่อเกิดกรณีพิพาทระหว่างชาวอาณานิคมกับรัฐบาลอังกฤษ  ชาวอาณานิคมได้นำหลักการของล็อคมาใช้ตัดสินว่า รัฐบาลอังกฤษกระทำการโดยมิชอบธรรม  นักปฏิวัติอเมริกันได้นำทรรศนะของล็อคเรื่องสิทธิธรรมชาติ  และเรื่ิองหน้าที่ของรัฐที่จะปกป้องสิทธิเหล่านี้ไปใช้อ้าง กล่าวคือ  นักปฏิวัติอ้างว่า  รัฐบาลอังกฤษละเมิดสิทธิทางธรรมชาตบางอย่างของตน  ดังนั้นพวกตนมีสิทธิที่จะแข็งข้อต่อรัฐบาลอังกฤษ  และตั้งรัฐบาลของตนขึ้นมา

   ในโลกตะวันตกนั้น กล่าวได้ว่า  ทฤษฎีการเมืองแบบเสรีประชานิยมประชาธิปไตยได้กลายเป็นจิตสำนึกของคนส่วนใหญ่  นั่นก็คือว่า  การปกครองประเภทนี้ดีที่สุด  ไม่จำเป็นต้องมาถกเถียงกันอีกว่า  ระบอบการปกครองในโลกตะวันตกจึงไม่ลักษณะเป็นแบบเสรีประชาธิปไตยทุกประเภท  ในประเทศของเรานั้นก็ยึดถือระบอบการปกครองแบบเสรีประชาธิปไตยเป็นหลัก  จะเห็นได้จากรัฐธรรมนูญว่ามีหมวดที่ว่าด้วยสิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย  ซึ่งเป็นไปในลักษณะของเสรีนิยม  และมีหมวดที่ว่าด้วยการเลือกตั้ง  ซึ่งเป็นลักษณะของประชาธิปไตย  ถึงแม้รัฐธรรมนูญฉบับนี้จะเป็นประชาธิไตยครึ่งใบก็ตาม  ก็ยังอาจกล่าวได้ว่า  เรายึดระบอบเสรีประชาธิปไตยโดยมีพระมหากบัตริย์ทรงเป็นประมุขเป็นระบอบการปกครองที่ดีที่สุดในสังคมไทยในตอนนี้

กลับหน้าแรก