ในปัจจุบันปลาสวยงามที่เข้ามามีบทบาทกับคนเรามากขึ้นเพราะเป็นสัตว์เลี้ยงที่ให้ความเพลิดเพลินโดยปลาสวยงามก็มีหลายชนิดที่นิยมเช่น ปลาทอง ปลาหางนกยูงเป็นต้น ซึ่งก็แล้วแต่ความชอบของผู้เลี้ยงในการเลี้ยงปลาสวยงามนั้น สิ่งที่จำเป็นก็คือความเอาใจใส่เพราะปลาสวยงามก็เป็นเมือนสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น ๆ คือไม่สามารถบอกได้ว่ากำลังป่วยหรือสบายดี แต่จะแสดงออกมาในลักษณะความผิดปกติของพฤติกรรมและร่างกายซึ่งก็ต้องอาศัยการสังเกตของผู้เลี้ยงซึ่งตรงจุดนี้ก็เหมือนกับสัตว์เลี้ยง ประเภทอื่นๆ เมื่อผู้เลี้ยงมีความรักความเอาใจใส่แล้วก็ต้องมีเวลาให้เพราะปลาสวยงามอาศัยอยู่ในน้ำ ฉะนั่นจึงต้องมีเวลาดูแลรักษาความสะอาดของน้ำ เช่น ต้องมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำเป็นต้น ซึ่งถ้าไม่มีเวลาในการปฏิบัติสิ่งนี้ก็อาจจะทำให้ปลาสวยงามที่เลี้ยงมีสุขภาพไม่ดีได้ นอกจากนี้แล้วการเลี้ยงปลาสวยงามนั้นมีส่วนประกอบอีกหลายอย่างซึ่ง ณ ที่นี้ทางผู้เขียนมีข้อแนะนำคือการเลือกซื้อปลาสวยงาม เพราะนี้เป็นสิ่งที่สำคัญและไม่ควรมองข้ามมีดังนี้

Ø การเป็นปลาที่ว่ายน้ำเป็นปกติ มีการว่ายน้ำตลอดเวลาØ การเป็นปลาที่ไม่มีบาดแผล หรือรอยช้ำตามตัวØ การเป็นปลาที่มีอวัยวะของร่างกายครบถ้วนสมบูรณ์Ø การเป็นปลาที่มีเกล็ดเรียบ ไม่บวมพอง (ในปลาที่มีเกล็ด)Ø ไม่ควรเป็นปลาที่ชอบแยกตัวหนี ชอบหลบซ่อนตู้ปลาคือ ควรเลือกให้เหมาะสมกับสถานที่ที่ใช้เลี้ยง และควรมีขนาดที่เหมาะสมกับสถานที่ตู้ปลาไม่ควรใส่ปลาแน่นเกินไปอีกทั้งควรมีฝาปิดตู้ปลา เพราะสิ่งนี้จะช่วยป้องกันไม่ให้ปลาได้รับอันตรายจากสิ่งแวดล้อมภายนอก เช่น สัตว์เลี้ยงอื่นๆ ป้องกันการสูญเสียน้ำ ป้องกันสิ่งสกปรกตกลงในน้ำที่รองรับตู้ปลาหรือขาตั้งตู้ปลาควรจะเป็นอุปกรณ์ที่แข็งแรงและสามารถรองรับน้ำหนักของตู้ปลาและน้ำที่ใส่ในตู้ปลาน้ำเป็นสิ่งที่สำคัญเปรียบเสมือนที่อยู่ของปลา เพราะฉะนั้นน้ำที่ผู้เลี้ยงเลือกใช้ควรเป็นน้ำที่สะอาด ซึ่งที่นิยมคือน้ำประปา แต่ก่อนที่จะใช้ควรมีการกำจัดคลอรีนก่อน โดยการพักตากแดดไว้ หรือมีการเติมน้ำยากำจัดคลอรีนชุดกรองน้ำสิ่งนี้เป็นสิ่งที่จำเป็นในการเลี้ยงปลา เพราะจะช่วยในการรักษาความสะอาดของน้ำปั๊มอากาศเป็นส่วนที่ช่วยเพิ่มออกซิเจนในน้ำ โดยการเลือกเครื่องปั้มควรเลือกเครื่องที่มีการทำงานสม่ำเสมอ และอากาศที่ออกมาก็ควรจะมีความสม่ำเสมอด้วยหลอดไฟเป็นสิ่งที่ช่วยให้แสงสว่างในตู้ปลา เป็นส่วนที่ช่วยการสังเคราะห์แสงของพืชไม้น้ำที่เลี้ยงไว้ในตู้ปลาพันธุ์ไม้น้ำกรดหินรวมถึงอุปกรณ์ตกแต่งตู้ปลาเป็นส่วนที่ช่วยเพิ่มสีสันให้กับตู้ปลา และยังมีประโยชน์อย่างอื่นด้วยเช่น กรวด หิน รวมถึงอุปกรณ์ตกแต่งตู้ปลาเป็นส่วนที่ช่วยเพิ่มสีสันให้กับตู้ปลา พันธุ์ไม้น้ำช่วยเป็นที่หลบซ่อนหรือกำบังของปลาด้วย ซึ่งก่อนที่ผู้เลี้ยงจะนำสิ่งเหล่านี้ใส่ในตู้ปลา ก็ควรทำความสะอาดก่อนให้เรียบร้อยอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงปลาอื่นๆเช่น กระบอก ซึ่งควรมีเพราะสิ่งนี้จะช่วยในการตักเอาสิ่งสกปรกภายในตู้ปลาออก กระชอนที่ใช้ในการทำความสะอาดให้เรียบร้อยหลังจากใช้งานเสร็จ จากที่กล่าวมาเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการเลี้ยงปลาสวยงาม มีสิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนอยากบอกก็คือ เมื่อเราเลี้ยงปลาแล้วเราก็ต้องหมั่นสังเกตปลาที่เราเลี้ยงว่ามีลักษณะท่าทางอย่างไร ตรงจุดนี้จะทำให้เราสามารถบอกได้ว่าปลาป่วยหรือไม่ได้ป่วย

โดยปลาป่วยจะมีลักษณะดังนี้

Ø มีการว่ายน้ำผิดปกติØ มีการกินอาหารน้อยลงหรือไม่กินอาหารØ มีอาการซึมจากปกติ มีบาดแผลหรือรอยช้ำตามตัวØ มีเกล็ดที่พองออกมาไม่เรียบ (ในปลาที่มีเกล็ด) ครีบปลามีรอยแหว่ง

ชนิดของปลาการ์ตูน

 ปลาการ์ตูนส้มขาว

ลำตัวมีสีส้มเข้ม มีแถบสีขาว 3 แถบ พาดบริเวณส่วนหัว ลำตัวและบริเวณหาง ขอบของแถบสีขาวเป็นสีดำขอบนอกของครีบเป็นสีขาวและขอบในเป็นสีดำ อาศัยในที่ลึก ตั้งแต่ 1-15 เมตร ขนาดตัวโตที่สุดประมาณ 10 เซนติเมตร อาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Heteractis magnifica และ Stichodactyla gigantea เป็นต้น ปลาการ์ตูนส้มขาวพบได้บ่อยที่สุดในทะเลอันดามัน อ่าวไทย พบได้ที่เกาะโลซิน จังหวัดนราธิวาส อาศัยอยู่เป็นครอบครัวใหญ่ในดอกไม้ทะเลแต่ละกออาจพบปลาการ์ตูนนี้อยู่ด้วยกัน 6-8 ตัว

ปลาการ์ตูนลายปล้องลำตัวมีสีเข้ม ส่วนหน้าครีบอกและหางมีสีเหลืองทอง มีแถบขาว3 แถบ ตรงส่วนหัว ลำตัว และโคนหาง ปลาชนิดนี้มีความผันแปรของสีสูง มีไม่ต่ำกว่า 8 รูปแบบ สีของลูกปลาวัยรุ่นก็ต่างจากปลาเต็มวัย พบทั้งอ่าวไทยและทะเลอันดามัน จัดเป็นปลาการ์ตูนใหญ่ที่สุดของเมืองไทย ขนาดโตที่สุดประมาณ 15 ซ.ม. อาศัยอยู่ร่วมกับดอกไม้ทะเลได้หลายชนิด บางครั้งเป็นชนิดที่พบตามพื้นทราย ปลาการ์ตูนลายปล้องมีการแพร่กระจายกว่างมาก อาจอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม 3-4 ตัว โดยมีตัวเมีย ซึ่งมีขนาดโตที่สุด เป็นจ่าฝูง ตัวที่มีขนาดรองลงมาจะเป็นตัวผู้ ถ้าตัวเมียตายไปตัวผู้ก็จะรีบโตและเปลี่ยนเพศขึ้นมาทำหน้าที่แทน  

 ปลาการ์ตูนลายปล้องหางเหลือง

ลำตัวมีสีดำ ส่วนหางมีสีเหลือง มีแถบขาว 2 แถบ แถบแรกพาดอยู่บริเวณหลังตา อีกแถบพาดผ่านท้องขึ้นมายังครีบหลังเป็นชนิดที่หายากมาก พบเฉพาะฝั่งอันดามันในที่ลึกตั้งแต่ 2-25 เมตร ขนาดโตที่สุดประมาณ 14 เซนติเมตร อยู่กับดอกไม้ทะเลชนิดที่ฝั่งทรายได้แก่ Stichodactyla Haddoni มีสีน้ำตาลหนวดสั้น มักอยู่กับคู่กับลูกเล็กๆ 3-4 ตัว มีนิสัยดุร้ายกับปลาอื่นที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัว

 ปลาการ์ตูนอานม้า

ลำตัวมีสีน้ำตาลอมดำ มีแถบขาว 2 แถบ แถบแรกอยู่หลังตา อีกแถบเริ่มบริเวณกลางลำตัวเป็นแถบโค้งพาดเฉียงขึ้นไปที่ครีบหลัง ลักษณะคล้ายอานม้า พบในที่ลึก ตั้งแต่ 2-30 เมตร ขนาดโตที่สุดประมาณ 12 เซนติเมตร อยู่กับดอกไม้ทะเลชนิดที่ฝังตัวอยู่ตามพื้นทราย คือ Hsteractis crispa และ Stichodactyls haddoni พบเฉพาะในอ่าวไทย

ปลาการ์ตูนอินเดียน

ลำตัวมีสีเนื้ออมเหลืองทองอมชมพู มีแถบขาวเล็ก ๆ พาดผ่านบริเวณหลังตั้งแต่ปลายจมูกจนจรดครีบหาง อาศัยอยู่ในที่ลึกตั้งแต่ 3-25 เมตร ขนาดโตที่สุดประมาณ 10-11 เซนติเมตร อาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Heteractis magnifica และ Stichodactyla mertensil อยู่รวมกันเป็นครอบครัวใหญ่คล้ายการ์ตูนส้มขาว พบได้บ่อยทางฝั่งอันดามัน ส่วนอ่าวไทยพบที่เกาะโลชิน

 ปลาการ์ตูนมะเขือเทศปลาเต็มวัยลำตัวมีสีดำอมแดง ครีบทุกครีบมีสีแดง มีแถบสีขาว 1 แถบ พาดขวางบริเวณหลังตา ปลาขนาดเล็กจะมีลำตัวและครีบเป็นสีแดง มีแถบขาวพาดขวางลำตัว 3 แถบ บริเวณหลังตา ตอนกลางของลำตัว และโคนหาง ในปลาวัยรุ่นแถบสีขาวที่โคนหางจะหายไปขนาดโตเต็มวัยประมาณ 12 เซนติเมตร อาศัยอยู่ตามลากูน หรือรอบนอกของแนวปะการัง มักอาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Entacmaea quadricolor เคยมีรายงานว่าพบได้ในประเทศไทย (Allen, 2000) แต่ปัจจุบันไม่มีใครพบอีก (ธรณ์, 2544) ปลาที่ซื้อขายในตลาดของประเทศไทยเป็นปลาที่นำเข้ามาจากประเทศอินโดนีเซีย

 ปลาการ์ตูนแดงปลาการ์ตูนแก้มหนาม หรือการ์ตูนทอง หรือการ์ตูนแดง เป็นปลาชนิดเดียวกัน (Species) ลำตัวมีสีส้มแดง เมื่ออายุมากขึ้นสีจะแดงมากขึ้นจนเป็นสีแดงเข้มอมดำ ลำตัวมีแถบสีขาวพาดขวางลำตัว 3 แถบ บริเวณหลังตา กลางลำตัว และโคนหาง ลักษณะเด่นของปลาชนิดนี้คือมีหนามแหลมบริเวณใต้ตา ขนาดโต อาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเล ชนิด Entacmaea quadricolor 

ปลาการ์ตูนดำแดงปลาเต็มวัยลำตัวมีสีส้มแดง และมีปื้นสีดำขนาดใหญ่บริเวณหลัง ส่วนปลาวัยรุ่นจะยังไม่มีปื้นสีดำ และจะมีแถบสีขาวพาดขวางลำตัวบริเวณหลังตา ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 12 เซนติเมตร อาศัยตามแนวปะการัง มักอาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Entacmaea quadricolor หรือ Heteractis crispa พบทางฝั่งทะเลอันดามัน  ปลาการ์ตูนอินเดียนแดงลำตัวมีสีเนื้ออมเหลืองทองอมชมพู มีแถบขาวพาดอยู่บริเวณหลังตา อาศัยในที่ลึกตั้งแต่ 3-25 เมตร ขนาดโตที่สุดประมาณ 10-11 เซนติเมตร อาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Heteractis magnifica และ Stichodactyla mertensil อยู่รวมกันเป็นครอบครัวใหญ่     ขอขอบคุณ www.geocities.com/fishcatoon