พระพุทธรูปปางสมาธิ
ปางนี้อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถทั้งสองหงายขึ้นวางซ้อนกันที่พระเพลา
(เข่า) พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย พระเนตร (ตา)
ชำเลืองต่ำ
ปางนี้มีประวัติความเป็นมากล่าวไว้เป็นตำนานแห่งการสร้างขึ้นภายหลังว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก่อนที่จะตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น
พระองค์ทรงได้บำเพ็ญทุกรกิริยาอย่างยากที่บุคคลสามัญธรรมดาจะทำได้ พระองค์ทรงใช้เวลานานถึง 6 ปี
ก็ยังมิได้ตรัสรู้ธรรมแต่ประการใด
ได้พบโคนต้นโพธิ์ใกล้แม่น้ำเนรัญชรา
ซึ่งเหมาะแก่การบำเพ็ญเพียรยิ่งยัก
จากนั้นก็ทรงประทับนั่งขัดสมาธิ หันพระปฤษฎางค์ (หลัง) เข้าหาโพธิพฤกษ์อันสงบ ผินพระพักตร์ออกข้างนอกทางทิศตะวันออก ตั้งพระวรกายตรงดำรงพระสถิตอยู่เฉพาะหน้า พร้อมกับทรงตั้งจิตอธิษฐานอันมั่งมั่น
เพื่อหวังบรรลุโพธิญาณว่าจะไม่ยอมเลิกความเพียรอย่างเด็ดขาด หากยังมิได้บรรลุอมตธรรม พระองค์ทรงตั้งพระทัยเจริญภาวนากำหนดลมหายใจอยู่ไม่ช้าไม่นานจิตก้เป็นสมาธิแน่วแน่
พระปัญญารู้แจ้งเห็นจริงในอมตธรรมกำลังจะเกิดขึ้น ในขณะนั้นเองก็เกิดเหตุการณ์ขึ้นซึ่งเปรียบเป็นบุคคลาธิฐานว่า
ขณะพรองค์กำลังบำเพ็ญเพียรมีสมาธิอันแน่วแน่อยู่นั้น ได้มีพญามารมาผจญถึงที่ประทับ
พญามารได้พาเหล่าเสนามารมารบเร้ากลั่นแกล้งด้วยประการต่าง ๆ
เพื่อที่จะให้พระองค์ทรงเลิกบำเพ็ญเพียรและลุกหนีไปจากที่ประทับ
แต่ด้วยเหตุที่พระองค์ได้ตั้งพระทัยไว้อย่างเด็ดเดี่ยวว่า
หากยังมิได้บรรลุคุณธรรมจะไม่ยอมลุกจากที่นั่งเด็ดขาด แม้ว่าพระวรกายจะซูบผอมเหือดแห้งเหลือแต่หนังหุ้มกระดูดก็ตามที
ด้วยจิตอันแน่วแน่พระองค์ไม่สะทกสะท้านต่อการรบกวนของพญามารใด ๆ ทั้งสิ้น
ฝ่ายพญามารเมื่อไม่สามารถเอาชนะพระองค์ด้วยวิธีต่าง
ๆ ได้จึงเกิดความท้อแท้ ร้องไห้รำพัน ธิดามาร
3 คน คือ
นางตัณหา นางราคา และนางอรดี
จึงเข้าไปปลอบประโลมบิดาพร้อมทั้งกล่าวว่าจะเอาชนะพระองค์แล้วให้อยู่ในอำนาจตนให้ได้
แม้นางทั้งสามจะมีรูปร่างหน้าตาสวยสดงดงามยิ่งกว่าหญิงไหน
ๆ ในปฐพี
และหาวิธีล่อลวงพระองค์ด้วยลีลาอันยั่วยวนต่าง ๆ นานา อีกทั้งแปลงร่างเป็นหญิงวัยต่าง ๆ
เพื่อจะเอาชนะพระองค์ทุกกระบวนวิธีแต่ก็ไร้ผล
เมื่อพระองค์มิทรงหวั่นไหวแม้แต่น้อยนิด
ทรงมีพระทัยแน่วแน่ในการบรรลุพระโพธิญาณ
ตัดกิเลสน้อยใหญ่ให้หมดสิ้น
เมื่อพระองค์มีพระทัยเด็ดเดี่ยวเช่นนั้น
จึงได้ตั้งหน้ารบกับมารต่อไปด้วยพระทัยอันเข้มแข็ง ในที่สุดฝ่ายพญามารก็พ่ายแพ้ต่อพระพุทธองค์ พระองค์ทรงชนะอย่างสุดวิเศษ
ได้ตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณในคืนวันเพ็ญเดือน 6
พระพุทธจริยาตอนที่ประทับนั่งขัดสมาธิบำเพ็ญเพียรอยู่ที่โคนต้นโพธิ์นั่นเอง
เป็นต้นเค้าความคิดให้สร้างพระพุทธรูปปางสมาธิขึ้นสักการบูชา ต่อมาท่านโหราจารย์ได้กำหนดให้เป็นพระบูชาประจำวันพฤหัสบดี
ผู้ที่เกิดวันนี้ควรสร้างหรือบูชาพระปางสมาธิ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว
|