ขนมจาก จากกันแล้วหรือ
ประวัติความเป็นมาของขนมจาก
เท่าที่ได้ค้นคว้ามา ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่ามีที่มาอย่างไร เพียงแต่ทราบว่า ขนมจากนิยมทำรับประทานในครัวเรือน ซึ่งจะทำในบริเวณที่มีการปลูกต้นจาก คือบริเวณที่ติดชายทะเล หรือน้ำกร่อย เช่น จ.สมุทรปราการ, จ.ฉะเชิงเทรา, จ.ชลบุรี, จ.สมุทรสงคราม, จ.สุราษฎร์ธานี, จ.นครศรีธรรมราช เป็นต้น
ส่วนที่ค้นพบ จะเป็นเรื่องราวของต้นจาก และลูกจากมากกว่า ซึ่งปรากฎดังนี้ มา
- ต้นจาก เป็นพรรณไม้ที่มีเอ่ยไว้ใน นิราศเมืองเพชร ของสุนทรภู่ ดังนี้
‘ในลำคลองสองฟากล้วนจากปลูก ทะลายลูกดอกจากขึ้นฝากแฝง
ต้นจากถูกลูกชิดนั้นติดแพง เขาช่างแปลงชื่อถูกเรียกลูกชิดฯ’
ลูกจากกับลูกชิด มาจากพืชคนละต้น แต่เป็นพืชตระกูลปาล์มเหมือนกัน ลูกชิดมาจาก ต้นตาวหรือต๋าว ชอบขึ้นตามเชิงเขา หุบเขา หรือในป่า บริเวณดินร่วน อากาศชุ่มชื้น พบทางภาคเหนือของประเทศไทย ปัจจุบันเหลือน้อยเต็มที่ เช่นที่ อุตรดิตถ์ ยังมีโรงงานผลิตเพื่อส่งออกอยู่ ส่วนใหญ่นำผลสดมาจากฝั่งประเทศลาว
-
กาพย์เห่เรือ(เห่ชมผลไม้) ในรัชกาลที่ 2 ก็มีเอ่ยไว้ ดังนี้
‘ผลจากเจ้าลอยแก้ว บอกความแล้วจากจำเป็น
จากช้ำน้ำตากระเด็น เป็นทุกข์ท่าหน้านวลแตงฯ’