ชาวโรมันเป็นชาวนามาตั้งแต่ดั้งเดิมอาศัยอยู่บริเวณลาติอุมมีแม่น้ำไทเบอร์ไหลผ่าน พืชที่ทำการปลูกมีข้าวสาลี ข้าวโอ๊ต มะกอก องุ่น กระเทียม มีอุตสาหกรรมย่อยๆ เช่น การ ปั้นหม้อ เหมืองแร่ การทำเครื่องโลหะ  โรมมีเนื้อที่เพาะปลูกประมาณ 5 หมื่นตารางไมล์  แต่ไม่สามารถผลิตธัญพืชเลี้ยงประชากรได้อย่างเพียงพอ จึงอาศัยการค้ากับต่างแดนและการหาอาณานิคมเพื่อยึดพืชผล และทรัพย์สมบัติสู่กรุงโรม เช่น การรบชนะสงครามปิวนิคทำให้โรมได้ครอบครองซิซิลี คาร์เทจ  ซึ่งในคาร์เทจมีข้าวสาลี ปศุสัตว์ และไร่องุ่น

         โรมันได้รับเอาระบบเกษตรกรรมแบบลาติฟุนเดียม (Latifundium) ของกรีกมาใช้ในบริเวณภาคกลางและภาคใต้ ลักษณะของลาติฟุนเดียมมีลักษณะเป็นฟาร์มขนาดใหญ่ มีบ้านหรูหราอยู่ตรงกลาง มีโรงทาส  คอกสัตว์  โรงทำผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร เช่น โรงเหล้า ทำเพื่อการค้าและ ใช้แรงงานทาส   พืชผลที่ปลูกส่วนใหญ่ได้แก่  องุ่นเพื่อทำเหล้าองุ่น  และมะกอกเพื่อทำน้ำมันมะกอก  ภายหลังการขยายระบบการใช้ที่ดินแบบนี้ทำให้ชาวนารายย่อยไม่มีที่ดินเท่ากับต้องอพยพเข้าสู่กรุงโรม

         ทางด้านสังคม ชาวโรมันเป็นคนเชื้อสายอินโด – ยูโรเปียน ตามโครงสร้างสังคมแบ่งพลเมืองออกเป็น 2 กลุ่ม คือ พวกแพทริเชียน (Patricians) และพวกเพลเบียน (Plebeians)

         พวกแพทริเชียน คือ กลุ่มผู้ดีมีสกุล มีความมั่งคั่ง ร่ำรวย มีสิทธิในการปกครองสาธารณรัฐ และพยายามรักษาฐานะของตนไว้ด้วยการห้ามแต่งงานกับชนชั้นสามัญ

          พวกเพลเบี่ยน หรือสามัญชน คือ ประชาชนส่วนใหญ่ของชุมชน อันได้แก่ ชาวนา  พ่อค้า ช่างฝีมือ ฯลฯ ไม่มีอำนาจหรือสิทธิทางการเมืองและสังคมเลย  ดังนั้นพวกเพลเบียนได้พยายามยกฐานะของตนโดยการสมัครเข้าเป็นบริวารของพวกแพทริเซียน โดยการยอมรับภาระในการให้บริการแก่นาย และได้รับการพิทักษ์ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน  ตลอดจนโอกาสในการหาเลี้ยงตนเองและครอบครัวจากนาย  ต่อมาในช่วงปี 264 – 146 ก่อนคริสต์ศตวรรษ  การค้าเติบโตเจริญมากขึ้น พวกเพลเบี่ยนที่เป็นพ่อค้าและผู้รับเหมาก่อสร้างร่ำรวยมากขึ้น พวกนี้นิยม  เข้ารับราชการในกองทหารม้าของโรมัน เหตุนี้ทำให้พวกเพลเบี่ยนมีความสำคัญทางสังคม และทางการเมืองมากขึ้น ดังจะเห็นได้ว่าพวกเพลเบี่ยนที่ร่ำรวยได้รับการอนุญาตให้เข้าเป็นสมาชิกสภาเซเนทได้

การค้าภายในประเทศและการค้าระหว่างประเทศ

         การค้าภายในของโรมันมีเอกชนเป็นผู้ดำเนินการ รัฐเรียกเก็บกำไรหรือภาษีจาก พ่อค้าและเก็บค่าเช่าจากเจ้าของที่ดิน ชาวโรมันส่วนใหญ่ยึดอาชีพปิ้งขนมปัง ตัดเย็บเสื้อผ้า  ก่อสร้าง  ผลิตสินค้าฟุ่มเฟือย รับจ้างขนถ่ายสินค้าทางเรือ ศิลปิน รับจ้างในบ้านหรือราชสำนัก และทุกคนต้องเสียภาษีอากรให้แก่รัฐบาล  การค้าระหว่างประเทศสำหรับการค้าโดยทั่วไปใช้เงินเหรียญเป็นสื่อกลาง โรมันเด่นในด้านการทหารและเมื่อตีชนะดินแดนใดก็ให้ชาวโรมันบริหารครอบครองดินแดนและส่งผลผลิตสู่โรม จนมีคำกล่าวว่า สินค้าออกของโรม คือ กฎหมายและรัฐบาล ที่เป็นการค้าต่างแดนจริงๆ คงมีเป็นส่วนน้อย  สินค้าเข้าของโรม  คือ  เครื่องเทศ  น้ำหอม  ยา  ฝ้าย  เครื่องโลหะ  อัญมณีจากอินเดีย ไหมจากจีน