ทิศทางการสื่อสารข้อมูล

การสื่อสารจำแนกตามทิศทางของการสื่อสารออกได้เป็น 2 รูปแบบ ประกอบด้วย

1. การสื่อสารทางเดียว (One-way communication) หรือ Simplex หมายถึง การสื่อสารที่ผู้ส่งและผู้รับทำหน้าที่ส่งและรับตามลำดับเท่านั้น ไม่สามารถโต้ตอบในสื่อกลางเดียวกันได้ กล่าวคือ ผู้ส่งเป็นฝ่ายส่งข้อมูลเพียงอย่างเดียว ผู้รับรับข้อมูลเพียงอย่างเดียว โดยทั่วไปนิยมใช้ในรูปของการสื่อสารสาธารณะ เช่น วิทยุกระจายเสียง, โทรทัศน์, เพจเจอร์, เครื่องล่นวิทยุบังคับ หรือเครื่องควบคุมอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าจากระยะไกล (Remote Control) เป็นต้น

2. การสื่อสารสองทาง (Two-way Communication) หรือ Duplex หมายถึง การสื่อสารที่ผู้ส่งและผู้รับสามารถทำหน้าที่สลับกันได้ จึงสามารถโต้ตอบกันได้ในสื่อกลางเดียวกัน การสื่อสารสองทางจำแนกได้ 2 ลักษณะ คือ
           • การรับและส่งในเวลาเดียวกัน หรือ Full Duplex เป็นการทำหน้าที่รับและส่งข้อมูลข่าวสารพร้อมกันได้ กล่าวคือสามารถทำการรับในขณะที่ส่งข้อมูลได้ สำหรับรูปแบบของการสื่อสารแบบ Full Duplex ได้แก่ การสนทนาในโทรศัพท์ และการประชุมทางไกล เป็นต้น
           • การรับและส่งต่างเวลากัน หรือ Half Duplex หรือ Semi Duplex เป็นการทำหน้าที่รับและส่งข้อมูลข่าวสารแบบสลับเวลากัน กล่าวคือ ในขณะฝ่ายหนึ่งกำลังทำหน้าที่ส่ง อีกฝ่ายต้องเป็นผู้รับ ไม่สามารถส่งในขณะรับได้ เมื่อฝ่ายหนึ่งทำหน้าส่ง อีกฝ่ายหนึ่งต้องทำหน้าที่เป็นผู้รับเท่านั้น เมื่อฝ่ายส่งทำหน้าที่แล้วจึงทำหน้าที่เป็นฝ่ายรับในลำดับต่อไป รูปแบบการสื่อสารแบบ Half Duplex ได้แก่การใช้วิทยุสื่อสาร (Walkie Talkie) การรับ-ส่งโทรสาร อีเมล์ และการใช้ห้องสนทนาในระบบอินเตอร์เน็ตเป็นต้น