วัดพระธาตุดอยหยวก วัดพระธาตุดอยหยวกตั้งอยู่บ้านหนุน หมู่ที่ 6 ตำบลปง อำเภอปง จังหวัดพะเยา เมืองภูกามยาว เป็นอาณาจักรเก่าแก่เมืองหนึ่งของล้านนาไทย “ภูกามยาว” หรือ พยาว แปลว่าหมู่บ้านดอยยาวเป็นปูชนียสถานที่มีความสำคัญคู่อำเภอปง ระยะทางจากตัวอำเภอ 2 กิโลเมตร มีผู้มีจิตศรัทธาบูรณะซ่อมแซมโดยต่อเติมจากเดิมสูงแค่ 3 เมตร และได้ทำการเปลี่ยนชื่อจาก ภูเติม เป็น “พระธาตุดอยหยวก” อยู่ระหว่างท่าการอำเภอปงไปทาง ทิศตะวันตกเฉียงใต้ ประมาณ 2 กิโลเมตร ตั้งอยู่ในตำบลปง อำเภอปง ตั้งอยู่บนภูเขาเตี้ย ๆ ตามตำนานกล่าวว่าในครั้งพุทธกาล พระพุทธองค์ได้เสด็จมาถึงดอยภูเติม พญานาคที่รักษาดอยนี้อยู่แลเห็นพระพุทธเจ้า คิดว่าเป็นพญาครุฑก็แทรกกายหนี ต่อมาได้ทราบและฟังธรรมจากพระพุทธองค์ จึงเกิดความเลื่อมใส พระพุทธองค์จึงมอบพระเกศาให้และตรัสกับพระอานนท์ว่า เมื่อตถาคตนิพพานแล้ว ให้เอากระดูกริมตาขวามารวมไว้กับพระเกศา กาลข้างหน้าจะมีชื่อว่า พระธาตุภูเติม จึงได้บรรจุและสร้างพระธาตุขึ้น ณ ดอยแห่งนี้มีชื่อเรียกใหม่ว่า พระธาตุดอยหยวก ภายในวัดมีวิหารพื้นเมืองทรงต่ำแบบพื้นเมืองล้านนา ส่วนพระธาตุเจดีย์ตั้งอยู่บนฐานหน้ากระดานสี่เหลี่ยม ต่อด้วยเรือนธาตุซึ่งเป็นส่วนย่อมุมยืดสูง เป็นรูปสี่เหลี่ยมและมีซุ้มจระนำอยู่สี่ทิศ ถัดขึ้นไปเป็นมาลัยเถารองรับองค์ระฆังทรงกลม ขึ้นไปเป็นบัลลังก์ต่อด้วยปล้องไฉน จนถึงปลียอดเป็นเจดีย์ทรงล้านนาที่สวยงาม ที่เป็นลักษณะเฉพาะของศิลปะพะเยา

อ้างอิง

http://www1.tv5.co.th/service/mod/heritage/nation/oldcity/phayao11.htm

http://www.ephayao.com/iframe/6.php

http://www.thaigohttp://www.thaigoodview.com/node/33422