เศรษฐกิจไทยสมัยอยุทธยา          

  อาณาจักรอยุธยาเป็นอาณาจักรไทยที่คนไทยทุกคนมีความภาคภูมิใจในความยิ่งใหญ่และความเจริญรุ่งเรืองที่สร้างสมมายาวนานถึง  417  ปี วัฒนธรรมด้านต่าง ๆ มีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของตนเอง โดยเฉพาะทางด้านศิลปวัฒนธรรมแขนงต่าง ๆ  อันเกิดจากการผสมผสานระหว่างศิลปวัฒนธรรมดั้งเดิมของอยุธยาเอง กับศิลปวัฒนธรรมที่รับมาจากดินแดนอื่น ๆ  ทั้งจีน  อินเดีย  เขมร  และชาติตะวันตก  มาประยุกต์รวมกันเข้าจนกลายเป็นแบบอย่างศิลปวัฒนธรรมสมัยอยุธยาที่มีความงดงาม  เป็นแบบเฉพาะ  และได้เป็นมรดกส่วนหนึ่งที่ถ่ายทอดสืบต่อมายังอาณาจักรรุ่นหลัง ๆ    
           ลักษณะศิลปวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยามีดังนี้

       ศิลปกรรม  ประกอบด้วย  
               1.  สถาปัตยกรรม  ศิลปะการก่อสร้าง 
               2.  ประติมากรรม  ศิลปะการสร้างพระพุทะรูป 
               3.  จิตรกรรม  ศิลปะการวาดภาพ เขียนภาพ
               4.  ประณีตศิลป์  ศิลปะที่ใช้ความละเอียด เรียบร้อย สวยงาม
               5.  นาฏศิลป์   ศิลปะการแสดง

 1. สถาปัตยกรรม 
       นับตั้งแต่สมัยพระรามาธิบดีที่  1 (อู่ทอง) ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี  จนถึงแผ่นดินพระบรมไตรโลกนาถ  สถาปัตยกรรมนิยมสร้างแบบศิลปะลพบุรี หรืออู่ทอง  เช่น  พระปรางค์ที่วัดพุทไธศวรรย์  วัดพระราม  วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ  วัดราชบูรณะ      ต่อมาภายหลังเมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเสด็จขึ้นไปเสวยราช ณ เมืองพิษณุโลก ได้รับแบบอย่างสถาปัตยกรรมศิลปะสุโขทัยเข้ามาด้วย โดยมักสร้างพระสถูปอันเป็นหลักของพระอาราม  เป็นเจดีย์แบบทรงลังกา มากกว่าการสร้างพระปรางค์อย่างตอนแรก  เช่น เจดีย์ใหญ่  3  องค์ ในวัดพระศรีสรรเพชญ  พระเจดีย์ใหญ่วัดชัยมงคล         ในสมัยพระเจ้าปราสาททองทรงปราบได้กัมพูชามาขึ้นกับกรุงศรีอยุธยาอีกครั้ง จึงเกิดนิยมถ่ายแบบอย่างพระปรางค์และสถาปัตยกรรมของขอมมาสร้างในอยุธยา เช่น พระปรางค์ใหญ่ที่วัดไชยวัฒนาราม   และนิยมสร้างพระเจดีย์เหลี่ยมหรือเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองขึ้นด้วย  องค์ที่งดงามมาก เช่น ที่วัดชุมพลนิกายาราม                 ในสมัยพระนารายณ์มหาราชมีชาวฝรั่งเศสเข้ามารับราชการในกรุงศรีอยุธยาจึงมีการสร้างตำหนักและอาคาร 2 ชั้นที่ก่อด้วยอิฐ ซึ่งมีความมั่นคงและถาวรมากขึ้น  ต่างจากเดิมที่เคยใช้อิฐหรือศิลาเฉพาะการสร้างศาสนสถานเท่านั้น       ในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศจนถึงเสียกรุงศรีอยุธยา  พ.ศ.2310  การสร้างเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองยังเป็นที่นิยมกัน เช่น เจดีย์วัดภูเขาทอง  
        โบสถ์วิหารสมัยอยุธยาตอนปลายมักทำฐานและหลังคาเป็นเส้นอ่อนโค้ง  มักใช้เสากลมก่ออิฐสอปูน  ตรงหัวเสาจะมีบัวทำเป็นบัวตูม  2. ประติมากรรม  
         สมัยอยุธยานิยมสร้างพระพุทธรูปแบบศิลปะอู่ทอง ซึ่งแพร่หลายอยู่ในบริเวณแถบนี้ก่อนที่จะมีการสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี  ความนิยมนี้สืบต่อมาจนถึงสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ  ลักษณะของพระพุทธรูปแบบอู่ทอง คือ จะมีไรพระศกและชายจีวรปลายตัดเป็นเส้นตรงต่อมาภายหลังเมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถได้เสด็จไปเสวยราชย์ที่พิษณุโลก ทำให้ศิลปะแบบสุโขทัยแพร่หลายเข้ามายังอยุธยามากกว่าแต่ก่อน  จึงเกิดมีประติมากรรมที่มีลักษณะเป็นแบบอยุธยาอย่างแท้จริง แต่รุ่นแรกยังมีลักษณะของแบบอู่ทองปนอยู่บ้าง ส่วนมากไม่งามเท่าแบบสุโขทัย        ในสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองและสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  นิยมสลักพระพุทธรูปด้วยศิลา เชื่อกันว่าในสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองไทยปราบเขมรได้จึงนิยมใช้หิน(ศิลา)สลักพระพุทธรูปตามอย่างเขมรอยู่ระยะหนึ่ง ลักษณะเฉพาะคือมักมีพระเนตรและพระโอษฐ์เป็นขอบสองชั้น หรือมีพระมัสสุบาง ๆ อยู่เหนือพระโอษฐ์  พระพุทธรูปทรงเครื่อง นิยมสร้างกันมากในตอนปลายสมัยอยุธยา มี 2 แบบ คือ แบบทรงเครื่องใหญ่ และแบบทรงเครื่องน้อย เป็นลักษณะแบบอยุธยาอย่างแท้จริง  3.  จิตรกรรม 
             จิตรกรรมในสมัยอยุธยาส่วนใหญ่จะเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธศาสนา  ในระยะแรกได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะแบบลพบุรี  สุโขทัย  และลังการวมอยู่ด้วย  โดยจะมีบางภาพที่มีลักษณะแข็งและหนัก  ใช้สีดำ  ขาว  และแดง  มีการปิดทองบนภาพบ้างเล็กน้อย  เช่น  ภาพเขียนบนผนังในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ  ซึ้งสร้างขึ้นสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่  2 (เจ้าสามพระยา)   แต่ระยะหลังจิตรกรรมในสมัยอยุธยามักเป็นภาพวาดเกี่ยวกับเรื่องไตรภูมิ  ซึ่งมีภาพพุทธประวัติประกอบ                ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระเชษฐาธิราชจนสิ้นสุดสมัยอยุธยาจิตรกรรมอยุธยาแสดงให้เห็นถึงลักษณะของจิตรกรรมไทยบริสุทธิ์อย่างสมบูรณ์  สีที่วาดนิยมใช้หลายสี  นิยมปิดทองลงบนรูปและลวดลาย  แต่การเขียนภาพต้นไม้  ภูเขา  และน้ำ แสดงให้เห็นอิทธิพลของศิลปะจีนอยู่บ้าง            4.  ประณีตศิลป์   
           ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (อู่ทอง)  ถึงสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ  งานประณีตศิลป์แบบอยุธยาที่พบ ได้แก่  เครื่องไม้  เช่น  ประตูจำหลัก  ธรรมาสน์    ตู้หนังสือพระไตรปิฎก  หีบใส่หนังสือสวดและหนังสือเทศน์   เครื่องไม้เหล่านี้มักทำฐานหรือหลังคาเป็นแบบอ่อนโค้ง               นอกจากนี้วัตถุที่ขุดพบในพระเจดีย์หรือพระปรางค์ต่าง ๆ  อาจจัดรวมอยู่ในประณีตศิลป์ได้  เช่น  วัตถุที่ขุดพบที่พระปรางค์วัดราชบูรณะ
    5.  นาฏศิลป์  นับตั้งแต่สมัยพระรามาธิบดีที่ 1 (อู่ทอง) จนถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม   การแสดงแต่เดิมคงจะเป็นการละเล่นพื้นบ้าน ส่วนใหญ่เป็นการฟ้อนรำในพิธีกรรมต่าง ๆ ทั้งพระราชพิธีและพิธีของชาวบ้าน โดยศิลปะการแสดงเริ่มมีแบบแผนขึ้นในสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา) ซึ่งได้รับแบบอย่างมาจากละครหลวงของเขมร โดยโปรดเกล้า ฯ ให้มี “การเล่นดึกดำบรรพ์”  ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากเขมร ภายหลังได้พัฒนามาเป็นนาฎศิลป์ไทยประเภทหนึ่งที่เรียกว่า “โขน”         ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเป็นต้นมา ศิลปะการแสดงที่สำคัญของไทย คือ โขน ละคร และระบำ ซึ่งใช้ผู้ชายเป็นผู้แสดง และมีการฟ้อนรำที่ผู้หญิงแสดงเป็นหมู่  
                ในสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ พระองค์โปรดการเล่นละครมาก จึงได้มีการส่งเสริมการละครจนเจริญรุ่งเรืองสืบต่อมา  สมัยนี้จะมีละคร  2 ประเภท คือ ละครใน ใช้ตัวละครเป็นหญิงทั้งหมด  และละครนอกใช้ตัวละครเป็นผู้ชายทั้งหมด