ชนิดของสื่อเพื่อการเรียนรู้

ประเภทของสื่อเพื่อการเรียนรู้

สื่อการเรียนรู้สามารถจำแนกออกตามลักษณะได้เป็น 3 ประเภท คือ

1. สื่อสิ่งพิมพ์ หมายถึง หนังสือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ที่แสดงหรือเรียบเรียงสาระความรู้ต่าง ๆ โดยใช้ตัวหนังสือที่เป็นตัวเขียน หรือตัวพิมพ์เป็นสื่อในการแสดงความหมาย ได้แก่ เอกสาร หนังสือเรียน หนังสือพิมพ์ นิตยสาร วารสาร บันทึก รายงาน ฯลฯ

2. สื่อเทคโนโลยี หมายถึง สื่อการเรียนรู้ที่ผลิตขึ้นใช้ควบคู่กับเครื่องมือโสตทัศนวัสดุ หรือเครื่องมือที่เป็น เทคโนโลยีใหม่ ๆ นอกจากนี้สื่อเทคโนโลยี ยังหมายรวมถึงกระบวนการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการเรียนรู้ เช่น แถบบันทึกภาพพร้อมเสียง (วิดีทัศน์) การใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการเรียนรู้  เป็นต้น

3. สื่ออื่น ๆ  ได้แก่
3.1 บุคคล หมายถึง บุคคลที่มีความรู้ ความสามารถ ความเชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ ซึ่งสามารถถ่ายทอด สาระความรู้ แนวคิดและ ประสบการณ์ไปสู่บุคคลอื่น
3.2 ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึง สิ่งมีอยู่ตามธรรมชาติและสภาพแวดล้อมตัวผู้เรียน
3.3 กิจกรรม / กระบวนการ หมายถึง กิจกรรมหรือกระบวนการที่ผู้สอนและผู้เรียนกำหนดขึ้นเพื่อสร้างเสริม ประสบการณ์การเรียนรู้ ใช้ในการฝึกทักษะซึ่งต้องใช้กระบวนการคิด การปฏิบัติ การเผชิญสถานการณ์และ การประยุกต์ความรู้ของผู้เรียน
3.4 วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ หมายถึง วัสดุที่ประดิษฐ์ขึ้นใช้เพื่อประกอบการเรียนรู้  รวมถึงสื่อประเภทเครื่องมือและอุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ในการปฏิบัติงานต่าง ๆ

 เปรียบเทียบข้อดี(จุดเด่น)และข้อจำกัด(ข้อเสีย)ของสื่อเพื่อการเรียนรู้แต่ละประเภท

ข้อดีของสื่อสิ่งพิมพ์

1. เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้อย่างกว้างขวาง เลือกกลุ่มเป้าหมายได้
2.รวดเร็วทันสมัย ทันเวลา ค่าใช้จ่ายถูก
3.เป็นสื่อที่มีความน่าเชื่อถือ  สามารถส่งข่าวสารถึงกลุ่มเป้าหมาย หลายกลุ่มได้ในเวลาที่พร้อมกัน
4.สามารถออกแบบรูปแบบสื่อได้เต็มที่ เพราะไม่มีขีดจำกัดด้านเนื้อที่ ขนาด
5.สื่อมีอายุยาวนาน มีความคงทนถาวร

ข้อจำกัดของสื่อสิ่งพิมพ์

1. ไม่สามารถเข้าถึงผู้อ่านที่อ่านหนังสือไม่ออก หรือผู้สูงอายุที่สายตาไม่ดี
2.ผู้อ่านจะเลือกอ่านเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับเขา การเผยแพร่อยู่ในวงจำกัดเฉพาะกลุ่ม

ข้อดีของสื่อเทคโนโลยี 

1. มีการป้อนกลับ (Feedback) ทันที ทำให้ผู้เรียนเกิดความตื่นเต้นไม่เบื่อหน่าย
2.ผู้เรียนมีโอกาสเรียนด้วยตนเอง ติดตามข่าวสารความรู้และความ เคลื่อนไหวต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว
3.การนำเสนอในรูปแบบนี้ จะโดดเด่นด้วยรูปแบบต่างๆ ที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นการตกแต่งมีภาพเคลื่อนไหว และเพิ่มความสนใจด้วยเสียงต่างๆ ที่นำเสนอ
4.วิดีทัศน์เป็นสื่อที่รวมเอาสื่อชนิดอื่น ๆ ไว้ในตัวเองได้ ไม่ว่าจะเป็นสื่อสิ่งพิมพ์ วิทยุกระจายเสียงและภาพยนตร์   จึงทำให้มีประสิทธิภาพในการถ่ายทอดสารต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี
5.ถ้ามีข้อความผิดพลาดสามารถจะเปลี่ยนแปลงได้ทันที โดยที่รูปแบบต่างๆ ก็ยังคงเดิม

ข้อจำกัดของสื่อเทคโนโลยี         

1. ราคาอุปกรณ์ที่ใช้ค่อนข้างสูง เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นต้น ทำให้ได้จำนวนเครื่องจำกัด ไม่เพียงพอต่อจำนวนของนักเรียน
2.มีส่วนทำให้ผู้เรียนขาดทักษะในการเขียน
3.เทคโนโลยียังเข้าไม่ทั่วถึง เด็กบางคนที่อยู่ในชนบทอาจจะเคยรู้จักคอม แต่จะไม่เคยได้เรียนกับสื่อประเภทนี้
4.นักเรียนและเยาวชนอาจเข้าไปดูในเว็บไซต์ที่ไม่เหมาะสม
5.ต้องมีการศึกษาการใช้งานเพื่อการสืบค้นข้อมูล

ข้อดีของสื่ออื่นๆ

1.ราคาถูก ต้นทุนต่ำ
2.ครูผู้สอนสามารถผลิตได้ด้วยตนเอง
3.เก็บรักษาง่าย  
4.กระดาษดำและชอล์กมีราคาถูกกว่าอุปกรณ์ชนิดอื่นที่มีลักษณะเดียวกันมีราคาแพงกว่า
5.ใช้งานง่าย 

ข้อจำกัดของสื่ออื่นๆ

1.ใช้ได้กับกลุ่มเป้าหมายที่มีขนาดเล็กเท่านั้น
2.ถ้าออกแบบไม่ดีอาจทำให้ผู้เรียนเข้าใจได้ยาก
3.วัสดุกราฟิกที่มีคุณภาพดีและสวยงามจำเป็นต้องใช้ผู้ชำนาญพิเศษมาช่วยในการผลิต
4.การเขียนและการลบกระดานทำให้มีฝุ่นชอล์กฟุ้งกระจาย ทำให้เกิดปัญหากับผู้ใช้ อาจทำให้เกิดปัญหากับระบบทางเดิน  หายใจ