ปัจจุบัน ผัก ผลไม้ และดอกไม้ เริ่มมีความสำคัญในด้านเศรษฐกิจของไทย  ซึ่งนอกจากจะเป็นที่นิยม ในการบริโภคในประเทศแล้ว ยังมีการส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศด้วย ไม่ว่าจะเป็นที่สิงคโปร์ ฮ่องกง ญี่ปุ่น รวมทั้งประเทศแถบยุโรปและอเมริกาด้วย แต่ปัญหาเรื่องของคุณภาพผลผลิตที่ลดลง จากการขนส่ง เพราะต้องใช้เวลาพอสมควรกว่าสินค้าจะไปถึงมือผู้บริโภค

ปัญหาหลังการเก็บเกี่ยวผลผลิต การเก็บรักษา อายุการวางจำหน่ายจะสั้น ทำให้เกิดความสูญเสียทั้งในด้านคุณภาพและด้านปริมาณ เกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างมาก จากปัญหาดังกล่าว อาจารย์วรินธร ยิ้มย่อง และ อาจารย์ชูชีพ ผ่องพันธุ์ อาจารย์ประจำสาขาวิชาเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวและแปรสภาพ คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล (มทร.) ธัญบุรี จึงคิดค้น งานวิจัย “การออกแบบและสร้างการเก็บรักษาแบบควบคุมสภาพอากาศ”   

อาจารย์วรินธร เล่าว่า ในปัจจุบัน มีการนำวิธีการหลายอย่าง มาใช้ลดความเสียหายดังกล่าว เพื่อยื้ดอายุการเก็บรักษา และอายุการวางจำหน่าย เช่น การใช้สารเคมี การเคลือบผิว การเก็บรักษาในสภาพดัดแปลงบรรยากาศ   ซึ่ง การออกแบบและสร้างเครื่องเก็บรักษาแบบควบคุมสภาพบรรยากาศ เพื่อลดต้นทุน การนำเข้าจากต่างประเทศ โดยศึกษาระดับความเข้มข้นของก๊าซออกซิเจน และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ที่เหมาะสมต่อการเก็บรักษาผลิตผลในสภาพควบคุมบรรยากาศ  หลักการทำงาน คือ การเปลี่ยนแปลงส่วนประกอบของบรรยากาศที่อยู่รอบๆ ผลิตผลด้วยการลดระดับความเข้มข้นของก๊าซออกซิเจน และ  / หรือ  เพิ่ม ระดับความเข้มข้นของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ให้สูงขึ้น แล้วควบคุมสัดส่วนของปริมาณก๊าซดังกล่าว  ให้คงที่ตลอดระยะเวลาของการเก็บรักษา   

การออกแบบระบบควบคุมสภาพบรรยากาศมีระบบการทำงานของเครื่อง 3 ส่วนหลักคือ  ส่วนแรก ทำหน้าที่ตรวจวัดระดับความเข้มข้นของก๊าซออกซิเจน และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์  รวมทั้งควบคุมการปิดเปิดวาล์วไฟฟ้า ให้จ่ายก๊าซออกซิเจน ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และก๊าซไนโตรเจน จากถังพักให้กับห้องเก็บรักษา

ส่วนที่สอง ทำหน้าที่ควบคุมและประมาณผลการทำงานของส่วนแรก ให้ทำงานตามคำสั่งข้อมูลของการปรับสภาพบรรยากาศ และยังทำหน้าที่แจ้งเตือนเมื่อมีระดับก๊าซบางชนิดสูงเกินไป สำหรับส่วนสุดท้ายเป็น แหล่งของก๊าซที่ใช้ในการปรับสภาพอากาศ อันประกอบด้วยก๊าซออกซิเจนจากอากาศปกติ ซึ่งมีระดับความเข้มข้นประมาณ 21 เปอร์เซ็นต์, ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จากถังบรรจุ ซึ่งมีความบริสุทธิ์ประมาณ 98 เปอร์เซ็นต์, ก๊าซไนโตรเจน จากถังบรรจุ ซึ่งมีความบริสุทธิ์ประมาณ 99 เปอร์เซ็นต์ 

ลักษณะของตู้ที่ใช้ในการเก็บรักษาผลิตผล ลักษณะเหมือนตู้แช่ของทั่วไป ตัวตู้ทำจากแผ่นพลาสติก อคริลิกมีความหนาประมาณ 10 มม.  ประกอบยึดติดด้วยกาว epoxy แล้วอุดรอยประกบระหว่างแผ่นพลาสติกเพื่อป้องกันการรั่วซึมของก๊าซด้วยกาวซิลิโคนและเทปพลาสติก ประตูด้านหน้าของตู้สำหรับนำผลผลิตเข้า - ออก ซึ่งจะปิดไว้ด้วยการขันน๊อตให้ยึดติดกับตัวตู้ และใช้แถบยางรองรอบฝาปิด เพื่อป้องกันการรั่วซึมของก๊าซ ด้านหลังของตู้เจาะช่องใส่ข้อต่อทองเหลืองที่มีรูขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 5 มม. จำนวน 4 ช่อง เพื่อใช้เป็นช่องนำก๊าซออกซิเจน คาร์บอนไดออกไซด์ และไนโตรเจน 1 ช่อง ช่องสุ่มก๊าซเพื่อตรวจสภาพบรรยากาศในตู้ 1 ช่อง ช่องส่งคืนก๊าซที่ผ่านการตรวจสอบ 1 ช่อง  และช่องสำหรับถ่ายเทก๊าซออกจากตู้ 1 ช่อง 

เมื่อประกอบเสร็จก็นำไปไว้ในห้องเย็น ที่สามารถปรับอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ได้    จากนั้นนำผลผลิตทางการเกษตร พวกผัก ผลไม้ และดอกไม้ ที่คัดเลือกตามความสำคัญทางเศรษฐกิจ ที่ได้หลังจากการเก็บเกี่ยว บรรจุลงในตู้ควบคุมบรรยากาศที่ติดตั้งในห้องเย็น ปรับอุณหภูมิตามชนิดของผลิตผล จากนั้นเดินเครื่องควบคุมสภาพบรรยากาศตามค่าที่ตั้งไว้ แล้วจึงตรวจสอบคุณภาพทางกายภาพ ในทุกๆ 10 วัน  จากงานวิจัยนี้ สามารถช่วยลดต้นทุน การนำเข้าระบบการเก็บผลิตผลจากต่างประเทศกว่าล้านบาท  และยังช่วยชะลอการเสื่อมสลาย และยื้ดอายุของผลิตผลต่างๆให้นานขึ้น ทำให้สินค้าทางการเกษตรอันเป็นเศรษฐกิจหลักของไทย ได้ไปถึงมือผู้บริโภคต่างชาติในสภาพสด ใหม่  เหมือนเพิ่งเก็บเกี่ยวมาเลยทีเดียว    

ผู้สนใจติดต่อ อาจารย์วรินธร ยิ้มย่อง ภาควิชาเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวและแปรสภาพ คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี 081-8513382 , 02-549-3326  หรือ www.rmutt.ac.th

ข้อมูลจาก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล(มทร.) ธัญบุรี