ค่ายเยาวชน กิจกรรมเสริมที่เน้นทักษะ กระบวนการเรียนรู้

โครงสร้างการศึกษาที่เปลี่ยนไป
            ในช่วงเวลาสิบปีที่ผ่านมา สิ่งแวดล้อมทางดิจิตอลเปลี่ยนไปจากเดิมมาก มีเทคโนโลยีใหม่เกิดขึ้นตลอดเวลา พัฒนาการทางเทคโนโลยีทำให้มีข้อมูล ข่าวสาร และความรู้เกิดขึ้นมาก สามารถค้นหา หรือเข้าถึงผ่านทางอินเทอร์เน็ตได้ การเรียนรู้รูปแบบใหม่จึงเป็นการเรียนรู้ผ่านเมฆหมอกความรู้ (Knowledge cloud) รูปแบบของการใช้ประโยชน์ในการเรียนรู้ผ่านคลาวด์จึงมีความสำคัญ การแสวงหาความรู้บนเมฆหมอกความรู้นี้ทำได้ง่าย เรามีเครื่องมือที่ดีในการค้นหาข้อมูล การแสวงหาความรู้จึงเป็นเรื่องที่ไม่ยากอีกต่อไป 
            หากมองย้อนกลับไป พบปัญหาที่สำคัญ และเป็นปัญหาใหญ่ของการใช้ไอทีในกลุ่มเด็กและเยาวชนคือ การใช้ในรูปแบบไม่สร้างสรรค์ ใช้เพื่อการบันเทิง ใช้เพื่อการแสดงออกแบบไร้ขอบเขต หรือสื่อสารในเรื่องที่ไม่มีประโยชน์ ขาดความรู้ความเข้าใจในการใช้ไอซีทีเพื่อแสวงหาความรู้ และใช้อย่างสร้างสรรค์ จึงทำให้ การใช้ไอทีไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ได้อย่างเต็มที่ ดังจะเห็นได้จากเด็กและเยาวชนส่วนใหญ่ใช้เวลากับไอทีมากไป และยังมีปัญหาตามมาในเรื่องเด็กติดเกม ติดเน็ต และปัญหาการถูกล่อลวง ดังจะเห็นจากข่าวในหนังสือพิมพ์อยู่บ่อย ๆ
            ความสำคัญของการพัฒนาเด็กและเยาวชน โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนในระดับที่กำลังศึกษาอยู่ในโรงเรียนต่างๆ การศึกษาในโรงเรียนยังคงเน้นเนื้อหา มีการกำหนดหลักสูตร การเรียนการสอนให้เป็นไปตามเนื้อหาที่กำหนด แต่องค์ความรู้มีเกิดใหม่ และเพิ่มขึ้นมากมาย จนดูคล้ายกับการศึกษาวิ่งไล่ตามเนื้อหา ทำให้เห็นว่า เด็กและเยาวชนใช้เวลากับการเรียนในโรงเรียน ทำการบ้านมากไป ครูส่วนใหญ่ก็มีความรู้สึกว่าสอนไม่ทัน มีเวลาให้สอนน้อย การเรียนการสอนจึงเน้นที่เนื้อหา ขาดกระบวนการเรียนรู้ และการสร้างทักษะที่สำคัญและเป็นประโยชน์ กระทรวงฯ

ทำไมต้องสร้างทักษะ กระบวนการเรียนรู้ และการใช้ประโยชน์จากความรู้
            เมื่อความรู้มีมากมาย และล่องลอยอยู่ในอินเทอร์เน็ต หากอยากรู้อะไรก็สามารถสอบถามผ่านกูเกิ้ลได้ เรามีเรื่องราวมากมายในวิกิพีเดีย มีคลิบวิดีโอที่สามารถเรียนรู้จากยูทูบ มีเว็บไซต์บริการให้ความรู้ต่างๆมากมาย จนในปัจจุบัน ไม่มีความจำเป็นต้องจดจำเนื้อหา เพราะเราเรียกค้นได้เร็ว แต่สิ่งที่สำคัญคือการนำมาความรู้มาใช้ให้เกิดประโยชน์ ซึ่งต้องการทักษะ ประสบการณ์ และการลงมือทำ

                   การจัดกิจกรรมเสริมทักษะจึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญกว่า ผู้เขียนเคยสอนเยาวชนเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โดยสอนในห้องเรียน ให้นักเรียนทำโจทย์ที่กำหนด ผลปรากฏว่าไม่ค่อยได้ผล แต่เมื่อเปลี่ยนมาเป็นค่ายเยาวชน ลงมือทำชิ้นงาน คิดและออกแบบด้วยตนเอง ทำเป็นกลุ่มให้เรียนรู้ร่วมกัน แลกเปลี่ยนความรู้กัน ผลปรากฏว่าได้ผลดีกว่ามาก
 การเรียนการสอนแบบสร้างกิจกรรม หรือ การจัดเป็นค่ายเป็นเรื่องที่สามารถทำให้เกิดทักษะที่สำคัญ และกระบวนการเรียนรู้ที่ดีได้ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบค่ายมีวัตถุประสงค์ที่สำคัญคือต้องการให้
            คิดเป็น ทำเป็น  กิจกรรมค่ายไม่ใช่อยู่ในห้องเรียนสี่เหลี่ยม ค่ายให้นักเรียนได้ปฏิบัติ และลงมือเอง คิดทำเอง เช่นในวิชาคหกรรมในห้องเรียน ครูมักกำหนด โดยวางกรอบให้ทำ เช่น  ทำอาหาร ก็ต้องทำตามสูตรและขั้นตอน เด็กไม่ได้คิดเลย แต่ในค่าย เด็กจะต้องคิดว่า การแข่งขันภายใต้กรอบกติกา จะทำให้หุ่นยนต์เก่งและพัฒนาก้าวหน้าได้อย่างไร และจะให้ได้ผลดียิ่งขึ้นยิ่งต้องมีการวางแผน คิด ปฏิบัติ ในการทำก็จะเปิดช่องให้ทำได้อย่างอิสระ เพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ที่วางไว้ การอยู่ค่ายจึงเหมือนสะท้อนอยู่บนโลกแห่งความเป็นจริง

            คิดริเริ่มสร้างสรรค์  กิจกรรมให้แสดงออกโดยให้นักเรียนริเริ่มทำเอง เช่น อยากควบคุมให้มีความแม่นยำในการให้หุ่นยนต์เดินตรง โดยใช้มอเตอร์สองตัว ล้อซ้ายและขวา นักเรียนต้องคิดริเริ่มหาวิธีของตนเอง มีได้หลายวิธีไม่จำกัด การคิดริเริ่มสร้างสรรค์จึงเกิดได้ดีในบรรยากาศค่าย และสามารถสร้างกิจกรรมแนวนี้ให้ผสมประสานกันได้มาก และมีแนวทางที่จะสร้างบุคคลให้คิดด้วยตนเอง สามารถทดสอบความคิด อาจเรียนรู้จากการลองผิดลองถูกได้ กิจกรรมทางวิทยาศาสตร์ทุกสาขาจึงแสดงออกด้วยการคิดริเริ่มได้

            คิดเป็นระบบการทำงานใดๆ  ต้องวางแผน แบ่งงานเป็นระบบ มีลำดับการทำงาน การคิดเป็นระบบจะทำให้แก้ปัญหาต่างๆได้ดี  ทำภารกิจอย่างหนึ่งภายใต้โปรแกรม นักเรียนต้องวางแผน และถ้าทำผิดพลาด จะรู้ได้อย่างไร และจะแก้ปัญหาอย่างไร

            การใช้เหตุ ใช้ผล รู้จักอนุมาน  เมื่อนักเรียนได้ทดลองจากกิจกรรมต่างๆในค่าย ส่วนใหญ่จะต้องคิดหาเหตุผลประกอบ รู้ว่าอะไรเป็นเหตุ อะไรเป็นผล เช่นเมื่อมีเหตุแล้วผลจะเป็นอย่างไร จะทำอย่างไรต่อไป จะให้จดจำและเรียนรู้ได้อย่างไร

            การบูรณาการความรู้และการแสวงหาความรู้ กิจกรรมที่เกิดขึ้น ต้องบูรณาการความรู้สาขาต่างๆ มาปรับใช้ให้ได้ ทำให้รู้จักการเชื่อมโยงทางด้านต่างๆเข้าด้วยกัน เช่นการเคลื่อนที่ใช้มอเตอร์ มีการใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ และแปลงเป็นระยะทาง คิดแบบคณิตศาสตร์ การเคลื่อนที่ เกี่ยวข้องกับความรู้ทางฟิสิกส์ การแก้ปัญหา การลองผิดลองถูก

            การใช้ชีวิตร่วมกันและทำงานเป็นทีม  เป็นการฝึกการอยู่ร่วมกัน การแบ่งหน้าที่ทำงาน การร่วมกันทำให้บรรลุวัตถุประสงค์

            ความสนุกสนาน เป็นความสุขที่จะหาได้จากชีวิต การเรียนรู้ในบรรยากาศเน้นความสนุกเป็นส่วนประกอบ เพื่อสร้างแรงจูงใจให้เกิดการอยากเรียนรู้ การแสวงหาความรู้จากแหล่งต่างๆ  ทำให้เกิดการถ่ายทอดภูมิปัญญาระหว่างกันได้เป็นอย่างดี

กิจกรรมค่ายเยาวชน เป็นทางเลือกหนึ่ง
              การเรียนการสอนที่เน้นกิจกรรม และเรียนรู้ด้วยตนเอง โดยครูผู้สอนเป็นที่ปรึกษาและให้คำแนะนำ การสร้างกิจกรรมผ่านกระบวนค่ายเยาวชน เป็นโอกาสหนึ่งที่จะทำให้เยาวชนได้มาเรียนรู้ในทักษะที่สำคัญต่างๆ รูปแบบกิจกรรม สำหรับในช่วงปิดเทอมที่จะถึงนี้ ทางกลุ่มคิวบิกครีเอทีฟ http://cubiccreative.org ได้มีโอกาสจัดค่ายที่เน้นทักษะที่สำคัญได้แก่  "ชีวิต", "การแก้ปัญหา"  "ความคิดสร้างสรรค์" และ “เทคโนโลยี” คือเป้าหมายสำคัญที่อยากให้เกิดการเรียนรู้ขึ้นกับเยาวชนไทยทุกคน ค่ายแห่งนี้จึงได้มีการสร้างสรรค์กิจกรรมและบรรยากาศต่าง ๆ ภายในค่ายอย่างลงตัว เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ทั้งสามมิติเหล่านี้ไปพร้อม ๆ กับความสนุกสนานท้าทายที่ลงตัว
              ชีวิต คือการทำงานและสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข สามารถปฏิบัติตัวได้เหมาะสม มีกาลเทศะ มีคุณธรรม และสามารถยอมรับในความแตกต่างของผู้อื่นได้
              การแก้ปัญหา คือความสามารถในการคิดวิเคราะห์ปัญหาต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นสาเหตุหรือผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น และนำไปสู่การคิดแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบและเหมาะสม
              ความคิดสร้างสรรค์ คือความสามารถในการคิดหรือออกแบบสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ ที่มีประสิทธิภาพ มีประโยชน์ หรือคุ้มค่ากว่าของเดิมที่มีอยู่ รวมไปถึงการต่อยอดแนวคิด เดิม ๆ สู่สิ่งใหม่
              เทคโนโลยี คือ การเห็นคุณค่าของเทคโนโลยี เห็นความสำคัญของการใช้เทคโนโลยี เรียนรู้และเข้าใจเทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ และรู้ทันเทคโนโลยี ประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสม สามารถดำเนินชีวิตร่วมกับเทคโนโลยีอย่างมีความสุข กิจกรรมเทคโนโลยีจะเน้นการประยุกต์ใช้ในชีวิต 
            สำหรับในช่วงปิดเทอมนี้ผมในฐานะที่ปรึกษาของ กลุ่มเยาวชนคิวบิกครีเอทีฟ http://cubiccreative.org/ อยากชวนน้องๆเยาวชน มาร่วมใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ มาเน้นการศึกษาเพื่ออนาคต ที่เน้นทักษะกระบวนการในมิติที่สำคัญ ซึ่งได้แก่ ทักษะการใช้ สำหรับในปีนี้ กลุ่มเยาวชนคิวบิกครีเอทีฟ ร่วมกับ บ้านวิทยาศาสตร์สิรินธร สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ที่คลองหลวง จัดค่าย CCC รุ่นที่8 ที่เน้นทักษะที่จำเป็นสำหรับศตรวรรษที่ 21 โดยเน้นในเรื่องกระบวนการคิด การแก้ปัญหา การแสวงหา เรียนรู้ด้วยตนเอง และการทำงานเป็นทีมเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกัน โดยเน้นความสนุกสนานเป็นตัวนำ เป็นค่ายพักแรม จะจัดให้มีขึ้นในวันที่ 5 ถึง 10 เมษายน 2556 รวม หกวันห้าคืนที่บ้านวิทยาศาสตร์สิรินธร สวทช.
            ผู้ปกครองที่มีบุตรหลานอยู่ระหว่าง ป.5 ถึง ม.3 สนใจที่จะส่งบุตรหลานเข้าค่ายเยาวชนที่เน้นทักษะ สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ http://cubiccreative.org/ หรือ โทร 083 159 0777