ประเพณีบุญเดือนเจ็ดหรือบุญซำฮะ เป็นงานบุญที่ชาวอีสานจะจัดงานประเพณีขึ้น มีจุดประสงค์เพื่อปัดรังควานและขับไล่เสนียดจัญไรตลอดถึงเหล่าภูมิผีปีศาจหรือสิ่งชั่วร้ายให้ออกไปจากหมู่บ้าน คำว่า ซำฮะ ก็คือ ชำระ ที่หมายถึงการล้างให้สะอาด บุญซำฮะ อาจจะเรียกว่าเป็นบุญเบิกบ้านหรือบุญบ้าน ซึ่งในงานบุญนี้นอกจากจะทำพิธีขับไล่สิ่งชั่วร้ายแล้ว ยังต้องมีการทำพิธีบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลแก่หมู่บ้านและประชาชน ด้วยความเชื่อตามตำนานอันนี้ชาวอีสานจึงได้จัดให้มีประเพณีบุญซำฮะขึ้นในเดือนเจ็ดเป็นประจำทุกปี ในการจัดงานบุญซำฮะหรือบุญเบิกบ้าน ชาวบ้านจะทำบริเวณพิธีด้วยการนำต้นกล้วยมาสี่ต้นทำเป็นเสาผูกยึดด้วยสายสิญจ์ และจะมีการโยงสาญสิญจ์ไปยังบ้านทุกหลังในหมู่บ้าน แล้วนิมนต์มาเจริญพระพุทธมนต์ นอกจากนี้จะมีการนำหินเข้าพิธีเมื่อปลุกเสกแล้วพระหรือพราหมร์ก็จะนำหินที่ปลุกเสกไปว่านทั่วหมู่บ้าน เพื่อปัดรังควาน ในปัจจุบันบางหมู่บ้านที่มีขนาดใหญ่ ชาวบ้านจะนำหินใส่ถุงเขียนชื่อเมื่อเสร็จพิธีก็จะมารับกลับไปว่านที่บ้านของตนเอง บ้างก็นำสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในบ้านของตนไปสูตรหรือปลุกเสก

"ฮีตหนึ่งนั้นพอเดือนเจ็ดแล้วจงพากันบูชาราช
ฝูงหมู่เทพเหล่านั้นบูชาแท้สู่ภาย
ตลอดไปยอดอ้ายอาฮักษ์ใหญ่มเหสักข์
ทั้งหลักเมืองสู่หน บูชาเจ้า
พากันเอาใจตั้งทำตามฮีตเก่า
นิมนต์สังฆเจ้าชำระแท้สวดมนต์
ให้ฝูงคนเมืองนั้นทำกันอย่าได้ห่าง
สูตรชำระเมืองอย่าค้าง สิเสียเศร้าต่ำศูนย์
ทุกข์สิแล่นวุ้นโฮม

ใส่เต็มเมือง
มันสิเคืองคำขัดต่ำลงศูนย์เศร้า
ให้เจ้าทำตามนี้คือเฮาได้บอกกล่าว
จึงสิสุขอยู่สร้างสวรรค์ฟ้าเกิ่งกัน
แม่นทุกข์ฮ้อนหมื่นซั้นบ่มีว่าสิมาพาน
ปานกับเมืองสวรรค์สุขเกิ่งกันเทียมได้"

 

 

ที่มา http://www.phibun.com/thai_tradition/tradition_name=thai-heet/heet_07.php

 

เรื่องเล่าเกี่ยวกับบุญซำฮะ

มูลเหตุที่ทำบุญซำฮะนี้ มีเรื่องเล่าไว้ในหนังสือธรรมบทว่า สมัยหนึ่งในเมืองไพสาลี ได้เกิดข้าวยากหมายแพงและฝนแล้ง ผู้คน ช้าง ม้า วัว ควาย ล้มตามลงเป็นอันมาก เกิดมีโรคอหิวาต์ระบาดทั่วทั้งเมืองเต็มไปด้วยซากศพ เจ้าเมืองผู้ปกครองเมือไพสาลีจึงได้ไปทูอาราธนานิมนต์พระพุทธเจ้าพร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์อีก  500 รูป เสด็จจากกรุงราชคฤห์มายังเมืองไพสาลีโดยทางเรือ เพื่อมาขจัดปัดเป่าหรือว่ามาชำระเสนียดจัญไรที่เกิดขึ้น การเดินทางในสมัยนั้นใช้เวลาเดินทางถึง 7 วัน จึงเสด็จมาถึงเมืองไพสาลีได้ พอเมื่อพระองค์เสด็จมาถึงแล้วเกิดฝนตกห่าใหญ่ในเมืองเกิดน้ำท่วมมีระดับ ประมาณหัวเข่า น้ำที่ท่วมนั้นกลายเป็นผลดีแก่เมืองไพสาลี โดยได้พัดพาเอาซากศพของคนและสัตว์ลงสู่แม่น้ำและไหลออกสู่ทะเลในที่สุด ในครั้งนั้นพระองค์ได้ทำน้ำมนต์ใส่บาาตร ให้พระอานนท์นำน้ำมนต์นั้นไปพรมจนทั่วพระนคร โรคภัยไข้เจ็บก็เกิดระงับดับหายไป ด้วยอนุภาพของพระพุทธเจ้าและน้ำพุทธมนต์นั้น คนโบราณอีสานอาศัยความเชื่ออันนี้ จึงได้พากันทำเป็นประเพณี เมื่อถึงเดือน 7 ของทุก ๆ ปี ก็จะพากันทำบุญชำระบ้านเมืองอยู่เป็นประจำ

บุญซำฮะนิยมทำกันในเดือน 7 จัดทำได้ทั้งข้างขึ้นและข้างแรมการซำฮะ (ชำระ) สะสางสิ่งสกปรกโสโครกให้สะอาดปราศจากมลทิลโทษหรือความมัวหมอง เรียกว่า การซำฮะสิ่งที่ต้องการทำให้สะอาดนั้นมี 2 อย่างคือ ความสกปรกภายนอกได้แก่ร่างกาย เสื้อผ้า อาหารการกิน ที่อยู่อาศัย และความสกปรกภายใน ได้แก่ จิตใจเกิดความโลภมากโลภา โกรธหลง เป็นต้น แต่สิ่งที่จะต้องชำระในที่นี้คือ บุญชำระล้างสิ่งที่เป็นเสนียดจัญไร อันจะทำให้เกิดข้าศึกมาราวีทำลาย เกิดผู้ร้ายโจรมาปล้นเกิดรบราฆ่าฟันแย่างกันเป็นใหญ่ผู้คน ช้าง ม้า วัว ควายล้มตายถือกันว่าบ้านเดือดเมืองร้อยซะตามบ้านซะตาเมืองขาด จำต้องซำฮะให้หายเสนียจัญไร การทำบุญมีการรักษาศีลให้ทาน เป็นต้น การซำฮะนี้เรียกว่า บุญซำฮะ มีกำหนดทำให้ระว่างเดือนเจ็ด จึงเรียกว่าบุญเดือนเจ็ด

 

บุญซำฮะ

 

 

 

 

ที่มา http://youtu.be/d3H3KsBgifU